14 Нче билет
Текстны сәнгатьле итеп укы, сыйфат фигыльләр булган җөмләләрне тап һәм тәрҗемә ит.
Айдар урамда кызык тапмады. Башта мороженое саткан (продающая) апа янына барып карап торды. Мороженое алган (покупающий) кеше күренмәгәч, виноград һәм карбыз саткан (продающий) абый янына китте. Койма ярыгыннан гына этләр өйрәткән (обучающий) абыйларга карап торды. Колаклары туңгач, өйләренә кереп китте. (Г.М.)
Билет 15 (3) Текстны сәнгатьле итеп укы, саннар булган җөмләләрне тап һәм тәрҗемә ит.
Керпе - бик файдалы хайван. Ул кулга тиз ияләшә, урандагы миллионнарча зарарлы бөҗәкләрне юк итә.
Олы керпедә 16 меңгә якын энә була. Энәнең озынлыгы 2-4 см, юанлыгы 2 мм. Кепренең авырлыгы 1 килограммга, буе 30 сантиметрга җитә. Керпе балалары йомшак энәле булып, бик көчсез һәм сукыр килеш туа. Алар 2 айга кадәр әниләренә ияреп йөриләр. 3-4 атнадан соң үзләренә азык таба башлыйлар. Керпенең төп саклану коралы-- энәләре. (“Кем ул? Нәрсә ул?”)
16 Нчы билет
Текстны сәнгатьле итеп укы, бәйлек һәм бәйлек сүзләр буглан җөмләләрне тап, тәрҗемә ит.
1.Авылга тикле ара әллә ни ерак түгел (До деревни расст.не столь большое), нибары ун-унбиш минутлык юл (всего лишь 10-15 мин.дорога).(Э.К.) 2. Поши бозавы алан аша (через) үтеп (детеныш лося пройдя ч-з поле), усаклыкка барып кергән (в осиновую рощу ушел). (И.Г.) 3. Ул вакыттан бирле (с тех) күп еллар үтте (С тех пор много лет прошло). 4. Бәхеткә каршы (к счастью), авыл шактый ук якын булып чыкты (деревня оказалась довольно близко). (Ф.Х.)
5. Җилләр өзгән яфрак сыман (как верет оторвал лист)
Көннәр оча - еллар кими.(Ф.С.) (Дни летят – годы убывают)
6. Чыпталар астында (под) әнә никадәр карлыган куагы Гаязны көтеп ята. (Под кустами вон сколько смородиновые кусты Гаяза ждут) (И.Г.) 7. Укучыларга класстан тыш (вне) уку өчен (для) әдәбият исемлеге бирелде (Ученикам для внеклассного чтен.дали список литературы). 8. Дәрес алдыннан (перед) бик кызыклы сөйләшү булды (До урока оч.интересный разговор был).
17 Нче билет
Текстны сәнгатьле итеп укы, шарт фигыль булган җөмләләрне тап һәм тәрҗемә ит. (-са/-сэ)
Җырларым...
Сездә минем бөтен тойгыларым,
Сездә минем керсез яшьләрем.
Сез үлсәгез (Если вы умрете), мин дә онытылырмын, (меня тоже забудут)
Яшәсәгез (Если вы будете жить), мин дә яшәрмен.(М.Җ.)
2. Күпме генә көтсә дә (сколько бы не ждал), ничекләр генә көтсә дә (как бы только не ждал), Равилләрнең печәнлегенә кояш бүтән төшмәде (у Равиля на сеновал солнце не падало) .(Н.Ә.) 3. Каршы торса да (если даже он против), үпкәләсә дә (если даже обиделся), хәтта ачуланып һәм куркытып караса да (даже если с гневоми с испугом посмотрит), алар Айзатны барыбер җиңде (они Айзата все же победили). Ул кичәге очрашулар хакында сөйләп бирергә мәҗбүр булды.(Г.М.) 4. Яумасаң да, күкрә, көчең җитмәсә дә, сер бирмә. (Если даже нет дождя, если даже нет сил для молнии, не выдавай секрет) (Мәкаль)
5.Сөн буена кайтсам, әллә нишлим- (Если возвращусь на реку Сон, что-то делаю)
Кайтам кебек мин үткәнемә (Иду буд-то я в прошлое).
Чишмәләрнең утлы суын эчсәм (Если выпью жгучей родниковой воды,
Куәт иңә бөтен тәнемә (Сила вливается в мое тело). (Р.М.)