4.3. Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары
Кернеу резонансының құбылысы немен қорытындылады және қандай шарт орыдалған кезде пайда болады?
Кернеу резонансы кезінде тізбектегі барлық ерекшеліктерді атаңыздар.
Тізбек резонансқа дейін, резонанстан кейін қалай сипатталады?
Тізбектің қандай парамертрін өзгерту арқылы кернеу резонансын алуға болады?
Қай аспаптардың көмегімен және қандай белгі арқылы кернеу резонансының пайда болуына қорытынды шығаруға болады?
Электр тізбегіндегі контурдың сапалылығына, толқынды кедергіге, өшуге, өткізу жолағына анықтама беріңіздер.
Кернеу резонансы кезінде неліктен ток максималды болады?
Осы параметрлермен
Гн,
мкФ,
Ом
тізбектегі тербелмелі контурдың
резонанстық жиілігін анықтау керек.
Кернеу резонансы кезінде тізбектегі тербелмелі контурдың тогын анықтау керек, егер оның параметрлері
мГн,
мкФ,
сапалылығы
,
контурдағы кернеу
.Тізбектің тербелмелі контурындағы индуктивтілік пен сыйымдылықты анықтау керек, егер оның сипаттамалық кедергісі
Ом,
резонанстық жиілігі
МГц
болса.
№5 Зертханалық жұмыс
Синусоидалы токтың тармақталған тізбегін зерттеу. Токтар резонансы
Жұмыстың мақсаты: параллель жалғанаған индуктивті орауыш пен сыйымдылықты элементтерден тұратын синусоидалы ток тізбегін зерттеу. Тәжірибеден алынған мәліметтер бойынша ток пен кернеудің векторлық диаграммасын сызу. Тізбектегі токтарды резонанстық күйге келтіру және оны түсіну.
5.1 Қысқаша іліми мағлұматтар
Электр тізбегінде индуктивтік орауыш пен сыйымдылық параллель жалғанаған кезде токтар резонансы алынады:
1-сурет
Осы
тізбек үшін:
мұнда
және
- индуктивтік және сыйымдылық өткізгіштері;
және
өлшемдерінің ара қатынасының тәуелділігі
үш түрлі жағдайда болуы мүмкін:
,
демек
.
Осы режимге 2а-суретіндегі векторлық
диаграмма сәйкес келеді.
,
- ток резонансы(2б-сурет).
,
демек
.
Бұл жағдайдағы векторлық диаграмма
2с-суретте көрсетілген.
а) б) с)
2-сурет
Ток
резонансы кезіндегі шарттан
болғанда резонанстық жиілікті анықтауға
болады. 1-суреттегі сұлбадан
.
Осы
арқылы
;
.
3-сурет
Параллель
контурдың резонанстық қисықтары
3-суретте көрсетілген. Резонанстық
жиілік кезінде
болғанда, қорек көзіндегі ток, минимал
ток, актив кедергісі бар ток бір-біріне
тең
,
ал тізбектің реактивті телімінде ток
нөлге тең
.
арқылы
тізбек индуктивтілікпен сипатталады
(кернеу токты «
»
бұрышына озады),
болған кезде активті,
- болғанда сыйымдылықты сипаттама (ток
кернеуді «
»
бұрышына озады).
Резонанс
кезінде толық кедергісінің «
»
максимал мәні алынады, ал реактивті
кедергі «
»
нөлге тең болады.
Резонанстық жиілікті анықтау кезін толық өткізгіштің шарты бойынша табу керек. Мысалы, 4-суреттегі тізбектен алатынымыз
4-сурет
Ендеше
резонанстық режимнің жорамал бөлігі
нөлге тең болуы керек, онда
.
5.2 Тәжірибелік жұмысқа тапсырма және оның орындалу тәртібі
Зерттелетін сұлбаны жинаңыз (5-сурет).
5-сурет
Арнайы түрдегі кернеу генераторынан синусоидалы кернеу берілу керек:
В,
Гц.Индуктивті орауыштың активті кедергісін виртуалды аспап арқылы өлшеп, теориялық резонансты жиілікті есептеу керек.
Берілген кернеудің жиілігін өзгерте отырып, минималды ток немесе фазометрдің арқылы резонанстық режимді келтіру керек. Тәжірибелік резонанстық жиілікті есептелінген шамасы мен салыстыру керек.
Айнымалы жиілігінің кіріс сигналы кезінде резонанстық қисықтарды түсіру керек.
,
,
,
.Өлшенген қорытындыларды 1-кестеге енгізіп, жиіліктің сипаттамаларының графиктерін салу керек.
1-кесте
|
Параметрлер |
Параметрлердің мәндері | ||||||||
|
|
0,4 |
0,6 |
0,8 |
|
1,2 |
1,4 |
1,6
|
1,8
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
,
Гц
,
А
,
А
,
А
,
Ом
,Ом
,Ом
Айнымалы жиіліктің кіріс сигналы кезінде жиіліктің сипаттамаларын
,
,
түсіру керек. Өлшенген қорытындыларды
1-кестеге енгізіп, жиіліктің сипаттамаларының
графиктерін салу керек.Осы жиіліктерге
,
және
кернеу мен токтың векторлық диаграммаларын
салу керек.Осы жұмысқа тұжырым жасау керек.