4Мыңнан астам

Есік обасынан табылған 26 таңбадан тұратын жазуы бар зат

күміс табақша

Антропололтардың анықтауынша Есік обасындағы жерленген адамның жас шамасы –

17-18 жас

«Аң стилі» дәстүрімен сақтар жорықтар кезінде танысқан ел

алдынғы Азия мен Иран

Сақтардың бөренелерді бір-біріне тығыз орналастырп жасаған табыты

Соркофаг

Сақтар обасындағы сағанаға жер астымен келетін арнайы жол

Дромос

Сақ дәуірінің негізгі кездесетін археологиялық ескеткіштері

обалар

Жетісудағы сақтар обаларының түрі

3-ке бөлінеді

Үйсін мәдениеті деп аталатын ескерткіштердің негізгі шоғырланған өңірі

Жетісу

Жетісу өңіріндегі үйсін мәдениетінің хронологиялық шеңбері

б.з.д. III ғ.-б.з. IV ғ.

Үйсін тайпаларының мекендеген жері

Жетісу

Үйсін атауының қытай жазбаларында кездесе бастауы б.з.б. II ғ.

Үйсіндер туралы «ат жақты, аққұбаша, сары шашты» деп жазған – Қытай жазбалары

Үйсіндер астанасы ретінде аталатын қала

Қызыл аңғар

(Чигучен н\се Чигу)

Үйсіндердің щығу тегі туралы мәлімет қалдырған тарихшы Сыма-Цянь

Үйсіндер қарым-қатынас жасаған ел

Қытай

Үйсіндердің солтүстік-батыстағы көршісі

Қаңлы

Жазба деректердегі үйсін халқының саны

630мың

әскері 180 мыңнан астам

Үйсіндер басшысының атауы Гуньмо

Үйсін гуньмосына бағынған тайпа көсемдері атауы

Бек

Үйсін қоғамындағы қатардағы адамдардың мөрлері балшықтан жасалды

Үйсін қоғамында дәулетті адамдардың киімі көбінесе тігілді жібектен

Үйсіндерде мүлік теңсіздігі болғандығын дәлелдейтін

жерлеу орындары

Жазба деректердегі үйсін гуньмосының қытай ханшайыма үйлену уақыты

б.з.б. 107ж.

Үйсіндерде егіншіліктің болғандығын дәлелдейтін дерек кездескен қоныс

Ақтас қыстауы

Үйсіндердің тұрақты үйлері орналасқан жер

тау бөктерлерінде

Үйсіндерде әулеттің зираты орналасқан жер

қонысқа жақын жерлерде

Үйсіндердің сұйық тағамға арналған негізгі ыдыстары былғарыдан жасалды

Үйсіндерде жақсы дамыған кәсіп тері өңдеу

Үйсіндерде саз балшықтан ыдыс жасаумен айналысқан

әйелдер

Үйсіндердің зергерлік бұйымдары табылған қорым Ақтас

Үйсіндерде жерленген адамның басы қаратылған тұс

батысқа

Ертедегі үйсіндердің құрбандықтары арналды Жаратушы күшке

Үйсіндердің қыш заттары мен ыдыстарындағы салынған сурет Күннің суреті

Қаңлы мемлекетінің өмір сүру хронологиялық шеңбері

б.з.б III-II ғ. б.з V ғасыр

Қаңлылар туралы “Вэсаканың ер жүрек ұлдары... Канха қамалының алдында құрбандық берді” деп жазылған кітап. “Авеста”

Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған тарихшы

Цыма Цянь

Қаңлылар туралы негізгі дерек көздері.

Қытай деректері

Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, шекарасы туралы айтылатын маңызды тарихи дерек.

“Цянь хоньшу”

Қаңлылардың археологиялық мәдениеттері.

Қауыншы, Жетіасар, Отырар-Қаратау

Б.з.б 46-36 жылдары қаңлылардың Қытайға қарсы көмек көрсеткен елі

Ғұндар

Қытай деректері бойынша ежелгі қаңлылар саны.

600 мың

әскері 120 мыңнан астам

Ежелгі қаңлылардың негізгі атамекені

Сырдың орта ағысы

Қаңлылардың солтүстігіндегі көршілері

Сармат, Алан

Қаңлы мемлекетінің оңтүстігіндегі көршісі

Үйсін

Қаңлылардың экономикалық мәдени, саяси байланыс жасаған елдері

Қытай, Қушан, Рим

Қаңлы билеушісінің титулы Хан

Қаңлы елінің астанасы Битянь

Қаңлы елі ішінде бөлінген иелік саны 5

Қаңлы елі ішінде әр иелікті басқарғандар

Кіші хандар

Қаңлылардың Қауыншы мәдениетінің таралу аймағы Ташкент төңірегі

Қаңлылардың Жетіасар мәдениетінің таралу аймағы Қуандария, Жаңадария анғарлары

Отырар-Қаратау мәдениетінің тарлуу аймағы

Сырдария, Шу, Келес өзен аңғары

Арыстың сол жағалауындағы қаңлы қаласының орны Көк-Мардан

Қаңлылардың Пұшық-Мардан қаласы мыңындағы зерттелген қоныс

Көктобе

Шыршық өзенінің оң жағындағы қаңлы қаласы. Зах

Қаңлылардың дәнді және бау-бақша дақылдары өсірілген аймақ

Сырдария аңғары

Қаңлылардың шаруашылықтың қосымша түрі.

Аң аулау

Қаңлылардың металл өңдірісінің орталығы болған аймақ.

Шаш-Илах

Қаңлыларда металл өңдеудің ірі орталығы болған ежелгі қала. Құлата

Шыршық өзенінің оң жақ жағалауындағы Зах каналы, бұл...

қаңлылардікі

Қаңлылар жерінен табылған теңгелер саны.

1300-дей

Қытай теңгелері табылған Отырар алқабындағы қаңлы қорымы.

Мардан

Қаңлылардың Мардан қорымынан табылған теңгелер. Қытайдікі

Қаңлылардың 16 гектар жерді алып жатқан қала жұрты. Алтын-асар

Қаңлыларға жататын өлген адамды киімімен жерлеу аймағы Қауыншы мәдениеті

Қытай деректерінде “ғұн” атауының пайда болған кезі. Б.з.б ІІІ ғасыр

Қытай деректеріндегі ғұн басшысының атауы. Шаньюй

Ғұндар туралы дерек беретін деректер.

Қытай деректері

Ғұндар кезенің қамтитын аралық

Б.з.б ІV ғ – б.з ІІІ ғ.

Ғұн державасының негізін қалаған.

Мөде

Шығыстанушы Л.Н Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі.

Б.з.б 209 ж.

Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа.

Ғұндар

Ғұндар мемлекетінің әскери жүйесі құрылымы...