60.Шаруақожалықтары үшін судың энергиясын электр энергиясына айналдыратын қондырғылар.

Су энергетикасы – энергетиканың су қорларының қуатын пайдаланумен айналысатын саласы. Алғашқы су энергиясы диірмендердің, станоктардың, балғалардың, ауа үрлегіштердің, т.б. жұмыс машиналарының жетектерінде пайдаланылды. Гидравликалық турбина, электр машинасы жасалып, электр энергиясын едәуір қашықтыққа жеткізу тәсілі табылғаннан кейін, сондай-ақ су энергиясын су электр стансаларында (СЭС) электр энергиясына түрлендіру жолының жетілдірілуіне байланысты су энергетикасы электр энергетикасының бір бағыты ретінде дамыды. СЭС – жылу электр стансаларына қарағанда жылдам реттелетін, икемді энергетикалық қондырғы. Олардың жиілікті реттеуде, қосымша жүктемелерді атқаруда және энергетикалық жүйенің апаттық қорын қамтамасыз етуде тиімділігі жоғары. Қазақстандағы су энергетикасы құрылысы 1928жылыЛениногорскқаласының маңында,ГроматухаөзеніндеЖоғарғы ХариузСЭС-і іске қосылғаннан басталды. Қазақстан өзендерінің су энергетикалық жылдық қорлары 162,9 млрд. кВт сағ. болып бағаланады. Соның ішінде техникалық тұрғыдан пайдалануға болатыны 62 млрд. кВт сағ. Оңтүстік-шығыс Қазақстанның су энергетикасы қорлары негізіненІлеөзені жәнеБалқаш көліменАлакөлдіңшығыс бөлігі алаптарында орналасқан. Оңтүстік Қазақстан аумағындағыСырдария,Талас,Шу, т.б. өзендерінің қосынды энергетикалық потенциалы 23,2 млрд. кВт сағатқа тең. Солтүстік және Орталық Қазақстанда су энергетикасы қорларының негізгі үлесі Есіл өзенінде,Торғай үстіртіндегіөзендер тобында жәнеТеңізбенҚарасор көлдеріалабында шоғырланған. Олардың үлесіне республикадағы су энергетикалық қордың шамамен 3 млрд. кВт сағаты тиеді (1,7%).Батыс ҚазақстанаумағындағыЖайық,Жем(Ембі), т.б. өзендердің су энергетикалық потенциалдары 2,8 млрд. кВт сағ. деп бағаланады. Қазіргі кезде Қазақстан СЭС-терінің қуаты 2270 МВт-қа тең. Оларда жылына 8,32 млрд. кВт сағ. электр энергиясы өндіріледі.

Гидроэнергетика - гидравликалық электр стансаларында электр энергиясын өндіру үшін су энергиясын пайдалануға негізделген энергетика саласы. Гидроэнергетика энергетиканың басқа түрлерімен салыстырғанда қоршаған ортаны аз ластайды. Бірақ гидротехникалық имараттар(әсіресе өзендердегі бөгеттер) экологиялық тепе-тендікті баскадай бұзуға апарып соғады.. ..климаттың, топырақтың,флораменфаунаныңорны толмайтын өзгеруіне әсер етеді (мысалы, балықтардың уылдырық шашуына бөгет жасап, балық аулау шаруашылығына көп зиянын тигізеді).

MENU: GOODLUCK TEPLOOO 229

1. Энергетика туралы жалпы түсінік, және оғана физикалық анықтама беріңіз ?

2. Энергетикалық кешендер дегеніміз не ?

3. Қазақстан Республикасында энергия көздерін пайдалану жолдары және оларды өндірілуі.

4. Энергия үнемдеу жолында жасалыны жатқан жаңа технологиялардың физикалық принциптері.

5. Энергетиканың адам өміріндегі алатын орыны.

6. Жылу және электрэнергетикасына түсінік берініз.

7. Жылуэнергетикалық ресурстар және оларды өндіру.

8. Жылу энергетикасындағы заманауи технологиялар және олардың күнделікті өмірдегі қолданысы.

9. ҚР энергетикансының қазіргі жайы мен проблеммалары.

10. Баламалы энергия көздеріне түсінік беріңіз ?

11. Баламалы энергия көздерінің әлемдегі және Қазақстандағы ролі.

12. Күн энергиясы. Күн энергиясын өндірудегі жаңа технологиялары мен олардың жұмыс ітеу принциптері.

13. Қүн энергиясын қабылдайтын қабылдағыштарға, күн сәулесінің түсу бұрышның әсері.

14. Жер бетіндегі күн энергетикасы және оның құраушылары туралы не білесіз ?

15. Баламалы энергия көздерін пайдаланудың экономикалық және экологиялық тиімділіктерін дәстүрлі энергетиканы пайдаланмен салыстырыңыз.

16. Күн энергиясын жылулық энергияыны өндіруде қолдану. Оның артықшылықтары мен кемшіліктері неде?

17. Күн энергиясын электрэнергиясын өндіруде қолдану.

18. Күн энергиясын түрлендіргіш құралдардың жұмыс істеу принциптері.

19. Гелиожүйенің негізгі элементтері мен классификациялары.

20. Күн энергетикасының ҚР дағы алатын орны.

21. Жылулық энергияны шоғырландыру және отың әдіс тәсілдері.

22. Жылулық аккумуляторлардың классификациялары және түрлері.

23. Жылулық энергияны шоғырландыру жүйелері дегеніміз не?

24. Тұрғын үйлерді күн арқылы жылыту және салқындату үшін жылылық энергияны шоғырландыру.

25. Жылулық аккумулятордың энергетикалық теңгерілімі.

26. Күн сәулесін қабылдайтын концентраторлардың түрлері жұмыс істеу принциптері.

27. Фотоэлектрге түсінік беріңіз.

28. Жел энергетикасының әлемдегі және Қазақстандағы жағдайы.

29. Қазақстан Республикасының жел энергетикалық ресурстары.

30. Желдің энергиясы және оның негізгі сипаттамалары.

31. Жоңғар қақпасының жел энергетикалық ресурсы. Жоңғар қақпасындағы игеруге болатын жылдық энергия қуаты.

32. Желдің стихиялы энергиясын электр энергиясына түрлендіргіш құралдар.

33. Жел турбиналарының конструкциялары және олардың өндіретін энергияға әсері.

34. Жел турбиналарының жұмыс істеу принциптеріне түсінік беріңіз.

35. Жел электр қондырғыларының классификациясы.

36. Жел энергетикалық қондырғыларының жел энергиясын пайдалану коэффициенті.

37. Ауданның метео жағдайын ескере отырып жел қондырғыларын жобалау түрлері.

38. Жел турбиналарының өндіру қуатының турбинаның геометриялық параметрлеріне тәуелділігі.

39. ҚР ның аймақтарының жел энергетика құнын бағаланыз және жел энергетикасына қолайлы жерлер туралы жалпы шолу жасаңыз.

40. Заманауи жел электр қондырғыларының аэродинмикалық сипаттамалары.

41. Горизонтал және вертикаль ості жел турбиналарының бірлік ауданнан өндіретін қуаты.

42. Жел трубиналарының қоршаған орта мен адам өміріне келтіретін пайдасы мен зиянды жақтары.

43. Биомасса дегеніміз не ? Биомассаны энергия көзі ретінде пайдалану.

44. Биомассаның энрегетикалық сиымдылығына түсінік беріңіз ?

45. Ағаш отын. Отын түйіршіктер. Пеллеттер. Пеллеттерді өндіру және оның технологиялары.

46. Биомассаның түзүлуі және химиялық құрамы.

47. Қазақстандағы биоэнергетиканың қазіргі жағдайы. Қондырғылар.

48. Геотермальді энергияны тұрғын үйлерді жылытуға пайдалану.

49. Жел турбиналарын пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін есептеңіз.

50. Биомассаны сақтайтын ыдыстың көлемінің қуатқа әсері.

51. Биотынның түрлері. Сұйық және қатты биоотын.

52. Биоотындарды алу жолдары.

53. Газ күйіндегі биоотын. Биогаз қондырғыларының классификациясы.

54. Жылулық және электр энергиясын өндіру үшін геотермальді энергияны пайдалану.

55. Ағыс энергиясы. Ағыс энергиясын электр энергиясына түрлендіргіш құралдар.

56. Мұхиттың жылулық энергиясын пайдаланатын электрстанциясының сипаттамаларын бағалау.

57. Үлкен және кішкентай қуаттағы гидроэлектростанциялар.

58. Биосутектерге түсінік беріңіз.

59. Энергетикалық тиімділікті есептеу әдістері мен амалдары.

60. Шаруақожалықтары үшін судың энергиясын электр энергиясына айналдыратын қондырғылар.