Қабылдағыштардың жұлдызша жалғануы

2-сурет

Егер сымдардың кедергісін елемесек, онда қабылдағыштардың фазалық кернеулері генератордың фазалық кернеулеріне тең болады:

,

Генератор мен қабылдағыштың желілік кернеулері сәйкесінше бір-біріне тең:

.

Желілік сымдағы ток генератодан тұтынушыға бағытталған. Ал бейтарап сымдағы ток қабылдағыштан генераторға бағытталған. Фазадағы токтар Ом заңымен есептелінеді:

Желілік токтар фазалық токтарға тең:

.

Бейтарап сымда ток үш фазалардың токтарының қосындысына тең. Кирхгофтың бірінші заңы бойынша мынадай теңдік аламыз:

Егер комплекстік кедергі барлық фазаларда бір-бірімен тең болса, онда жүктемені симметриялы деп атаймыз:

Симметриялы жүктеме кезінде токтың есептелінуі бір фазалы токтың есептелінуімен сәйкес келуі керек. Бейтарап сымда ток нөлге тең сондықтан оны алып тастауға болады.

Симметриялы жүктеме мен үш сымды жүйеде токтардың есептелінуі, төрт сымды жұйедегідей болады. Бұл жағдайда токтардың есептелінуі бір фаза арқылы жүргізіледі:

Ток пен кернеудің топографиялық диаграммалары да бірдей.

Бейсимметриялы жүктеме кезінде болса,онда фазалық кернеу мен токтың симметриясы бұзылады, яғни жүктемені өзгерту арқылы бір фазада кернеуді өзгертсек, басқа да фазаларда кернеу өзгереді. Бұл бейтарап нүктелержәнеарасында кернеудің болуы салдарынан болады (бейтараптың ығысуы). Бейтараптың ығысуын екі түйіннің арасындағы кернеу формуласымен табуға болады:

Қабылдағыштың фазалық кернеуін әрбір фаза үшін Кирхгофтың екінші заңымен жазуға болады:

Тәжірибеде өлшеген мәндерін қолданып, кернеудің потенциалдық диаграммасын салады. Бұл үшін желілік кернудің үшбұрышын саламыз, одан кейін сәйкесінше ұшынан радиуспен фазалық кернеудің доғасы белгіленіп, n нүктесінің түйісуі фазалық кернеудің векторының басы болып табылады. Потенциалдық диаграммасын сызу үшін циркульмен сызғышты қолдану керек. Токтардың векторлық диаграммаларын тұрғызу үшін фазалық кернеудің векторлары, сәйкесіншебұрыштары, фазалық токтарыныңвекторлары сызылу керек.

6.2. Тәжірибелік жұмысқа тапсырма және оны орындалу тәртібі

• 1-суреттегі сұлбаға сәйкес тізбекті жинау керек. Үшфазалы генератордың А және В шығыстарын коннектордың аналогты V0 және V1 кірістерін қосу керек.

1-сурет

• Виртуалды вольтметрмен барлық фазалық кернеулерді, сонымен қатар кернулердің арасындағы U_A және U_B, U_B және U_C, U_C және U_A фазалық ығысу бұрыштарын өлшеу керек. Өлшенген қорытындыларды 1-кестеге енгізу керек.

1-кесте

UA, В	UB, В	UС, В	А – В, град	В –С , град	С – А, град

• Виртуалды вольтметрмен барлық желілік кернеулерді, сонымен қатар кернеулердің арасындағы U_AВ және U_BС, U_BС және U_CА, U_CА және U_AВ фазаның ығысу бұрыштарын өлшеу керек. Өлшенген қорытындыларды 2-кестеге енгізу керек.

2-кесте

UАВ, В	UВС, В	UСА, В	АВ – ВС, град	ВС – СА, град	СА – АВ, град

• Ток көзінің фазалары жұлдызша жалғанған кезде, фазалық және желілік кернеулердің векторлық диаграммаларын масштабпен тұрғызу керек.

• 2-сурет бойынша бейтарап сыммен симметриялы жүктемені тізбекке «жұлдызша» жинау керек (R_A = R_B = R_C = 1 кОм).

2-сурет

• Кернеу мен токтың әсерлік мәндерін өлшеу керек. Өлшенген қорытындыларды 3-кестеге енгізу керек.

• Бейтарап сымды ажыратып, симметриялы жүктемемен бейтарап сымсыз тізбек үшін өлшеулерді қайталау керек ( R_A = R_B = R_C = 1 кОм ).

• Бейтарап сымды бейсимметриялы жүктемемен тізбекке «жұлдызша» жинау керек ( R_A = 1 кОм, R_B = 680 Ом, R_C = 330 Ом ). Ток пен кереудің әсерлік мәндерін өлшеу керек.

• Бейтарап сымды ажыратып, бейсимметриялы жүктемемен бейтарап сымсыз тізбек үшін өлшеулерді қайталау керек ( R_A = 1 кОм, R_B = 680 Ом, R_C = 330 Ом ).

• Алынған қорытындылардың өлшемдерімен кернеу мен токтың векторлық диаграммаларын тұрғызу керек.

3-кесте

Режим	IA,А	IB,А	IC,А	IN,А	UAB,В	UBC,В	UCA,В	UA,В	UB,В	UC,В	UnN,В
Симметриялы бейтарап сыммен (RA = RB = RC = 1 кОм)
Симметриялы бейтарап сымсыз ( RA = RB = RC = 1 кОм )
Бейсимметриялы бейтарап сыммен ( RA = 1 кОм, RB = 680 Ом, RC = 330 Ом )
Бейсимметриялы бейтарап сымсыз (RA = 1 кОм, RB = 680 Ом, RC = 330 Ом)