- •Белкаапсаюз
- •Удк ббк
- •Тлумачальная запіска
- •Тэма 1 мова і соцыум. Функцыі мовы ў грамадстве
- •Тэма 2 гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы
- •Тэма 3 лексіка паводле паходжання. Асноўныя прыкметы іншамоўных слоў
- •Тэма 4 агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання
- •Тэма 5 спецыяльная лексіка. Адрозненне тэрміналагічнай і прафесійнай лексікі
- •Тэма 6 прадуктыўныя спосабы словаўтварэння тэрмінаў
- •Тэма 7 характарыстыка тэрмінаў паводле паходжання
- •Тэма 8 з гісторыі фарміравання і развіцця беларускай навуковай тэрміналогіі
- •Тэма 9 нормы беларускай літаратурнай мовы
- •Тэма 10 новае ў правапісе галосных
- •Тэма 11 арфаграфiя
- •Прыстаўкі
- •Суфіксы
- •Вялікая і малая літары ў назвах асоб, звязаных з рэлігіямі, назвах міфалагічных і казачных герояў
- •Правілы пераносу
- •Тэма 12 фанетычныя асаблiвсцi беларускай мовы
- •Тэма 13 моўная інтэрферэнцыя і яе віды
- •Скланенні назоўнікаў
- •Рознаскланяльныя назоўнікі
- •Нескланяльныя назоўнікі
- •Правапіс некаторых канчаткаў назоўнікаў
- •Канчаткі назоўнікаў II скланення ў родным склоне адзіночнага ліку
- •Ужыванне лiчэбнікаў з назоўнікамі
- •Скланенне лічэбнікаў
- •Тэма 14 дзеепрыметнiк. Утварэнне I ўжыванне
- •Тэма 15 дзеепрыслоўе. Утварэнне I ўжыванне
- •Тэма 16
- •Функцыянальныя стылі
- •Сучаснай беларускай мовы.
- •Публiцыстычны стыль I яго асаблiвасцi
- •Тэма 17 навуковы стыль, яго лексiчныя, марфалагiчныя I сiнтаксiчныя асаблiвасцi
- •Тэма 18
- •Мадэль рэферата навуковага артыкула
- •Тыповы план напісання рэцэнзій і водзываў
- •Прыклады клішыраваных анатацый
- •Тэма 19 цытаты. Афармленне цытат
- •Тэма 20 афiцыйна-справавы стыль I яго асаблiвсцi
- •Тэма 21 вiды афiцыйна-справавых тэкстаў
- •Некаторыя правілы выкарыстання скарачэнняў у тэкстах дакументаў
- •Тэма 22
- •Маўленчы службовы этыкет.
- •Культура маналагічнага
- •І дыялагічнага маўлення
- •Беларуская мова
- •246029, Г. Гомель, прасп. Кастрычніка, 50.
- •246029, Г. Гомель, прасп. Кастрычніка
Прыстаўкі
1. Прыстаўка су- пішацца ў назоўніках:
дзе су- вылучаецца толькі гістарычна: сусед, сувой, сувязь, супын, супынак, сутаргі, сумятня, супастат, супоня, суткі, сутокі, суцяга, сумёт, сустаў;
як правіла, у новых утварэннях, калі ёсць слова і без су-: суграмадзянін, супалімер, сукрэдытор, сукіраўнік, супастаўшчык, сучлен, суапякун, супрацоўнік, суродзіч, сунаймальнік, суспадчыннік, суадказчык, сузабудоўшчык, сувыканаўца і інш.;
у словах, якія без су- не ўжываюцца: суквецце, сузор'е, суладдзе, сугучча, суглінак, супесак, сукравіца, сузіральнік, сумежжа.
2. Прыстаўка су- пішацца:
у дзеясловах: суадносіць, супадпарадкоўваць, сумяшчаць, суіснаваць, сустракаць, сутыкацца, супярэчыць, супастаўляць, суадпавядаць, супадаць;
у прыметніках: сумежны, сувымерны, сувосевы, сукупны, суладны, сугучны, сучасны, сувымяральны, супольны, сумесны, суцэльны;
у прыслоўях: супраць (супроць).
3. Прыстаўка су- захоўваецца ў лексемах, словаўтваральна звязаных са словамі, што маюць прыстаўку су-: сутачны (суткі), суцяжнічаць (суцяга), сурэдактарстваваць (сурэдактар), суапякунства (суапякун), сузіранне (сузіраць), сумяшчальнік (сумяшчаць), сустрэчны (сустрэча), супярэчлівасць (супярэчлівы), сумежнасць (сумежны), супольнасць (супольны), сумесна (сумесны), насуперак (супраць) і інш.
4. Прыстаўка са- пішацца:
у некаторых назоўніках, дзе прыстаўка выдзяляецца толькі гістарычна: сасуд, савет, сабор, саюз, саслоўе;
у запазычаннях і кальках (пераважна з рускай мовы): саіскальнік, сакурснік, садружнасць, сатрапезнік, сачыненне, састаў, саслужывец і інш.
5. Прыстаўка са- захоўваецца:
у лексемах, словаўтваральна звязаных са словамі з прыстаўкай са-: саўдзел (саўдзельнік), саслоўны (саслоўе), састыкоўванне (састыкаваць), састаўляць (састаў), сашчэпка (сашчапіць), сапраўды (сапраўдны) і інш.;
у дзеясловах, калі са- з'яўляецца варыянтам с- (перад збегам зычных): садраць (параўн.: здзяру), сагнаць (параўн.: зганю), саскочыць, сажмурыць, сасмажыць, саслабець, сасватаць, састроіць, сашмаргнуць, сашпіліць, саштурхнуць, сасмягнуць, сагнуць, саграшыць, сашчыкнуць, сашчапіць і інш.;
у прыметніку сапраўдны і вытворных ад яго.
Спрэчныя выпадкі напісання прыставак су- і са- вызначаюцца па слоўніку.
6. У прыстаўцы дыз- пішацца з перад галоснымі (у тым ліку ётаванымі) і с – перад зычнымі: дызасацыяцыя, дызартрыя, дыз'юнкцыя, дысгармонія, дыспрапорцыя, дыскваліфікаваць, дысфункцыя, дыскрэдытаваць, дыскамфорт.
7. Прыстаўка дэз- пішацца нязменна: дэзадарант, дэзактывацыя, дэзарыентацыя, дэзынфекцыя, дэзынтэграцыя, дэзурбанізацыя.
8. Пры спалучэнні прыставак (аб-, ад-, раз-, над-, пад-, з-(с-), уз-, перад-, дэз-, суб-), прэфіксоідаў (звыш-, між-, сярод-, пан-, супер-, транс-, кантр-), частак слова ў складаных словах (паліт-, пед-, дзярж- і пад.), што заканчваюцца на цвёрды зычны, з коранем або іншай прыстаўкай, якія пачынаюцца на і згодна з вымаўленнем замест і пішацца ы: абыграць, абымшэлы, абынтэлігенціцца, зымправізаваць, зыначаны, зысці, сысці, адыграць, адыменны, адыходзіць, сыграцца, сышчык, узыход, спадыспаду (спадысподу), падыспытны, падынтэграваць, падыход, разысціся, перадымперскі, перадыспытны, спадылба, субынспектар, дэзынтэгратар, дэзынфармацыя, дэзынфіцыраваць; звышымклівы, звышындустрыяльны, звыш-ынфляцыя, міжырыгацыйны, міжынстытуцкі, панысламізм, кантрыдэя, кантрыгра, суперынтэлект, трансындыйскі, педынстытут, дзяржынспектар, палітынфармацыя, санынструк-тар, цяжындустрыя, медынструменты, спецынструктаж, гарынспекцыя, гасынвентар.