IV produkcja
FUNKCJA PRODUKCJI
Istnieje ścisły związek między ilością (wielkością) czynników produkcji, zużywanych w procesie produkcji a wielkością wytwarzanych z nich dóbr i usług.
Funkcja produkcji ujmuje zależności między nakładami a wynikami w postaci równania:
Y=f(K,L,S)
Gdzie:
Y- wielkość produkcji
K- kapitał rzeczowy
L- praca
S- surowce
Zależność produkcji od zatrudnienia ma istotną własność przy danym kapitale rzeczowym zatrudnienie każdego dodatkowego pracownika przynosi coraz to mniejszy efekt produkcji, jest to tzw. Spadająca produktywność pracy – marginalny produkt pracy (MPL)
MPL= Y: L
MPL informuje o jaką wielkość wzrośnie produkcja w następstwie zatrudnienia dodatkowego pracownika.
Analogicznymi właściwościami charakteryzuje się kapitał:
MPK= Y: K
MPK- malejący krańcowy produkt kapitału.
MPK informuje o jaką wielkość wzrośnie produkcja wskutek powiększenia potencjału wytwórczego o jednostkę kapitału.
RELACJE PRODUKCYJNE
1.Efektywność środków trwałych – E – to stosunek produkcji wytworzonej w określonym czasie (rok, miesiąc) do wartości zasobów środków trwałych
E= P/M
P- wielkość produkcji
M- wielkość (wartość) środków trwałych
Na E istotny wpływ wywierają :
Zmiany w specjalizacji i system pracy
Struktura produkcji
Struktura środków trwałych
Postęp techniczny i technologiczny
Powiązanie zewnętrznych przedsiębiorstw z otoczeniem
Zmiany organizacji
2.Techniczne uzbrojenie pracy – U – to stosunek wartości (ilości) środków trwałych do liczby zatrudnionych pracowników.
U= M/Z
M- wartość środków trwałych
Z- wielkość zatrudnienia
Techniczne uzbrojenie pracy zależy także od rozkładu zatrudnienia w ciągu doby (współczynnika zmienności) co prowadzi do pewnej osobliwości nazywanej „ rozrzedzeniem U” , należy zatem uwzględnić rozkład zatrudnienia w czasie.
3. Wydajność pracy żywej – W – to stosunek między wielkością (wartością) produkcji a nakładami pracy żywej;
produkcja przypadająca na jednego zatrudnionego;
stosunek produkcji do czasu niezbędnego do jej wykonania.
W= P/Z
P- wielkość (wartość) produkcji
Z- zatrudnienie (czas pracy)
4. Kapitałochłonność produkcji - K – to stosunek majątku trwałego do wielkości produkcji ( jest odwrotnością efektywności majątku trwałego)
K= M/P
M- majątek trwały
P- produkcja
>>Związek między wydajnością pracy i technicznym uzbrojeniem pracy
P/Z= M/Z * P/M
P- produkcja
M- majątek trwały
Z- zatrudnienie
ZASADA RACJONALNEGO GOSPODAROWANIA
jest to nakaz optymalizacji funkcji celu (produkcji); wszelkie działania wytwórcze lub usługowe powinny uwzględniać opłacalność ich realizacji.
Optymalizacja może przyjąć postać maksymalizacji lub minimalizacji.
Maksymalizacja polega na dążeniu do osiągnięcia największej wartości funkcji produkcji z rozporządzanych zasobów.
Z dysponowanego zasobu sił i środków produkcji otrzymać jak największą ilość dobrych jakościowo produktów w jak najkrótszym czasie.
Minimalizacja- to osiągnięcie danej wartości funkcji celu (produkcji) przy minimalnym nakładzie na wytworzenie danego produktu (dobra lub usługi) zużyć jak najmniej sił i środków.
Istota i rodzaje reprodukcji:
Aby produkcja odbywała się nieprzerwanie musi mieć miejsce ciągłe odnawianie środków produkcji, siły roboczej, środowiska naturalnego.
Proces odtwarzania produkcji i stosunków społecznych odbywa się w każdej gospodarce i nazywa się reprodukcją społeczną.
Niezbędne jest wytwarzanie takich produktów jak:
trwałe środki produkcji (budynki, maszyny, urządzenia, narzędzia);
środki konsumpcji niezbędne do odtworzenia zużytej siły roboczej i odnowy konsumpcji właścicieli środków produkcji.
Proces produkcyjny, w którym w pełni odnawia się środki produkcji (trwałe i obrotowe), w którym ilość i kwalifikacje siły roboczej są stałe, nazywa się procesem reprodukcji prostej.
Proces produkcyjny, w którym środki produkcji są w pełni odnawialne, a ich ilość z okresu na okres się zwiększa, wzrasta ilość siły roboczej (zatrudnienia), aby uruchomić dodatkowe środki produkcji nazywamy procesem rozszerzonym.
O rodzaju reprodukcji decyduje zdolność gospodarki do akumulacji.
Akumulacja jest to proces gromadzenia kapitału, zwiększania środków produkcji oraz zwiększania ilości zatrudnionej siły roboczej w gospodarstwie.
Produkcja prosta nie ma akumulacji.
Reprodukcję rozszerzoną charakteryzuje akumulacja dodatnia; reprodukcja prosta i zawężona maja charakter przejściowy i występują podczas kryzysów.