ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ

Мамандық: 051105 «Фармация»

№ 1 гигиена (жалпы гигиена) кафедрасы.

Студенттер үшін

Әдістемелік нұсқау

Тақырып: Дәріханаларды жобалау мен орналастыруға қойылатын гигиеналық талаптар.

Курс: 1

Қарағанды 2006ж.

Кафедра мәжілісінде талқыланған

«____»____________2006ж. №_____ хаттамасы

Бекіткен кафедра меңгерушісі ________________КалишевМ.Г

- 1 -

1.Тақырыбы: Дәріханаларды жобалау мен орналастыруға қойылатын гигиеналық талаптар.

2.Оқу сағатының саны: 2 сағ. (90 минут).

3.Тақырыптың өзекті мәселесі (оқу дәлелдемесі): Дәріхана денсаулық сақтау мекемелерінің функциясын атқарады. Дәріхананың негізгі міндеті дәрігерлердің рецептері және емдеу – профилактикалық мекемелердің талабы бойынша дәрі – дәрмек дайындау және тарату.

Қаншалықты халық тиімді дәрілік заттармен қамтамасыздандырылады, соғұрлым халықтың арасында жүргізілетін емдік, диагностикалық, эпидемияға қарсы шаралар тиімді өтеді. Дәріханада жоғары сапалы дәрілік заттарды дайындауға қатаң санитарлық талаптар мен тәртіпті сақтау арқылы ғана қол жеткіземіз. Осыған орай гигиенистердің негізгі міндеті дәріханалық мекеменің жұмысын, жобасын, тәртібі бойынша сай келетін гигиеналық нормалар мен шараларды өңдеу болып табылады.

4. Сабақтың мақсаты: Дәріханалық мекеменің жұмысын, жобасын, эпидемияға қарсы жүргізілетін шаралар кешенін өңдеудің және дәріхананың бұл тәртіптерді қатаң сақтаудың маңызын студенттерге үйрету.

• Студент білуге тиіс:

• дәріханаларды құрылыстауға қойылатын талаптарды;

• дәріханалардың жұмысын негіздейтін нормативті құжаттарды;

• дәріханалардың қызметтік бағытын және құрылымын;

• Студент істей білуі керек:

  • нормативті құжаттарға сүйене отырып дәріханалардың жұмысының ұйымдастырылуын, санитарлық және эпидемияға қарсы шаралардың сақталуына баға беруді;

5. Сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар: Негізгі білім бойынша:

1. Қоршаған ортаны бағалаудың физикалық әдістері.

2. Қоғамның дамуында фармация саласы дамуының ерекшеліктері.

3. Салауатты өмір салтын сақтаудың мәні.

4. Қоршаған ортада дамитын микроорганизмдер мен гельминттердің түрлері.

Осы сабақтың тақырыбы бойынша:

1. Санитарлық – гигиеналық және эпидемияға қарсы тәртіпті, персоналдың еңбек және дем алу жағдайын қамтамасыз ету мақсатында дәріхана бөлмелерін және ғимараттардың архитектуралық – жоспарламалық және конструкциялық шешімдері.

2. Дәріхананың негізгі және қосымша бөлімдерінің құрамы мен ауданына қойылатын гигиеналық талаптар. (3.01.078.02 – санитарлық ережелер мен нормасы).

3. Халыққа қызмет көрсету залы, өндірістік бөлмелер, қоймаларға, қосалқы және тұрмыстық, қызметтік бөлмелерге қойылатын талаптар.

6. Ақпараттық – дидактикалық блок.

1. Санитарлық – гигиеналық және эпидемияға қарсы тәртіпті, персоналдың еңбек және дем лау жағдайын қамтамасыз ету мақсатында дәріхана бөлмелерін және ғимараттардың архитектуралық – жоспарламалық және конструкциялық шешімдері.

Дәріхананың бөлімдері мен ғимаратының архитектуралық – жоспарламалық және конструкциялық шешімдері қызмет етушілердің жұмысы және дем алу жағдайларын, эпидемияға қарсы тәртіпті және санитарлық – гигиеналық талаптарды қамтамасыз етуі

- 2 -

қажет. Мекемелердің құрылымы мен жобасында «таза» және «лас» ағындардың бір – бірімен байланысуын болдырмау қарастырылады.

Жобада көрсетілген бөлменің жобалануын өз еркімен өзгертуге және функционалдық бағытын ауыстыруға тыйым салынады.

Дәріхана жобасы бірнеше бөлімдерден тұрады:

• титулды беті (дәріхана қуатылығы мен тағайндылуы, жұмыс орны және т.б.)

• түсініктеме жазбасы (графикалық бейнелеуге мүмкін емес түсініктерді береді, мыс: желдету , жарықтаныдыру, жылыту жүйесінің қуатылығы, құрылыстауға қолданылатын материалдар, объектінің орналасу ауданы және т.б. )

• жағдайлық жоба ( объектінің басқа құрыслыстарға орналасу қатынасы)

- бас жоба (мекеменің негізгі жобасы, қабаттылығы және т.б)

Дәріханалар қызмет көрсету бағытына қарай 2 түрге бөлінеді:

• өндірістік;

• дайын дәрілерді сату;

Барлық өндірістік дәріханалар меншіктік түріне қарамастан 4 бөлімнен тұрады:

1. өндірістік: - стерильді емес дәрілер дайындау бөлмелері.

- стерильді дәрілер дайындау.

Бұл екі топқа тән бөлмелер кешені болады.

2. қосалқы бөлмелер.

3. әкімшілік.

4. санитарлық – тұрмыстық бөлмелер.

Сонымен қатар өндірістік дәріхана орындайтын жұмыс ауқымына және қуаттылығына байланысты екі түрге бөлінеді:

I. Жұмыс орнының максималді тізімі.

II. жұмыс орнының минималді тізімі.

Жоғарыда көрсетілген дәріхананың құрамында міндетті түрде халыққа қызмет көрсету залы болады. Халыққа қызмет көрсету залына қойылатын талаптар:

1. Қабырғасы мен төбесі ылғалды жууға және дезинфекциялық заттармен өңдеуге шыдамды және ыңғайлы материалдармен жабдықталуы қажет.

2. Едені линолеум немесе глазурланбаған керамикамен жабылады. Линолеум төселгенде, арасындағы «жырықты» тігу қажет.

3. Жұмыс орындары ауа – тамшылы инфекция қоздырушыларының тікелей әсерінен қорғау құралдарымен жабдықталынады. Жедел респираторлық сырқаттанушылық өршіген кезде қызметкерлер төрт қабатты дәкелі таңғыш киюі қажет.

4. Бөлмені жууға арналған құралдар белгіленіп, арнайы бөлінген жерлерінде сақталады.

5. Залдағы микроклимат тәртібі белгіленген нормаға сай болуы қажет, желдету, жылыту жүйесінің жұмысы үнемі қадағаланады.

Өндірістік процесстің жолын қолайлы ету үшін рецептуралық бөлмені қызмет көрсету залына оны экспедициялық бөлмеге жақын орналастырған жөн.

Ассистентік бөлме аналитикалық және дистилляциондық бөлмеге жақын, онымен қатар жуу, таза ыдыстарды сақтайтын бөлме орналасады. Дәрі дайындау бөлмесі шлюз арқылы бөлу бөлмесімен (фасовка) тікелей байланысады, аналитикалық бөлменің жанына орналасады.

Асептикалық кешендегі бөлмелерінің орналасуы технологиялық процестердің кезеңдерімен байланысты өзара кезекті қатынасты қамтамасыз етуі қажет. Ол мына схема түрінде беріледі:

Асептикалық кешеннің жуу бөлмесі -> стерильді ыдыс -> асситенттік

-> асептикалық (иньекциялық дәрілерді дайындау) -> асситенттік-асептикалық (көз

- 3 -

тамшыларын және жаңа туған нәрестелерге арналған дәрілерді дайындау) -> шлюзді фасовка – орау дәрілік түрлерді стерильдеу -> бақылау – маркалау бөлмесі.

Ассистенттік – асептикалық, шлюзді фасовка, орау, дәрілерді стерильдеу – бақылау – маркалау бөлмесі бір – бірімен есік немесе алмасу терезесімен қатынасады.