Лекции УМФ (ММФ) 2008
.pdf
|
|
|
|
u(a, , ) 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
- граничное условие |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Ak 0ak Pk (cos ) ak |
( Akm cos m Bkm sin m )Pkm (cos ) |
||||||||||||||||||||||||||
k 0 |
|
|
|
|
|
k 1 |
m 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
p cos bk |
k |
2 Pk1 1 (cos ), |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
40 |
|
k 0 a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
(1 m0 ) mm , |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
cos m cos m d |
sin m sin m d mm , |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
0 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
sin m cos m d 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
(k m)! 2 |
|
|
|||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m |
|
|
|
m |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kk |
||||
|
|
Pk (cos )Pk |
|
(cos )sin d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
(k m)! 2k |
1 |
||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 Ak 0ak Pk (cos ) 0 |
|
|
|
Ak 0 |
0, |
|
Bkm 0 |
|
|
|
|
||||||||||||||||
k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p m1 |
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Akmak Pkm |
(cos ) |
|
b |
|
|
Pk1 1 (cos ), Akm |
0, m 1 |
||||||||||||||||||||
40 |
k |
|
2 |
||||||||||||||||||||||||
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
b |
k |
|
Ak1ak Pk1 (cos ) |
|
|
|
Pk1 1 (cos ), |
||
4 |
|
ak 2 |
||||
k 1 |
0 k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ak1ak Pk1 (cos ) |
||||||
k 1 |
0 |
|
|
|
|
|
|
p |
|
b |
k |
||
|
|
|
|
|||
4 0 |
ak 2 |
|||||
|
k 0 |
(k 1)! 2 Ak1ak k 1 (k 1)! 2k 1
P1 (cos )sin d |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pk11 (cos )Pk1 (cos )sin d , |
|
|
|
||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
(k 2)! b |
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
||
kk |
|
4 |
0 k 0 |
(2k 3)k ! ak 2 |
|
k ,k |
1 |
|
(k 1)! |
2A |
ak |
|
p |
|
2(k 1)! |
|
bk 1 |
Ak1 |
p |
|
bk 1 |
|
|
|
k1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
(k 1)! |
|
2k 1 |
4 0 |
|
(2k 1)(k 1)! |
|
ak 1 |
4 0 |
|
a2k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
1 |
|
|
|
|
|
p cos |
|
bk 1rk |
1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
u(r, |
, |
|
) |
|
|
cos |
|
|
|
Ak1r |
|
Pk (cos |
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pk (cos |
|
) |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 0 |
a2k 1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
p cos |
|
|
|
k |
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
b |
r |
|
|
|
|
Pk11 (cos ), |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
4 0 |
|
k 0 |
|
a2k 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p cos |
|
|
|
|
b |
k |
|
|
|
|
|
k |
r |
k 1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
u(r, |
, ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pk 1 |
(cos ), |
r (b, a) |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
4 0 |
|
|
|
|
|
2 |
|
a2k 3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 |
rk |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
r a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ck 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
k 1 Pk (cos |
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
u(r, |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 |
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(Ckm cos m Dkm sin m )Pk (cos ), |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
r |
k 1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
m 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
C |
|
|
0, |
|
|
C |
|
|
0, m 1, |
|
|
|
D 0, C |
|
|
pbk 1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
k 0 |
|
|
km |
|
|
|
k1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
km |
|
|
|
4 0 |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
u(r, , ) 0, |
r a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
- сфера экранирует поле диполя |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
E E
n n 0
ur
- граничное условие (разрыв нормальной составляющей электрического поля на заряженной поверхности)
(a 0, , ) |
u |
(a 0, , ) |
( , ) |
|
r |
0 |
|||
|
|
|
p cos |
|
|
b |
k |
|
k |
r |
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
1 |
|
|
|||||
u(r, , ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
Pk 1 |
(cos ), |
r (b, a) |
||
4 0 |
|
2 |
a2k 3 |
||||||||||
|
k 0 |
rk |
|
|
|
|
|
|
p cos |
|
|
( , ) |
|
||
4 a3 |
|||
|
k 0 |
(2k 3) |
b k |
1 |
(cos ) |
||
|
|
|
Pk 1 |
||
|
|||||
|
a |
|
|
|
|
2 |
|
- поверхностная плотность |
|
|
|
||
q a |
2 |
d ( , )sin d 0 |
индуцированного заряда |
|
|
|
|||
|
|
|||
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
b 0, |
|
|
|
|
u |
|
p cos 1 |
|
r |
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
4 |
|
|
|
a3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
r2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Er |
|
p cos |
2 |
|
|
1 |
|
, |
E |
0, |
E |
|
p sin |
1 |
|
|
|
1 |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
4 |
|
|
|
a3 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
a3 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
r3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
r3 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Уравнения эквипотенциальных и силовых линий в плоскости |
|
X1 X 2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
a2 |
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
dr |
|
rd |
|
|
|
|
sin |
2 |
|
|
|
|
r3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
cos const, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
const |
||||||||||||
|
2 |
|
|
Er |
|
E |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|||||||||||||||||||||||
r |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
a
|
|
n |
|
|
|
Формулы Грина |
|
|
|
|||||
X |
|
|
S |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
x |
D 3 , |
|
|
|
|
D S, |
x (x , x , x ) |
|||||
|
|
|
|
|
D |
|
||||||||
|
|
|
D |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
|
|
|
|
A(x) C1 ( |
|
), n - внешняя нормаль к S. |
||||||||
|
|
|
|
D |
||||||||||
|
X1 |
|
|
X 2 |
divA(x)dx ( A(x), n(x))dSx |
|
|
|||||||
|
|
|
D |
|
|
|
|
S |
- теорема Остроградского-Гаусса |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
divAdx ( A, n)dSx ( A, n)dSx |
||||||||||
|
S |
|
|
|
||||||||||
|
2 |
n |
D |
D |
|
|
S1 |
|
S2 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u(x), v(x) C2 (D) C1 (D)
S1
div(v u) v 2u ( u, v), |
v 2udx |
div(v u)dx ( u, v)dx, |
||
|
D |
D |
|
D |
div(v u)dx (v u, n)dSx |
v |
u dSx |
||
D |
S |
|
S |
n |
|
|
v 2udx v |
u dSx |
( u, v)dx |
(*) |
|
|
|||||||||
|
- первая формула Грина |
|
||||||||||||
D |
S |
n |
D |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
u 2vdx u |
v |
dSx |
( u, v)dx, |
|||||||||
|
|
|
||||||||||||
|
|
D |
|
S |
|
n |
D |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
u |
|
|
v |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
(v 2u u 2v)dx v |
|
u |
|
|
dSx |
(**) |
- вторая формула Грина |
||||||
|
|
|
||||||||||||
D |
|
S |
|
n |
|
|
n |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u(x) гармоническая функция в D |
|
|||||
( 2u(x) 0, |
x D), |
v(x) R1 (x , x) |
||||
|
|
|
|
|
0 |
|
((x x )2 (x x )2 (x x )2 ) 12 |
, |
|||||
1 |
01 |
2 |
02 |
3 |
03 |
|
x, x0 D |
|
v(x) , x x0 |
|
Формулы Грина непосредственно применить нельзя к односвязной области.
S |
x |
n |
|
r |
|||
|
|
||
|
n |
||
D \ D |
D |
x0 |
|
|
|||
|
S |
|
v(x) гармоническая функция в D \ D |
( 2v(x) 0, |
x D \ D ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u |
|
|
v |
|
u |
|
v |
|
|
|||||
(v 2u u 2v)dx v |
n |
u |
|
|
dSx v |
n |
u |
|
|
dSx |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
D\D |
|
|
|
S |
|
|
|
n |
S |
|
n |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x1 x01 |
r cos sin , |
x2 x02 |
r sin sin , |
x3 |
x03 |
r cos |
|
|||||||||||||
v(x) r1, |
v |
(x) v r 2 |
v(x) 1, |
v |
(x) |
2 , x S |
|
, |
||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||
|
n |
r |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
u (x) u |
|
|||||||||||
u(x r cos sin , x |
|
r sin sin , x |
r cos ), |
|
||||||||||||||||
01 |
02 |
|
|
|
|
03 |
|
|
|
|
n |
|
|
r |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u dSx |
|
2 |
|
|
u (x01 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
v |
d |
r cos sin , ..., ...) |
|
|
r sin d 0, |
||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
S |
n |
|
|
0 |
|
|
0 |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
v |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
u |
dSx |
d |
u(x01 cos sin , ..., ...)sin d |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
S |
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u(x0 ) d sin d 4 u(x0 ), |
0. |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 u(x0 ) |
|
|
|
|
|
u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
S |
|
|||||||
R 1 (x0 , x) |
|
|
(x) u(x) |
|
|
|
|
R 1 (x0 , x) dSx |
|
|
|
|
|||||||||||||
n |
|
n |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
S |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|||||||
x0 x, |
x y |
|
- изменение |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
y |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
обозначений |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
D |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
u(x) |
R 1 (x, y) |
|
( y) u( y) |
|
|
R 1 (x, y) dS y , |
(***) |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
4 |
|
|
|
|
ny |
|
|
|
|
ny |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
S |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- формула Грина |
R 1 (x , x) (( y x )2 |
( y |
2 |
x )2 |
( y x )2 ) 12 |
, |
x D, y S |
|||
0 |
1 |
1 |
|
2 |
3 |
3 |
|
|
|
|
|
S |
|
|
|
|
|
|
n |
S |
|
|
|
x |
y |
|
D |
|
|
R1 (x, y) |
u |
|
( y) u( y) |
|
R1 |
|
|
||
|
(x, y) dS y |
||||||||
|
|
|
|||||||
|
ny |
|
|
|
ny |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
4 u(x), |
|
x D, |
|
|
|
|
|||
|
|
x S, |
|
|
|
|
|||
2 u(x), |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x D. |
|
|
|
|
|||||
0, |
|
|
|
|
Свойства гармонических функций
1. u(x) C (D).
u
2. S n (x)dS 0.
Каждый из интегралов в (***) – непрерывная по x функция.
Следует из (*) или (**) при v(x) 1
|
2u(x) 0, |
x D, |
|
|
|
|
- задача Неймана, разрешима только при условии |
||||||
|
u (x) f (x), |
|
||||
|
x S. |
|
|
|
||
|
|
|
||||
|
n |
|
f (x)dSx |
0 |
– отсутствие источников |
|
|
|
|||||
|
|
|
S |
|
поля в D. |