11. Язычніцтва на землях Беларусі.

Язычніцкія вераванні. «Язычніцтва» — гэта ўмоўны тэрмін, які абазначае старадаўнія вераванні, што існавалі да ўзнікнення трох сусветных рэлігій (будызму, хрысціянства, ісламу). Назва паходзіць ад царкоўнаславянскага слова «языцы», пад якім, згодна Новаму запавету Бібліі, разумеліся народы, проціпастаўленыя першахрысціянскім абшчынам. На самой справе, першапачаткова ў хрысціянстве не было веры ў замагільны свет. У евангеллях пра рай і пекла нічога не гаворыцца. Таму што першыя хрысціяне чакалі другога прышэсця Хрыста пад час якога ўсе памерлыя паўстануць з магіл. У 13 стагоддзям многія члены хрысціянскіх абшчын стаміліся чакаць другога прышэсця і пачалі пакідаць абшчыны. Іменна ў гэты час з’явіліся ў хрысціянстве ўяўленні аб тым свеце. Гэта значыць пасля смерці душа, гэта значыць свядомасць чалавека, падвяргаецца суду, а пасля або ў рай або ў пекла. Легендыа аб стварэнні свету: Бялун або Белбог. Язычніцтва гэта перш за Усё мнагабожжа. Бялун быў вярхоўным богам. Пярун бог грому і маланкі, вайны і пакравіцель князёў і іх дружын. Сварог быў богам неба, Дажбог з'яўляўся яго сынам бог дажджу. Хорс бог Сонца. Стрыбог кіраваў вятрамі, якія наганялі дажджавыя хмары. Мокаш — багіня ўрадлівасці і хатняга ачага, прадзення і іншых жаночых спраў. Яшчэ Мокаш багіня грошай. Былі яшчэ багі, ад якіх, залежалі будучы ўраджай, жыццё і побыт людзей. Сярод іх Ярыла, Купала, Аўсень, Каляда, замацаваныя за пэўнымі порамі года. Лада або Лёля – багіня кахання. Яга цікавае бажаство. Славяне яе ўяўлялі як маладую прыгожую цяжарную жанчыну, бо Яга – багіня цяжарнасці. Але калі прыйшло хрысціянства, чамусці іменна на гэту багіню хрысціяне ўзвялі паклёп. Яны сталі гаварыць аб ёй як аб старй агіднай і злой ведзьме. Былі сваякі і ў Чарнабога, дарэчы, некатораыя з іх не такія дрэнныя як сам Чарнабог. Самы вядомы і паважаемы з цёмных багоў гэта Вялес (Волас) — бог жывёлагадоўлі. Ох – цікавае бажаство, якое адносіцца таксама да цёмных, але робіць толькі дабро. Зюзя – бог зімы і марозу, Жыжаль – бог агню. Гэтыя багі могуць быць злымі а могуць быць і добрымі, у залежнасці ад абставін. А вось кладнік гэта злое бажаство. Мысленнае дэва, гэта дрэва якое карнямі дасягае Пекла, ствол праходзіць праз мір людзей а крона дасягае міру светлых багоў які называецца Багонь.

12. Увядзенне хрысціянства і яго уплыў на развіццё культуры беларускіх зямель.

Прынята лічыць, што ўвядзенне хрысціянства на ўсходнеслав землях было станоўчым.Гэта магчыма, але ў хрысціянстве вельмі вялікая доля язычніцкіх міфаў. Увёў хрысціанства Уладзімір Святаславіч Святы або Чырвонае Сонейка. Уладзімір захацеў змяніць мнагабожжа на адзінабожжа.[…] Да яго прыйшлі святары 4 рэлігій: іўдзеі, мусульмане каталікі і праваслаўныя. Кожная рэлігія нешта забараняла. А праваслау’е адпавядала яго патрабаванням. Дарэчы, афіцыйна хрысціянства падзялілася на праваслаўе і каталіцтва ў 1054 г. Не афіцыйна гэты падзел існаваў з чацьвёртага века. А 1054 г праваслаўныя і каталіцкія царкоўнікі з’ехаліся на Нікейскі сабор каб дагаварыцца аб адзінстве ў хрысціянстве.Яны не дагаварыліся. Першапачаткова хрысціянства абасновывала ўзброеную барацьбу з рымлянамі. У той жа у Іўдзеі ў часы Хрыста існівала па меншай меры яшчэ дзьве антырымскія ідэалогіі, гэта вучэнне есеяў і зелотаў. Шырока распаўсюдж стала хрысціянства таму, што моцна адрозн ад аналагаў. Хрысціянства пасля перамогі прапанавала пабудаваць інтэрнацыянальны камунізм. Есеі навучалі таксама камунізму, але яны лічылі за людзей толькі яўрэяў, таму яно хутка забылася. Зелоты прапаведвалі толькі забойства рымлян і тых, хто ім служыў, пра тое, што будзе пасля перамогі яны не задумываліся. Хрыстос быў дрэнным воінам і палкаводцам, таму яго паўстанне было задушана ў зародку і яго хутка забылі, а вось яго вучэнне перадававалася вусна і распаўсюдж хутка. Імператар Канстанцін у 4 веку нашай эры прыняў хрышчэнне сам і хрысціў Рымскую імперыю, бо хрысціянства ў гэты час было такім папулярным, што яго самавольна прымалі не толькі рабы але і салдаты і багатыя рымляне. Ужо ў 4ст. н. э. хрысціянства не было ўжо тым агрэсіўным антырымскім вучэннем якім яно было у першым ст. Дарэчы Святы Уладзімір вырашыў увесці хрысц бо хацеў сабе такую імперыю як была ў імператара Канстанціна. Слявяне ж рабамі станавіцца не хацелі, таму і гінулі ў рэках уласнай крыві. Пакуль князь падабаўся вечу ён княжыў калі не падаб яго выганялі. Уладзімір з дапамогай хрысціянства вырашыў змяніць гэты парадак на сваю карысць. Не вядома, што разбурылі хрысціяне у славянскіх землях калі выкаранялі язячніцтва, але вядома што знішчылі хрысціяне у часы Рымскай імперыі. У Александрыі у Егіпце была бібліятэка. У 273 імператар Аўрэліан захапіў Александрыю разам з бібліятэкай. Бібліятэка была перавезена ў Візантый які з 330 года стаў называцца Канстанцінопалем, ў гонар вышэй узгаданага Канстанціна. Прыблізна ў гэты час і было прынята хрысціянства у Рымскай імперыі. Да 391 хрысціяне на столькі асмялелі і абнаглелі, што пачалі патрабаваць знішчэнне язычніцкай бібліятэкі той самай, што перавезена з Александрыі. Язычнікі бібліятэкары як маглі супраціўлялісь ціску хрысціян, але скончылася ўсё тым, што талпа разюшаных хрысціян наляцела на біблітэку і спаліла яе. Вядома, што хрысціяне у Кіеўскай Русі абвясцілі ведзмамі ўсіх, хто аказваў насельніцтву медэцынскую дапамогу. Што датычыцца паўсямеснага распаўсюджання граматы ў славян пад уплывам хрысціянства то гэта міф. Этрускі папярэднікі рымлян на Апенінскам паўвостраве пакінулі пасля сябе многа пісмовых помнікаў, у тым ліку і знакаміты Фестскі дыск. Так што не браты Кірыла і Мяфодзій прывезлі пісьменнасць.