- •13.Перединдустриальная.Индустриальная.Постиндустриальная.Цивилизационная концепция:I период.Др об-во(100-40тыс лет до н.Э.-сер I тыс.Н.Э.)
- •3.Прадмет Вывучэння Гисторыи Беларуси Як складовай частки сусветнай гисторыи.
- •6. Возникновение первых цивилизаций.
- •7. Этнічная гісторыя. Балты, славяне – іх роля ў этнагенэзе беларусаў.
- •9. Пачатак пераходу да класавага грамадстваі ўзнекненне раннефеад. Утварэнняў усходніх славян. Кіеўская Русь.
- •10. Полацкае княства – выток бел. Дзяржаўнасці
- •11. Духоўны ўплыў усходнеміжземнаморскай цывілізацыі на усходніх славян. Культура Беларусі 9-13стст
- •13.Утварэнне вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага. Роля ўсходне-слав. Зямель у дзярж. Будаўніцтве ВкЛ
- •15. Эвалюцыя сацыяльна-эканамічных адносін на тэрыторыі б у кантэксце агрерна-рамеснай цывілізацыі.
- •19. Дзяржаўна-прававое становішча ВкЛ у Рэчы Паспалітай. Пачатак паланізацыі
- •20. Рэч Паспаліта ў Еўрапейскай геапалітыцы. Падзелы рп.
- •23. Саслоўная, нацыянальная, канфесійная палітыка Расіі у бел. Губерніях.
- •25. Буржуазныя рэформы 60-70-х гадоў 19ст., асаблівасці на Беларусі. Станаўленне індустрыальнага грамадства на б.
- •28. Пачатак бел нацыянальнага Адраджэння. Афапмленне бел нацыянальнай ідэі і фарміраванне бел нацыі.
- •29. Асноўныя тэндэнцыі станаўлення і развіцця сусветнай капіталістычнай гаспадаркі на мяжы 19-20 стст
- •30. Эканамічныя і палітычныя перадумовы Першай сусветнай вайны. Пачатак Першай сусветнай і акупацыя бел тэрыторыі.
- •32. Абвяшчэнне бнр, яе гістарычнае месца.
- •34. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў бсср і яе асноўныя характарыстыкі.
- •37. Станаўленне і развіццё савецкай бел культуры ў 1920-1930-я гг. Палітыка беларусізацыі.
- •39.Грамадска-палітычнае, эканамічнае, нацыянальна-культурнае становішча Зах.Беларусі ў складзе Польскай дзяржавы.
- •40. Пачатак Другой Сусветнай вайны. З’яднанне Зах. Б з бсср.
- •42. Партызанскі рух і падпольная барацьба на Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
- •43. Вызваленне Беларусі. Вынікі вайны для бел народа і яго ўклад у перамогу над фашізмам.
- •44. Спецыфіка сацыяльна-эканамічнага развіцця бсср у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе(1944-1954гг).
- •45. .Асноўныя тэндэнцыі індустрыальнага развіцця бсср ва ўмовах разгортвання нтр.
- •46. Спробы дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў рэспубліцы ў 1950х-1960х
- •47. Эканоміка б ў 70-я – першай палове80х гг. Прычыны паступовага запавольвання тэмпаў эканамічнага росту і ўзнікнення цяжкасцей у сацыяльнай сферы.
- •48.Складанасці і супярэчнасці культурнага развіцця б ў пасляваенны час.
- •50.Спосабы мадэрнізацыі савецкай грамадска-палітычнай сістэмы падчас палітыкі перабудовы. Прычыны крызісу і распаду ссср.
- •51. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Заканадаўча-прававое афармленне і шляхі далейшага ўмацавання яе дзяржаўнага суверынітэту.
- •52. Нацыянальна-культурнае адраджэнне канца 20-га ст. Алейшае фарміраванне бел нацыянальнай ідэі і роля гэтага працэсу ва ўмацаванні дзяржаўнага суверынітэту.
- •53. Першыя спробы перабудовы эканомікі ў другой палове 1980-х гадоў. Прычыны крызісу савецкай эканамічнай сістэмы.
- •55. Геапалітыснае становішча Беларусі. Месца рб ў інтэграцыйных працэсах на постсавецкай і еўразійскай прасторы ва ўмовах глабалізацыі.
- •18. Барацьба за гегемонію ва Ўсходняй Еўропе. Утварэнне Рэчы Паспалітай.
- •21. Культура Беларусі хvіі–хvііі стст.
15. Эвалюцыя сацыяльна-эканамічных адносін на тэрыторыі б у кантэксце агрерна-рамеснай цывілізацыі.
Паступова ўся зямля ў ВКЛ падзялілася на катэгорыі ў залежнасці ад таго ці іншага ўладальніка: дзяржаўную, прыватнауласніцкую і царкоўную. Разам з тым сяляне падзяляліся на катыгорыі ў аднапеднасці са сваім маемасным і падатным становішчам.
Поўнай уласнасцю феадалаў была чэлядзь нявольная. Яна не мела сваёў уласнай гаспадаркі і жыла пры двары феадала. Акрамя працы на полі чэлядзь выконвала і інш. ф-цыі ў гаспадарцы: апрацоўвала агароды, сады, пасвіла статкі. За працу давалі месяцыну хлебам.
Асноўную частку сялян складалі цяглыя сяляне. Яны мелі меньшую ступень асабітсай залежасці ад уладальніка, карысталіся зямельнымі надзеламі.
За карыстанне зямлей сяляне былі плаціць уласніку пэўную рэнту. Формы рэнты былі розныя: адработачная, граўшовая, прадуктовая. Адработачная рэнта – паншчыная. Часцей за ўсе гэта былі палявыя работы. Некаторая частка сялянства ў якасці асноўнай павіннасці абкладалася чыншам-грашовую форму рэнты. Разам з паншчына і чыншам сяляне выконвалі і дадатковыя: талокі-агульныя сезонныя рабочыя работы, гвалты, ці згоны-агульныя тэрміновыя асновы.
Цяглыя сяляне падзяляліся на “пахожых”і “непахожых”. Цяглыя сяляне мелі права пераходу ад аднаго ўладара да другога
Людзі служэбныя, ці служкі, складалі трэцюю катэгорыю. Па сваім эканам. становішчы яны былі блізкія да цяглавага сялянства. яны таксама былі землекарыстальнікамі, сядзелі на сваіх вотчынах. Але ад сялян яны адрозніваліся сваёй асаблівай службай. Галоўнай іх павіннасцю была вясковая служба. Аграрная рэформа 1529г канчаткова замацавала сялян за зямлёй - была створана так званая фольваркава-паншчынная сістэма - другое выданне прыгоніцтва.
Жыгімонт 2 Аўгуст у 1557г. абвясціў аб правядзенні ў дзярж. землях рэформы, якая ўвайшла ў гісторыю пад назвай “валочная памера”. Уся зямля падзялялася на роўныя надзелы, валокі, памерам 21.3 га. Лепшыя землі забіралі княжацкія фальваркі, у якіх сяляне адбывалі паншчыну. У выніку валочнай памеры прыбыткі феадалаў ад маенткаў значна выраслі. Сялян стала можна прадаваць, мяняць, аддаваць у якасці закладу як усю сям’ю, так і асобных яе членаў. У зах. і цэнт. Б. ажыццяўленне рэформы прывяло да змены абшчыннага землекарыстання падворным.
У 14-16ст. адбываецца значны рост гарадоў і гарадскога насельніцтва. Гарады былі цэнтрамі рамяства і гандлю. Найбольш буйнымі гарадамі на тэрыторыі Б. з’яўляліся Полацк, Магілёў, Віцебск, Мінск, Брэст, Слуцк. Раслі і паселішчы гарадскога тыпы-мястэчкі. Каля 40% усіх гарадоў былі прыватнаўласніцкімі. Разам з прыватнауласнымі былі і дзяржаўныя гарады. Іх насельніцтва лічылася вольным. Прыватныя ўладанні ў вялкакняжацкіх гарадах атрымалі назву “юрыдык”.
З ростам гарадоў гараджане імкнуліся пазбавіцца ад феадальнай залежнасці і атрымаць свабоду, а таксама права на самакіраванне. Феадальная залежнасць перашкаджала развіваць гарадскія промыслы і гандаль. Таму з канца 14ст. літоўскія князі сталі дараваць гарадам права на самакіраванне, названае магдэбурскім.
Насельніцтва гарадоў фарміравалася за кошт беглых сялян, а таксама з рамеснікаў, пераселеных феадаламі ў горад. Сярод жыхароў гарадоў каля 80% былі беларусы. Тут жылі таксама рускія, украінцы, літоўцы, яўрэі, палякі, татары, немцы.
16. Адраджэнне і \рэфармацыя ў Еўропе. Рэнесана і рэфармацыйны рух у ВкЛ.
Возрождение – эпоха в дух жизни Европы 13-16вв, кот характер возрождением интереса античности, и высоким подъемом Евр науки литературы и искусства. Гуманизм В 16в в Европе начинается Реформация – общ-полит движение за реформу церкви. Появляется протестанство – новая ветвь христианства. Протестанты выступали за свободу слова, за Библию на родных языках, благодоря чему в Европе разв-ся нац языки и книгопечатанье.
В 14-15вв -предпосылки Возрождения в ВКЛ:1)Рост городов 2)Увеличение торгово-ремесленного начеления 3)Оживление обществ-политич жизни в городах 4)Шляхта активно занимается меценатством 5)Политическая централизация и гос-правовая стабилизация
6)Завершения формирования бел народности
7 )риобретение бел языком статуса госуд
Становление веротерпимости в 20-50гг 16в
Основным достижением этого времени можно считать начало книгопечатанья. Первая – Псалтырь (1517). В 50гг 16в на средства Радивилов создана типография.Система образования строилась по конфесионному и сословному принципах. Образование велось на бел языке. Направление – гуманитарно-богословское.
Основными жанрами являлись жития, хождения,
проповеди, летописи. В 16в развитие получила церковно-рилигиозная публицистика(Сымон Будны, Цяпински) Для арх-ры ВКЛ этого периода было характерно сущ-ие разных худ стилей. (романск – Белая вежа, готич – Троицкий костел, ренессанс). Памятников монумент живописи на Бел не сохранилось.Скульптура развивается благодаря готическим храмам – алтари-скульптуры.
17. Асноўныя дасягненні бел культуры падчас існавання ВкЛ. Роля і месца культуры Б ў еўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэсе.
1.Бел мова – дзяржаўнаяна працяугу 14-16 ст.ст. (Статуты 1588). Але шырока выкарыстоўваліся і іншыя мовы: лацінская, польская, царкоўна-славянская і іншыя.
2.Асвета: узнікненне і развіццё. Першыя друкарні: ў 60-я 16ст у Брэсце і Нясвіжы.
Розныя тыпы школ: праваслаўныя, каталіцкыія, пратэстанскія, школы праваслаўных братстваў(к 16ст). Адукацыя больш высокага ўзроўню давалі калегіумы езуітаў.1579г езуіцкі калегіум у Вільні перетварылі ва універсітэт.
3.Літ-ра: Асноўны жанр - застаецца летапіс(Хроніка ВкЛ), атрымалі развіццё дзённікі, прадмовы і рэлігійная публіцыстыка(Будны,Афанасій Філіповіч). Пачынаецца вершаскладанне на бел.мове. Літ-ра шматмоўная: Ян Вісліцкі, М.Гусоўскі.
4. Архітэктура: разнастайнасць стыляў і пабудоў. Асноўныя тыпы пабудоў: замкі феадалаў і крэпасці гарадоў, культавыя пабудовы, ратушы і будынкі магістратаў.
У раманскім стыле былі пабудаваны замкі ў Навагрудку, Крэве, Лідзе і Белая Вежа.
Прыкладам абарончага збудавання з’яўляецца Мірскі замак у гатычным стылі. Многія культавыя пабудовы таксама мелі абарончыя рысы(царква ў в.Сынковічы). Праваслаўныя царквы будаваліся ў старажытна-рускім стылі. Самым старажытным гатычным храмам з’яўляецца касцёл ў в.Ішкольд Баравінацкага раёну.
5.Выяўленчае мастацтва: узнікненне скульптуры
Развіццё іканапісі – бел школа
Свецкі жывапіс.