2.3.3 Кондуктометрлік әдіспен байланысу дәрежесін анықтау

Ерітінділердің электрөткізгіштіктері Conductivity meter Type OK-102 (Hungary) №1182 құралында өлшенді. Бұл жағдайда пайдаланылған электродтар – платиналы электродтар; UTU-2/77 (Polanol) маркалы термостат, көлемі 25 мл. термостатталған (293 К) ұяшық.

Алдымен көлемі 50 мл өлшегіш колбада концентрациясы 3,8% ПАСК-тің су мен спирттегі ерітіндісі дайындалады. Содан соң дайындалған ерітіндіден аликвоталар ала отырып, көлемі 25 мл өлшегіш колбаларға құйып, концентрациялары алдын – ала белгілі 3,8%; 1,9%; 0,95%; 0,45%; 0,225% нативті «ПАСК» су мен спирттегі ерітіндісі дайындалды. Және электрөткізгіштігі өлшенді. Калибровкалау графигіне қажетті мәндер 1 кестеде берілген. Одан соң градуирленген график құрылып, сол бойынша байланыспаған арглабиннің концентрациясы анықталады. Ерітіндінің электрөткізгіштігі аддитивті шама болғандықтан жүйе компоненттерінің электрөткізгіштігі анықталып, қажетті түзетулер жүргізілді. Препараттың байланысу дәрежесі ПАСК-тің бастапқы және байланыспаған мөлшерінің айырымы бойынша есептеуге болады. ПАСК-тің 3,8-0,225% концентрациясы үшін меншікті электрөткізгіштік мәндерінің өзгеруі у=509,28х сызықты теңдеуіне бағынады.

2 кесте

ПАСК-тің судағы электроөткізгіштік бойынша калибровкалы графигін құруға қажет мәліметтер.

№ п/п	С(«ПАСК»), %	Хтәж, * 10-4, мкСм/см
1	3,8	1839
2	1,9	1069
3	0,95	607
4	0,45	320,4
5	0,225	180,0

Сурет 7 паск-тің судағы электроөткізгіштігі бойынша калибровкалы графигі

2.3.4 Дәрілік заттың альбуминді нанобөлшектерге әсерін вискозиметрлік, турбидиметрлік, кондуктометрлік әдістермен зерттеу

Алдымен бос нанобөлшектер жоғарыдағы әдіспен синтезделді және бөлшектердің өлшемі наносайзерде анықталды. Алынған бос нанобөлшектерге дәрілік заттың 0,2; 0,4; 0,6; 0,8; 1,0 г мөлшерлерін титрлеп қоса отырып, әр концентрация үшін тұтқырлығы, электр өткізгіштігі және оптикалық тығыздығы зерттелді.

2.4 Алынған нәтижелерді математикалық өңдеу

Зерттеулер нәтижелерінде керекті шама бірқатар қателіктермен алынады. Сондықтан бұл жұмыста есептеу дәлдігін арттыру үшін барлық тәжірибелік шамалар математикалық жолмен өңделді. Бұл үшін төмендегі формулалар қолданылды.[83]

1. Өлшенетін шаманың орташа мәні:

= (1)

2. Әрбір өлшеу үшін орташа мәннен ауытқу:

(2)

3. Өлшенетін шаманың орташа квадраттық қатесі:

(3)

3. Дисперсия:

Д = (S_n)² = (4)

3. Сенім аралығы:

Е = t_α,n (5)

t_α,n – Стьюдент критерийі, α– сенім ықтималдығы.

Әдетте физика-химиялық және аналитикалық зерттеулерде α=0,95 немесе х=0,99 деп алынады. Бұл жұмыста сенім ықтималдығы – 0,95-ке тең. Тәжірибелік өлшеулердің қателігін «ең кіші квадраттар» әдісімен таптық.

3 Нәтижелер және оларды талқылау

3.1 Туберкулезге қарсы ПАСК препаратының полимерлі негіздегі нанобөлшектер түріндегі тасымалдаушыларын алу

3.1.1 Бос альбуминді нанобөлшектерді синтездеу

Дәрілік препараттың бағытты тасымалы препараттың қабынған ұлпаға кері әсер көрсетпей белгілі концентрацияда жеткізіліуіне мүмкіндік береді.

Әр түрлі нанобөлшектердің ішінде дәрілік препаратты тасымалдаушы ретінде көбінесе қазіргі кезде танымал липосомалар, фосфолипидтік және полимерлік мицеллалар, наноэмульсиялар, полимерлік биодеградацияланатын нанобөлшектер, дендримерлер кең қолданылады

Полимер-дәрі комплексін пайдаланудың маңызы әсер етуі бұрыннан белгілі дәрілерді де, дәстүрлі дәрілік формалар түрінде қолданылуға жарамсыз физиологиялық белсенді затттарды да қолданудың жаңа мүмкіндіктердің болуында. Бұл, әсіресе, антибиотиктермен ісікке қарсы химиотерапевтік дәрілер үшін аса маңызды.

Бастапқы материалдар ретінде әр түрлі табиғи және биоинертті синтетикалық полимерлер, мысалы, полисахаридтер, полисүт қышқылы, полилактидтер, полиакрилаттар, акрилполимерлер және тағы басқа қолданылады. «Полимерлік нанобөлшектер» терминінің бөлшектердің екі морфологиялық түрін ажыратады: наносфера және нанокапсула. Наносфера белсенді заттарды тарата алатын жаппай полимерлік матрицадан тұрады. Нанокапсулалар сұйық ортаны қамтитын полимерлік қабықшадан тұрады. Осы екі нанобөлшектер белсенді дәрілік затты босатып шығаруы бойынша ажыратылады: наносферадан босатылу экспонента бойынша жүреді, ал нанокапсуладан – ұзақ уақыт аралығында тұрақты жүреді.

Оның ішінде ақуызды, желатинді, полисахаридті, полисүт қышқылды, альбуминді, полиалкилцианакрилатты, полиглутаральдегидті нанобөлшектер едәуір кең тараған түрлері болып табылады.

Полимерлер негізіндегі НБ-ді дәрілік заттарды бағытты тасымалдауға пайдалану тиімділігі көптеген еңбектердің нәтижелері дәлелденген. Қолданылып жүрген полимерлі тасымалдаушылардың ішінде табиғи полимерлердің маңызы ерекше, мәселен, полисүтқышқылы, сарысулы альбумин тәрізді полимерлер дәрілік заттардың тасымалдаушы жүйелерін құруда кең қолданыс тапқан. Альбумин – биоүйлесімді, биодеградациялануға қабілетті және ең бастысы, әртүрлі төмен молекулалық қосылыстарды, оның ішінде дәрілік заттарды, тасымалдау қабілеті бар бірден-бір полимер. Сондықтан бұл жұмыста дәрілік препараттың бағытты тасымалдаушысы ретінде сарысулы альбумин таңдап алынған.

Қазіргі кезде түберкулез ауруы адам денсаулығына улкен қауіп келтіріп тұр. Туберкулезді емдеу ұзақ уақыт бойы және қайта-қайта түрлі медикоменттердің улкен мөлшерін енгізуді қажет етеді, ол көбінесе жағымсыз әсерлердің пайда болуымен, оның ішінде ағзаның аллергиялық және уытты реакцияның болуымен қатар жүреді.Қазіргі уақытта белгілі туберкулезге қарсы препараттарды иммобилизациясы және модификациясы үшін әртүрлі жасанды және табиғи полимерлер қолдануда. Осыған байланысты осы ауруды емдеуде қолданылатын дәрілік препараттардың әсерін жоғарылату мақсатында көптеген жұмыстар жүргізілуде. Соның ішінде дәрілік заттарды полимерлі тасымалдаушылармен байланыстыру жақсы нәтиже беретіні көптеген еңбектерде көрсетілген. Сондықтан, бұл жұмыстың мақсаты – дәрілік заттың терапевтік тиімділігін арттыру мақсатымен түберкулезге қарсы препарат «ПАСК» табиғи полимер альбуминмен байланыстыру мүмкіндіктерін зерттеу болды.

ПАСК – ақ түсті кристалды ұнтақ зат. Суда жақсы ериді, спиртте қиын ериді. ПАСК-тің құрылымдық формуласы төмендегі суретте келтірілген (сурет 8).

Сурет 8 п-аминосалицил қышқылының құрылымдық формуласы

ПАСК – туберкулезге қарсы негізгі дәрілік заттардың бірі болып саналады. ПАСК-ті қабылдағында жақсы сіңіріледі және ішкі ағзалардың ұлпалары мен қанға жақсы енеді. Бірақ туберкулезге қарсылық белсенділігі бойынша изониазид пен стрептомицинге жол береді, сондықтан оны туберкулезге қарсы күшті препараттармен бірге қабылдайды. Комбинирленген терапия дәрілік тұрақтылықтың дамуын баяулатып, аталған сәйкес дәрілердің емдік әсерін күшейтеді.

Бұл жұмыста ПАСК тиімділігін арттыру және терапевтік мөлшерін азайту үшін табиғи полимер – альбуминнің негізіндегі жаңа жүйе құру бағытында зерттеулер жүргізілген.

Альбуминді нанобөлшектер бұған дейін неміс ғалымдарымен жасап шығарылған десольваттау әдісімен синтезделді / /. Бұл әдісте суда ерітілген сарысулы альбумин глутар альдегидімен тігіліп, этанолмен десольватталады. Осы авторлар НБ-ді дайындау үрдісіне ортаның рН-ы, десольваттаушы агентті қосу жылдамдығы, альбуминнің концентрациясы және бөлшектерді тазарту шарттары сияқты факторлардың әсерін зерттеген. Осылай, / / жұмыста бөлшектердің өлшемін анықтайтын негізгі фактор десольваттауды өткізудің алдында альбумин ерітіндісінің рН-ы болып табылатыны көрсетілген.

Осыған байланысты нанобөлшектерді алуда оңтайлы ерітіндінің рН ортасын анықтау біздің жұмысымыздың бір мақсаты болды. Осы бағытта альбуминнің изоэлектрлік нүктесі анықталды, ол 4,7 мәніне ие болды. Бұл әдебиеттік мәліметтерге сәйкес келді. Бірақ, рН бұл мәнінде бұған дейін нанобөлшектердің түзілмейтіні анықталған болатын.

Жұмыста нанобөлшектерді алуда торлаушы агент ретінде глутарь альдегиді қолданылды. Бифункционалды торлаушы реагенттермен, оның ішінде глутарь альдегидін қолданып биополимерлердің негізінде суда ерімейтін жабындар, микрокапсулалар, түйіршіктер, талшықтарды, жоғары ылғалды ұстап тұруға қабілетті гидрогельдер мен композициялық материалдарды және олардың құрылымнда дәрілік заттарды, ферменттерді, ақуыздарды енгізуге болады. Ортаның рН тәуелді глутарь альдегиді ақуыздармен әртекті әркеттеседі. Ортаның рН арттырған сайын торлаушы агент реакцияға белсенді болады. Еритін үлгідегі композициялық материалдарды алуда рН =7-8 мәні қолайлы болып табылады / /. Сондықтан, бұл мән біздің жұмысымызда нанобөлшектерді алуда қолайлы орта ретінде қарастырылды.

Десольваттаушы реагент ретінде этанол ертіндісі болатыны бұған дейінгі жұмыстарда / /анықталған болатын.

Осы қолайлы жағдайларды қолдана отырып, альбуминнің бос нанобөлшектері алынды. Одан соң алынған бөлшектердің өлшемі мен полидисперстілігі фотонды корреляциялы спектроскопия әдісімен ZetaNANO S90 (Malvern Instruments) өлшеніп, бөлшектердің орташа диаметрі 86,68 нм-ге тең екендігі анықталды (полидисперстілік 0,176, 1000 нм дейінгі бөлшектердің үлесі 100%) (Сурет унамайды!!!!!!!