math
.pdf§ 13. Дифференцирование и интегрирование интеграла, зависящего от параметра
≤ ≤
І= , , , ≤ ≤
Существуют следующие виды интегралов, зависящих от параметра «х».
1) |
|
= |
|
, |
= |
|
, |
||||
1 |
|
|
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
(x-const) |
|
|
|
|
|
|
|
|
(13.1) |
||
|
|
= |
∆ →0 |
|
( |
, ) |
= |
|
( , ) |
||
2 |
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
( ≤ ≤ ) y-const |
(13.2) |
Область D не являеться прямоугольником |
|
|
D: ≤ ≤ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
1 ( ) ≤ ≤ 2 ( ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
2) |
|
|
= |
2 |
( ) |
( , ) |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
3 |
|
|
|
1 ( ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
(13.3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3) |
|
|
= |
( ) ( , ) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
4 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(13.4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
3 |
|
можно запсать через 4 |
|
следующим образом: |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2( ) |
|
2 ( ) |
|
1( ) |
|
|
|||
|
3 |
|
= |
|
+ |
|
|
= |
|
− |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
1 ( ) |
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
= |
2 |
( ) |
, − |
1( ) |
( , ) |
(13.5) |
|
|||||||
|
3 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
1 1. найдем производную от 1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
∆1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′1 |
|
|
= ∆ →0 ∆ |
|
∆1 = 1 |
+ ∆ |
− 1 ( ) |
|
||||||||
|
( + ∆, ) − , = |
+ ∆, − , |
̶ |
||||||||||||||
|
т.Лаграижа |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
∆ |
|
= ′ |
( , ) |
( , + ∆) |
|
|
|
|||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Отсюда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
′ |
|
|
= lim∆ →0 |
|
′ |
( , ) |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
1 |
|
|
|
|
(→) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
1 |
|
|
|
= |
|
|
|
|
′ |
|
( |
|
, |
|
) |
|
(13.6) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Найдем теперь производную от S4 x
′4 = ∆4
∆ →0 ∆ ( +∆)
=+ ∆,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
, = + ∆ |
= |
+ ∆ |
= |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∆4 = 4 |
+ ∆ − 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
( ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
+∆ |
|
|
|
|
|
( ) |
|
||
= |
|
1 |
|
( + ∆, ) + |
( ) |
+ ∆, − 1 |
( , ) = |
|||||||||||||
( )[ + ∆, − ( , )] + + ∆ , [ |
+ ∆ − ( )] |
|||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
, + ∆) |
|
|
|||||||
′ |
|
|
= lim |
∆4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
4 |
|
∆ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
∆ →0 |
|
|
( ) + ∆, − , |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∆ |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
∆ →0 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
+ lim ( + ∆, ) |
∆ |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
∆ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
∆ →0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
( → ( )) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
′ |
|
|
= |
|
|
( ) |
+ ( , ( )) |
( ) |
|
(13.7) |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
4 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Производную от 3 согласно формуле (13.5) с использованием (13.6) и (13.7) запишем так:
′ |
3 |
|
= |
2 ( ) ( , ) + |
, |
|
|
− ( , |
( )) 1 ( )(13.8) |
|
|
|
|
1 ( ) |
|
2 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Интегрирование интеграла по параметру:
1) |
|
= |
|
[ |
|
, |
|
] = |
(13.9) |
||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
b |
3 |
|
b |
2 |
x |
|
|
|
|
|
3 |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
2) |
|
S |
x dx |
|
|
|
|
f |
|
x, y |
|
dx dy Q |
(13.10) |
||
|
a |
|
|
a |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
B C A
L2 A B C
AB=x=1 dx=0
BC=y=1 dy=0
CA: x+y=1
y=1-x dy=-dx
0 ≤ ≤ 1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
AP2 |
|
|
AAB ABC ACA |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 y |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
0 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
2 |
1 |
|
|
2 |
(1 |
x) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
x |
|
|
|
|
|
0 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
dx arctgy |
0 |
arctgx |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
x2 (1 x)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
2 |
2x |
2 |
2x |
1 |
4 |
2 |
|
|
|
|
|
1 2 |
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
x |
1 |
|
1 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
1 |
|
2 |
|
|
1 |
2 |
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
0 |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 2 |
|
0 |
|
2 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg(2x 1) |
1 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
4 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
§14. Объем цилиндрического тела. Двойной интеграл
= , , , (непрерывна )
|
|
n |
|
|
|
|
SD |
Si |
(14.1) |
|
|
|
|
i1 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
Vц.т. Vi |
V S h f ( |
, y ) S |
i |
||
i 1 |
i |
i i |
i |
i |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
Vц.т. f ( i , yi |
) Si |
(14.2) |
|
|
|
i 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∆ → 0 → → 0 → ∞ |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−найбольшее растояние между границами |
|
||
|
|
|
|
n |
|
|
Vц.т. |
|
lim |
|
f ( i , i ) Si |
f (x, y)dS |
(14.3) |
|
|
max di 0 |
i1 |
D |
||
|
|
|
|
|
Теорема существования двойного интеграла
Если функция = ( , ) неопределима в области D и область D конечная, то всегда существует придел (14.4), который не зависит от способа разбиения области D на частичные
области от выбора точки ( i , i ) внутри этой области.
Свойства двойного интеграла
1.Интеграл от суммы равен сумме интегралов
1 (x, y) ... m dS 1(x, y)dS ... m (x, y)dS
D D D
2.Постоянный множитель функции можно вынести за знак интеграла:
f (x, y)dS c f (x, y)dS
D D
3.Если область D можна представить в виде суммы двух областей SD SD1 SD2 , то
справедливо равенство f (x, y)dS f (x, y)dS f (x, y)dS
D |
D1 |
D2 |
4.Если m-найменьшое, а M-найбольшее значение функции = ( , ) в области D, то :
mSD f (x, y)dS MSD (14.5)
D
( , )=1, Vц.т. SD 1 1 dS
D
SD dS (14.7)
D
Применение двойного интеграла
І Нахождение массы и центра тяжести неоднородной пластинки.
Толщина неоднородной пластинки h=1, пластинка симметрична плоскости координат
-плотность или удельный вес |
|
||||
|
= ( , ) |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
SD |
Si |
S |
i |
m |
|
i1 |
|
|
|
i |
|
|
|
|
|
|
|
mi i Si 1 ( i , i ) Si |
|
||||
n |
n |
|
|
|
|
M m mi |
( i , i ) Si |
(16.8) |
|||
i 1 |
i 1 |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
∆ → 0 − плотностьстремитьсяк точке |
n |
|
M lim ( i , i ) Si |
(x, y)dS (14.9) |
d 0 i 1 |
D |
Нахождение центра тяжести плоской фигуры
M m1, m2 ,..., mi ..., mn
A1 ( 1, 1 ), A2 ( 2 , 2 ), Ai ( i , i ), An ( n , n )
|
|
n , Si |
0 |
||||||||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
||
|
|
|
lim |
i ( i , i ) Si |
|||||||
|
|
xc |
di 0 |
i1 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
||
|
|
|
lim |
( i , i ) Si |
|||||||
|
|
|
di 0 |
i1 |
|||||||
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
x x, y dS |
|
y x, y dS |
|||||||
xc |
|
D |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
yc |
D |
|
|||||
x, y dS |
|
|
|||||||||
; |
x, y dS (14.10) |
||||||||||
|
|
|
|||||||||
|
|
D |
|
|
|
|
|
D |
§15. Вычисление двойного интеграла
|
|
n |
x, y dS lim |
Vi |
|
D |
S 0 |
i 1 |
Опр.1. Область D называется правильным направлением оси у, если любая прямая проведенная через внутреннюю точку области D параллельно оси Oy пересекает границу области в двух точках.
AEB :
ACB :
y |
|
x |
|
1 |
|
a x b |
|
|
|
|
|
y |
2 |
x |
|
|
|
|
LAEB y 1 x
LACB y 2 x
Vi Si i hi
hi xi xi 1
Si i SNi Ki RiQi
2 i
Si i f i , y dy (15.1)
1 i
|
|
|
|
|
|
0 |
|
f x, y dS |
lim Si |
i xi |
S x dx |
||
|
|
|
|
m xi 0 |
|
(15.2) |
|
Dy |
|
|
|
|
a |
(15.1) подставляем в (15.2) |
|
|
|
|
|
|
|
b 2 |
x |
|
|
|
|
f x, y dS |
f (x, y)dy dx |
(15.3) |
|
|||
Dy |
|
x |
|
|
|
|
a 1 |
|
|
|
|
Пр. x2 y2 dS |
x 0, x 1 |
|
|
D : |
2 |
|
|
D |
y 0, y x |
|
|
Область D ограничена такими линиями
1. D Dy Применим формулу (15.3)
|
|
|
|
|
|
|
1 |
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 y2 dS |
x2 y2 dy dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
D |
y |
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
x2 |
|
x2 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
2 |
|
|
1 |
|
|
3 |
x |
|
4 |
|
1 |
|
|
6 |
|
x5 |
1 |
|
1 x7 |
|
1 |
|
1 |
|
1 |
|
|
26 |
||||||||||||||||
|
x |
|
dy |
y |
|
dy dx x |
|
y |
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
dx x |
|
|
|
|
x |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
3 |
|
|
o |
|
0 |
|
|
|
3 |
|
|
|
5 |
0 |
|
3 7 |
|
0 |
|
5 |
|
21 |
|
105 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. D Dx