tursynova_memlekettik_umk_kz_2011

Қазақ ресми іс қағаздары тілінің қалыптасу тарихы

1-апта. 1-сабақ

3-тапсырма. Мəтінмен мұқият танысып, мағынасын түсініп, мазмұндаңыздар.

VI -VIII ғасырлардағы көне түркі жазба ескерткіштеріндегі ресми іс қағаздарына тəн тілдік элементтер

VI –VIII ғасырлардағы көне түркі жазба ескерткіштері тілінде қазіргі қазақ іс қағаздары тіліне тəн элементтер мен құрылымдық ұқсастықтар, ресми іс қағаздары стилінің өзіндік белгілері, қазіргі іс қағаздары тілінде

Құжат көшірмесі (копия документа) – түпнұсқалық құжаттың толық мазмұны ешқандай өзгертусіз толық жазылып, оның ақиқаттығын растайтын лауазымды тұлғаның тегі, аты-жөнінің басқы əріптері мен қызметі жазылып, қолы қойылып, мөрмен бекітілген құжат.

5-тапсырма. Сұрақ-жауапты рөлге бөліп оқып, мағынасын меңгеріп алыңыздар.

–Құжат деген не?

–Құжат дегеніміз кейбір фактыны, бір жағдайды немесе затқа

қатысты

адамның құқығын растайтын іс қағазы.

–Заң деген не?

–Заң – мемлекеттің қаулысы, əр адам орындауға міндетті ережелер.

–Іс қағаздары деген не?

–Іс қағаздары дегеніміз əр азаматтың өзіне қатысты талаптарын заңға толық сəйкестендіріп толтыратын құжаттар.

6-тапсырма. Сөз жəне сөз тіркестерімен сөйлемдер құрастырыңыздар.

Іс қағазы, құқықтық мемлекет, адам құқығы, заң орны, термин сөздер, қаулы, міндет, кəсіби мамандық, жекеменшік.

7-тапсырма. Етістіктерден болымсыз етістік жасап, олармен сөйлемдер құрастырыңыздар.

Ү л г і: Құқық қорғау – құқықты қорғамау. Мысалы: Республикада кейбір заң орындары жеке адамдардың құқығын толық қорғамайды.

Заңды білу, іс жүргізу, іс қағаздарын толтыру, заңға толық сəйкестендіру, азаматтық істерді қарау, құқықтық мемлекет принциптері, заңды орындау.

10-тапсырма. Термин жəне терминологиядан қысқаша мəлімет алыңыздар.

–Термин деген не?

–Термин – ғылым, техника, өнер жəне сол сияқты тұрмыстың белгілі бір саласындағы ұғымдарды дəл айту үшін қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері.

–Терминология деген не?

–Терминология деген атаулардың жиынтығы.

–Термин сөздер деген не?

–Термин сөздер бір немесе бірнеше сөздердің жиынтығынан тұрып, белгілі ұғымды білдіретін сөздер.

11-тапсырма. Төмендегі берілген терминдерді ғылым, техника, өнер, сəулет, жалпы ғылымдық салаларға бөліп жазыңыздар.

Ү л г і: Мұнай, металл, машина жасау – техника ғылымының терминдері.

Телемеханика, компьютерлендіру, ақпараттандыру, есептеу, геология, эстетика, этика, шығармашылық, безендіру, ғылым, өнер, мəдениет, өнерпаз, драматург, білім, қоғам, тау-кен, картография, қайраткер, өнертапқыш, өлең, əн, би, əнші, биші, ақын, құрылыс, экономика, мұражай.

1-апта. 2-сабақ

12-тапсырма. Берілген іс қағаздарынан мəлімет , алыпоның толтырылуына берілген түсініктемені меңгеріп алыңыздар.

ӨТ І Н І Ш. А Р Ы З. Т А Л А П А Р Ы З

** * * *

АР Ы З

Арыз – азаматтардың заң арқылы қорғалатын құқықтары ескерілмей, оны қалпына келтіру туралы талап қойылған жағдайда, əлеуметтік əділетсіздік орын алғанда, заңды тұлға өзінің құқығын қорғау керек болғанда, тəртіпсіздік пен қылмысқа қарсы шара қолдануға шағым айта, жалпы келеңсіз жағдайлар жайлы жазылатын іс қағаздарының бір түрі.

* * * * *

Арыз – азаматтардың құқықтары мен мүдделері бұзылған жағдайда, аталған мəселені шешуге құқығы бар мекеме басшысының атына жазылады. Арыз иесі орын алып отырған келеңсіздікті ретке келтіруді, жөндеуді, заңсыздыққа байланысты шара қолдануды талап етеді. Арызда жеке тұлғаның заңсыз іс-əрекеттері туралы мəлімет беріледі. Сол бойынша шара қолдануды талап етеді.

Арыз белгілі бір себеппен көбінесе жеке адамның атынан жазылады.

Арыздың реквизиттері: кімге жолдағаны, кім жазғаны, құжат аты, мазмұны, қолы, жазылу мерзімі.

нұсқау талаптарына қайшы келетін заңсыз іс-əрекеттеріне, рұқсат қағазынсыз сырттан келетін тапсырмаларды орындауына байланысты, басшылықтың рұқсатымен келіп жатқан тапсырыстар уақытында орындалмай, жұмыстың орындалу көрсеткіші төмендеп кетті.

* * * * *

Орындалуға міндетті жұмысты жүктеу туралы

Ұйымдастыру-кадрлар ісі бөлімінің бастығыБердиллаева Меңдіқыз Бексұлтанқызының еңбек демалысы кезіндегі міндетін атқару 2010 жылдың

Кандидаттық диссертацияны қабылдау туралы

Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясы А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының директоры, профессор Шерубай Құрманбаев мырзаға, диссертациялық кеңестің төрайымы Нұржамал Оңғарбаева ханымға

Ө Т І Н І Ш

Ү л г і:

А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының10.02.02 қазақ тілі мамандығы бойынша филология ғылымдарының докторы ғылыми дəрежесін алу үшін диссертация қорғайтын .14Д.05.04 диссертациялық кеңесіне «В.В.Радловтың «Түркі тілдер сөздігін жасау тəжірибесі» еңбегіндегі қазақ лексикасының құрамы мен құрылымы» тақырыбына жазған кандидаттық диссертациямды қабылдауыңызды сұраймын.

Қ.И.Сəтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университетінің

аға оқытушысы ______________ Бердиллаева Меңдіқыз Бексұлтанқызы қолы

20-тапсырма. Төмендегі мəселелерге байланысты өтініш жазыңыздар:

1.Кезекті ақылы еңбек демалысын беру туралы;

2.Жалақыны көтеру туралы;

3.ҚазҰТУ ректорының атына I курсқа түсу үшін құжатын қабылдау туралы;

4.Денсаулығына байланысты академиялық демалысқа шығу туралы.

21-тапсырма. Сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыздар.

Жұмысқа қабылдауыңызды сұраймын; отбасы жағдайыма байланысты; материалдық көмек көрсетуіңізді сұраймын; ұсқау беруіңізді сұраймын; өтінішімді орындауыңызды сұраймын; шешім қабылдауыңызды сұраймын.

22-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыздар.

Очередной отпуск; прошу вашего разрешения; внеочередной отпуск; прошу включить; просим выслать; содержание заявления; просим подтвердить; просим выслать необходимую нам документацию; прошу разрешить.

23-тапсырма. Берілген сұрақтарға жауап беріңіздер.

1. Өтініштің құрылымына не кіреді? 2. Өтініш қандай мəселелерге байланысты жазылады? 3. Өтініш кімнің атына жазылады? 4. Өтінішке кім қол қояды? 5. Өтініштің мəтінінде қандай сөздер жиі қолданылады? 6. Өтініште қандай негізгі мəліметтер көрсетіледі? 7. Өтініш негізінен қандай мақсатта жазылады?

24-тапсырма. Талап арыз қандай іс қағазы? Мəлімет алып, талап арыз жазыңыздар.

Т А Л А П А Р Ы З

* * * * *

тұлға да болуы мүмкін. Талап арызда көрсетілген деректер бойынша жауап беретін азамат немесе заңды тұлға жауапкер деп аталады.

Талап арыз негізінен төмендегідей мақсаттарда жазылады:

·Заңға қайшы іс-əрекетті тоқтату;

·Мүлікті қайтару;

·Шығындарды өтеу;

·Қоғамдық немесе ортақ мүліктерді пайдалануға кедергілерді жою;

·Алимент төлету;

·Келісімшартты жарамсыз деп табу;

·Ортақ меншікті бөлу;

·Некені бұзу, т.б.

Талап арызда көрсетілетін негізгі мəліметтер;

·Талап арыз жолданатын соттың аты;

·Талапкер мен жауапкердің аттары мен мекен-жайлары;

·Талап арыз жазуға негіз болып отырған жағдай;

·Оларды растайтын дəлелдемелер;

·Талапкердің қойып отырған талабы;

·Егер талап арыз материалдық-құқықтық мəселеге қатысты болса, онда талаптың бағасы;

·Қосымша тіркелетін құжаттар тізбесі.

Талап арыздың құрылымы:

1.Талап арыз жолданатын соттың аты;

2.Талапкердің аты мен мекен-жайы;

3.Жауапкердің аты мен мекен-жайы;

4.Құжат аты;

5.Талап арыз мəтіні;

6.Талап арыз берушінің аты-жөні, фамилиясы, қолы;

7.Талап арыз берілген күні, айы, жылы;

8.Қосымша (егер бар болса).

25-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіздер.

1. Талап арыз қандай мақсатпен жазылады? 2. Талап арыз кімнің атына жазылады? 3. Талап арыздың арыздан айырмашылығы қандай? 4. Талап арыз беруші қалай аталады? 5. Жауапкер деген кім? 6. Талап арызға кімнің қолы қойылады?

26-тапсырма. Өмірде болған жағдайлармен байланыстырып, үш талап арыз жазыңыздар.

27-тапсырма. Сөз тіркестерімен сөйлемдер құрастырыңыздар.

Арыс иесі, қабылдау бөлімі, жұмыстан шығару, демалыс алу, келісім беру, талап арыз жазу, өтініш білдіру, қол қою.

28-тапсырма. Мұнай-газ компаниясы басшысының заңсыз іс-əрекеті туралы арыз жазыңыздар.

29-тапсырма. Талап арыздың үлгісімен танысып, оның қалай жазылатынын есте сақтаңыздар.

Алматы қаласы Бостандық аудандық сотының төрайымы Рысқұлбекова

Күнəркүл Сейітқазықызына

талапкер (истец) – Алматы қаласы Наурызбай батыр көшесі 65 үй, 23 пəтер тұрғыны К.С.Əміровтен

жауапкер (ответчик) – Алматы қаласы Сейфуллин даңғылы № 98 ғимаратта орналасқан «Жігер» Ашық акционерлік қоғамы

Жалақыны өндіріп алу туралы

Т А Л А П А Р Ы З

Ү л г і:

Мен, Əміров Қайрат Сабырханұлы, «Жігер» Ашық акционерлік қоғамында 2007 жылдың 13 наурызынан бастап құрылысшы болып жұмыс істеймін. Мен жұмыс істеген төрт жыл аралығында ешқандай ескертусіз өзіме міндеттелген тапсырмаларды үлкен жауапкершілікпен орындап келемін. Бірақ аталған қоғам 2009 жылдың қаңтарынан бері менің жалақымдытөлемей, күнде ертеңмен