- •Мова I соцыум
- •Функцы1 мовы у грамадстве
- •Г1потэзы паходжання мовы
- •Славянская моуная група
- •Беларуская мова часоу вкл
- •Новая беларускай літаратурная мова.
- •Асаблівасці лескіка-семантычных працэсау у тэрміналогіі
- •Сярод састауных тэрмінау-антонімау можна вылучыць 2-е групы:
- •Лексіка паводле сферы выкарыстання
- •Асноуныя спосабы тэрмінатворчасці
- •Сістэма стыля беларускай літаратурнай мовы. Асаблівасці размоунага, мастацкага і публіцыстычнага
- •Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю
- •Сінтаксічныя асаблівасці навуковага стылю
- •Навуковы тэкс: структура і моуная арганізацыя
- •Сістэма жанрау навуковай літаратуры
- •1Ндыкатыуныя рэфераты (рэфераты-рэзюмэ) займаюць прамежкавае становішча паміж рэфератам I анатацыяй (IX называюць рэфератыунай анатацыяй).
- •Праблема беларуска-рускай інтэрференцыі. Віды інтэрферэнцыі
- •Лексікалогія як раздел мовазнауства. Адназначныя і мнагазначныя словы
- •Амонімы, антонімы, сімонімы, паронімы у лексічным складзе беларускай мовы
- •Гісторыя формірання і функцыянальна-камунікатыуная характырыстыка афіцыйна-справавога стылю
- •Паняцце дакумент. Апісанне і узоры дакументау
- •Марфалагічны узровень
- •Сінтаксічны узровень
- •Культура маулення. Камунікатыуныя якасці маулення
- •Камунікатыуныя якасці маулення:
- •Сцісласць, ці лаканічнасць маулення.
Асаблівасці лескіка-семантычных працэсау у тэрміналогіі
Мнагазначнасць з,уляецца прыналежнасцю многіх пауназначных слоу беларускай мовы і пад полісеміяй у тэрміналогіі звычайна разумеецца “суаднесенасць аднаго тэрміна з дным паняццем у межах аднаго або некалькіх прылягаючых адно да аднаго тэрміналагічных палеу”.
Тэрміны набываюць новыя значэнні у працэссе пастаяннага узаемадзеяння з агульнаужывальнымі словамі (міжсістэмная мнагазначнасць), а таксама у працэссе узаемадзеянне у межах пэунай тэрмінасістэмы (унутрыгаліновыя мнагазначнасць), розных тэрмінасістэм (міжнавуковая мнагазначнасць).
У лексіцы асабліва пашырана міжнавуковая мнагазначнасць.(сесія – студэнцкая сесія,спад – спад тэмпу бегу)
Амонімы – выступаюць як адзінкі, якія маюць абсалютна розныя значэнні і адна з другой не выводзяцца.
У тэрміналогіі часцей сустракаюцца міжнавуковая ананімія.(космас –с усвет, расліна)
Унутрагаліновая аманімія – з,ява рэдкая. (конік – птушка, рыба, жывела; лось-грыб, жывела)
Міжмоуныя амонімы – пры перакладзе на беларускую мовау яны маюць зусім іншае значэнне (язык – мова, пол-падлога)
Тэрмшы могуць уступаць у складаныя пол!ісемантычна-аманімічныя адносіны: адзін i той жа мнагазначны тэрмін выступае як амонім да сугучнага, таксама мнагазначнага, тэрміна
Сінамія - гэта з'ява дублетнасці, бо паміж дублетамі няматых адносін, якія ствараюць снанімічны рад.
Як бачым, з,явы сінаміі, дублетнастці, варыянтнасці або змешваюцца, або размяжоуваюцца на аснове фармальных i семантычных прыкмет.
Тэрміны-сінонімы- гэта найменні, якія адрозніваюцца паміж сабой адценнямі значэння або аб”ёмам семантыкі.
Тэрміны-дублеты - гэта наймені, якія поунасцю супадаюць пазначэнні i ужыванні, суіснуюць у есінхронных моуных пластах.
Стылістычныя сінономы - якія маюць розную эмацыянальна-эксперасіуную афарбоуку i належаць да розных стыляу i сфер ужывання. (купальнік- буквіца, гарнік, касцюм, пералет)
Пары найменняу тынпу «слова - словазлучэнне» або «словазлучэнне - словазлучэнне», якія маюць тоеснае значэнне, варта лічыць сінтаксічнымі сінонімамі-дублетамі. (эксперт- pytiyb гандаль, гандбол-ручны мяч)
Шматкампанентныя пары синонимау-дублетау розняцца галоунымі кампанентамi (адміністрацыйнае правонарушенне - адміністрацыйная правіннасць) або залежнымі кампанентамі (завочнае навучанне – навучанне без адрыву ад вытворчасці)
Варыянтамі - з'яуляюцца тэрміны, якія адрозніваюцца паміж сабой cyxiм фанетычнымі або словаутваральнымі элементамі i поунасцю супадаюць ceaiм значэннямі, а таксама кароткія варыянты поунага тэрміна.
Скарачэнне з,яуляецца тады, калі прапускаецца адзін кампанент тэрміналпагічнага словазлучэння. (моуныя слордкі мовы – моуныя сродкі).
Замена – словазлучэнне тэрмінам, утвораным шляхам усячэння (імпульсны сігнал – умпульс, іскравы разрад - ускра). Важным сродкам скарочаннасці з,яуляецца абрэвіяцыя (ФСБ, МВД)
Антонімамі - словы, якія “супрацьпастауляюца” па самай агульнай i ic-тотнай для ix значэння семантычнай прыкмеце i знаходзяцца на палярных пунктах адпаведнай лексікасемантычнай парадыгмы.
3'ява анатаніміі, якая праяуляецца у існаванні слоу супрацьлеглым значэннем, у мове навукі мае свае асаблівасці. Значэнне супрацьлегласці можа узнікаць у слове як вынік яго спецыфічнага выкарыстання у мове навукі.
Тыпы анатамічных адносін: 1. лексічны – супрацьленгласць значэнняу выражаецца рознымі каранямі (хаатычнасць- адсутнасць парадку, сіметрыі у размеркаванні чаго0небудзь), гэты тып асабліва пашыраны сярод наз. аддзеяслоунага паходжання (выпарэнне – пераход з цвердага стану у газападобны) ;2.словаутваральны – тэрміны, у якіх процілегласць значэнняу выражаецца словаутваральнымі сродкамі (прыстаука) (адліу -прыліу).