Вопрос 21. Этапы і змест палітыкі расійскага ўрада на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стст

У выніку 3-ех падзелаў РП. да Расіі былі присоеденены Бел. землі. На працягу большаго перыяду часу царызм ажыццявіў тут шэраг мер У 1796г. Была праведзеная террит.-адміністрацыйная рэформа котор. Прадугледжвала дзяленне на Губегрни і паветы , у выніку былі адукаваныя 3 губерни: Беларуская губерня з Віцебскам , Менская з Менскам, Літоўская з Літвой. Указам ад 23 кастрычніка 1772г. Насельніцтва прыводзілася да прысягі, людзі котор. Адмаўляліся павінны былі пакінуць цёр. Росаў. Імперыі ім довалось 3 месяца для продажу для продажу сваёй нерухомасці . Большасць дваранінаў каб не страціць уладанні прысягаліся Кацярыне . На далучаных белы. землях была ліквідаваная ўлада буйных феадалаў. Яны былі пазбаўленыя правы мець свае войскі і крэпасці. Былі выдадзеныя ўказы аб парадкаванні жыцця еврейсеого народа на наш. цёр. Ім забаранялася жыць у сельск. местн. І займацца з\х..

У 1801г. Была праведзеная яшчэ адна адмін.- цёр. Рэформа . У выніку на Белы. выяў. 6 губернь: Магілёўская, Віцебская , Смаленская , Віленская , Менская і Гарадзенская.З мэтай стварэння апоры для сваёй улады на нашай терр.царызмам уводзілі ў нас рускае землекарыстанне.Стан белы.крыж.пасля далучэння пагоршылася.Яны былі перакладзеныя на агульны тып падаткаабкладання кот. істот. па ўсёй имп.ерии , але грашовая рэнта і дзярж-ые падаткі на белы. да 1811г. збіраліся срэбнай манетай .

На Белы. была ўведзеная рэкруцкая павіннасць. Рэкрутамі былі мужчыны ад 19 да 35 гадоў. У 1812г.бралі па 8 рэкрутаў. На бел. спыняліся дзеянні Магдебурского права. Асноўнай задачай царызму на белы. землях была палітыка Русіфікаванні. Пасля прыгнечанне паўстанне 1820-1821 гг. быў зачынены Віленскі универс. , а ў 1863 -1864 - зачынены гора- горецский сельскохоз. Інстытут. У 1840 г. была отмененено дзеянне статуту і забароненае ўжыванне ў афіцыйным дакуменце назоў Літва і Беларусь, замест іх- поўнача-зап. Бок . Правадырамі руссификац. Палітыкі білі рускія настаўніка : святары і службоўцы Вялікай воед белы-ой нацыі нанесла палітыка нац-го падзелу белы ў адпаведнасці з верай: калі праваслаўны- рускі, каталік- паляк

Вопрос 22. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў канцы 18 - першай палове 19 стст. Паўстанні 1794 і 1830-1831 гг.

Ліквідацыя дзярж-венности РП і ВКЛ , падзеі вайны аказалі вялікі ўплыў на развіццё общ думкі Б. 18-19в- перыяд зараджэння белы.-нац. освоб. рухі - гэтая грамадская плынь за вызваленне белы нрода з-пад каланіяльнага прыгнёту за нац. возраждение Б.

У гісторыі беларускага нац. рухі можна вылучыць два этапу:

1. 1794 -1863 рух здзяйснялася ў асноўных рамках польскага нац. освоб. працэсу.

2. 1863 -1918 г. рух у гэты перыяд усведамляла белы. інтарэсы і возраждение белы. дзярж-ти соц-ой базай нац. освоб. рухі была дробная шляхта духавенство .

Яны марылі аб незалежнасці ад Польшчы, ВКЛ .У 1817г. па ініцыятыве студэнтаў Віленскага универс. Адама Міцкевіча, Яна Чачоты было арганізаванае "таварыства филаматов" (аматары навук).Пазней ад гэтага таварыства аддзялілася таварыства філарэтаў (аматары дабрачыннасці). Праіснавалі нядоўга і былі расчыненыя.

У ноячбре 1830 г. вваршаве пачынаецца шляхецкое паўстанне( штуршок - жаданне Нік 1 задушыць Бельгійскую рэвалюцыю), кот ахапіла ўсю Польшчу. Сущ два лагеры кансерватыўны і дэмакратычны .На Белы. і Літве паўстанне не мела вялікага размаху Ў Вільні быў створаны цэнтр.камітэт.кот. у наступстве апынуўся малодействительным.Паўстанне на Бы і Літве пачалося ў сакавіку 1831, у кот былі ўцягнутыя шляхта, мяшчане, сяляне і духавенства.Пікам паўстання стала бітва за Вільню 19 ліпеня 1831.Паўстанцы патрывалі паразу і адступілі. Да канца жніўня паўстанне на Белы.было амаль цалкам падушанае.8 верасня 1831 рускае войска ўступіла ў Варшаву і аўтаномія Польшчы скасаваная. У кастрычніку 1831 царскім урадам быў праведзены разбор шляхтыэкто не меў гэтых дакументаў перакладаліся ў однодворцев. Для ўмацавання русск элемента ў боку перасяляліся выхадцы з Расіі. Параза паўстання рэпрэсіі аказалі вялікі ўплыў на далейшы ход общ.-крысоў.рух на Белы. Рух усё больш рэвалюцыянізавалася. Значыць ролю ў руху прыналежыць дэмакратычнаму тов-ву. Такім чынам 1-ая крысоў.19в. з'явілася перыядам белы.нац.-освобод.рухі.Дзейнасць чальцоў нац.-освобод. Рухі была накіраваная супраць асіміляцыі белы. народа як у колонизацииэтак і русіфікаванні. Пасля паўстання 1830 на Белы. зарадзілася революц демократич рух- сочитание асветніцтва і революц барацьбы.

Влпрос 23. Вайна 1812 года і Беларусь.

12 чэрвеня 1812 года 600-тысячная армiя Напалеона без аб"яулення вай ны уступiла у межы Расiйскай iмперыi, на землi Беларусi i Лiтвы.16 чэрве­ня была занята Вiльня, 24 чэрвеня - Мiнск. Апалячаная беларуская шляхта сустракала французскiя войскi як вызвалiцеляу ад рускiх захопнiкау.

Войску Напалеона у межах Лiтвы i Беларусi супрацьстаялi дзве рускiя армii: Першая (127 тыс.) - камандуючы Барклай дэ Толлi (штаб у Вiльнi);

Другая (45 тыс.) - камандуючы генерал Баграцiён (штаб у Ваукавыску).Пры такiх суадносiнах сiл, разрозненныя рускiя армii не маглi даць генераль­ную бiтву Напалеону. Галоунай задачай рускiх армiй на першым этапе вайны (чэрвень-жнiвень 1812 года) было аб"яднанне 1 i 2 рускiх армiй i пазбег­нуць разгрома паасобку. Руская армiя адступала,ведучы абаронныя баi. Наi- больш значнымi бiтвамi на беларускай тэрыторыi былi:каля мястэчка Мiр(27- 28 чэрвеня ),каля мястэчка Раманава (2 лiпеня),каля вёскi Салтанаука ( 11 лiпеня), каля мястэчка Астроуна ( 13 лiпеня 1812 года ). К пачатку жнiуня амаль уся тэрыторыя Беларусi была захоплена войскамi Напалеона. Адносiны насельнiцтва Беларусi да ваюючых бакоу былi не адназначнымi. Для сялян i гараджан i руская,i французская улада былi прышлымi,прыгнятальнiцкiмi,чу­жымi. I французы, i рускiя прымушалi працаваць на пана,плацiць велiзарныя падаткi,а падчас вайны забiралi апошняе.Але руская улада давала магчымасць

беларускаму селянiну жыць у мiрных умовах.Французы прынеслi вайну.Гэта i абумовiла стварэнне партызанскiх атрадау на Беларусi.Для барацьбы з пар­тызанамi i забеспячэння армii фуражом Напалеон аставiу на Беларусi 100-ты сячнае войска. Камандзiрамi партызанскiх атрадау на Беларусi у большасцi былi мясцовыя жыхары: Маркау Максiм, Мiронава Фядора, Цiмафееу Iван Тара­савiч, Тарас-селянiн. Шляхта i магнаты Беларусi вiталi прыход французау i паступалi на лужбу у напалеонаускую армiю. ны вiталi акупацыйны рэжым з надзеяй на ад­науленне ВКЛ у межах Рэчы Паспалiтай. Сацыяльная палiтыка Напалеона цал­кам задавальняла iх, паколькi французскi iмператар захоувау прыгоннiцкiя парадкi i прывiлеi шляхты.Ён абяцау магнатам Беларусi аднауленне iх раней шай дзяржавы. У пачатку кастрычнiка 1812 г.пачалося адступленне войск На­палеона з Масквы.Французы адступалi у напрамку Ушачы-Лепель-Чашнiкi.26 ка стрычнiка рускае войска уступiла у Вiцебск,4 лiстапада вызвалiлi Мiнск,9- Барысау, а 12 лiстапада Магiлёу. 14-15 лiстапада каля вескi Студзенкi, на поунач ад Барысава,адбылася самая значная бiтва завяршальнага этапа гэтай вайны.Тут загiнула каля 20 тыс. французау. Праз Бяразiну пераправiлася не больш 60 тыс войск.24 лiстапда у Смаргонi Напалеон пакiнуу армiю i ад'е­хау у Парыж.8 снежня руская армiz без бою заняла Гародню.Да Немана дайшло каля 30 тыс.французау,што было катастрофай для Напалеона.