Вопрос 54

(****.****.Политические и экономические последствия Великой отечественной войны).

Последствия Великой Отечественной войны(применимо и для БССР):

Победа над фашизмом досталась СССР дорогой ценой. Военный ураган несколько лет бушевал над основными районами наиболее развитой части Советского Союза. Удару подверглись большинство промышленных центров на европейской части страны. В пламени войны оказались и все основные житницы — Украина, Северный Кавказ, значительная часть Поволжья. Разрушено было так много, что восстановление могло занять многие годы, а то и десятилетия.

В руинах лежали почти 32 тысячи промышленных предприятий. Накануне войны они давали стране 70% всего производства стали, 60 % угля. Из строя были выведены 65 тысяч километров железнодорожных путей. В ходе войны были разрушены 1700 городов, около 70 тысяч деревень. Более 25 миллионов человек лишились крова. Они подселялись к родственникам, которые и без того существовали в условиях ужасной скученности, жили даже в холодных землянках, вырытых среди городских развалин.

Но еще более тяжкими потерями были человеческие жизни. Почти каждая советская семья лишилась кого-то из близких за годы войны. По последним подсчетам, потери в ходе военных действий составили 7,5 млн. человек, потери среди мирного населения — 6-8 млн. человек. К военным потерям следует добавить смертность в лагерях, которые во время войны продолжали вовсю функционировать, осуществляя авральное строительство, лесоповал и горные работы в колоссальных, порожденных требованиями военного времени масштабах. Питание заключенных тогда, может быть, еще меньше соответствовало физическим потребностям человека, чем в мирное время. Всего между 1941 и 1945 гг. преждевременная смерть настигла около 20-25 млн. граждан СССР. Разумеется, наиболее велики были потери среди мужского населения. Сокращение численности мужчин 1910—1925 гг. рождения было ужасающим и вызвало постоянные диспропорции в демографической структуре страны. Очень много женщин той же возрастной группы остались без мужей. При этом они часто были матерями-одиночками, продолжавшими в то же время трудиться на предприятиях переведенной на военные рельсы экономики, остро нуждавшейся в рабочих руках. Так, по переписи 1959 г. на 1000 женщин в возрасте от тридцати пяти до сорока четырех лет приходилось только 633 мужчины. Результатом стало резкое падение рождаемости в 1940-х гг., и война была здесь не единственной причиной.

-

Вопрос 57

(Соц-эк и политическое развитие БССР в 1970-1980)

Нягледзячы на высокія паказчыкі росту прамысловай вытворчасці, з першай паловы 70-х гадоў паралельна існавалі і ўзмацняліся негатыўныя з’явы – адставанне тэмпаў паскарэння навукова-тэхнічнага прагрэсу і ўкаранення ў вытворчасць дасягненняў навукі і тэхнікі.Павелічэнне дзяржаўных асігнаванняў на патрэбы сельскай гаспадаркі, дазволілі калгасам і саўгасам ажыццявіць шырокую праграму будаўніцтва вытворчых памяшканняў.Эканоміка Беларусі была часткай агульнагаспадарчага комплексу СССР.Вынікам развіцця эканомікі БССР да сярэдзіны 80-х гадоў з’явілася стварэнне буйнога тэрытарыяльна-галіновага прамысловага комплексу.Мы бачым, што ўвесь пасляваенны перыяд, у тым ліку і ў 70-я – першай палове 80-х гг., у рэспубліцы вялося інтэнсіўнае капітальнае будаўніцтва, нарошчваліся вытворчыя магутнасці.Аднак нельга не лічыцца з тым фактам, што ў эканамічным развіцці краіны і нашай рэспублікі ў першай палове 80-х гг. сталі відавочнымі негатыўныя з’явы. Гэта перш-наперш зніжэнне тэмпаў эканамічнага росту. Не адбылося значнага паляпшэння якасці вырабленай прадукцыі. Значна ўскладнілася экалагічная сітуацыя ў выніку бурнага індустрыяльнага развіцця і недаацэнкі прыродаахоўных мер, недахопаў у ахове здароўя і г.д. Усё гэта выклікала сур’ёзную заклапочанасць у грамадстве. Мацней і мацней раздаваліся галасы аб неабходнасці перамен.З другой паловы 70-х гадоў канцэпцыя пабудовы камунізму атрымала працяг у канцэпцыі развітога сацыялістычнага грамадства.З сярэдзіны 50-х гадоў неаднаразова рабіліся спробы павялічыць ролю Саветаў у кіраванні дзяржавай і грамадствам.Аднак рэальная ўлада знаходзілася ў руках партыйных камітэтаў. І наогул ўсё грамадска-палітычнае жыццё было строга рэгламентавана і цэнтралізавана.Кіруючай сілай беларускага грамадства з’яўлялася Кампартыя Беларусі. Яе колькасць павялічылася з 48,2 тыс. камуністаў у 1946 г. да 688 тыс. у 1985 г.Важную ролю ў палітычнай структуры і жыцці грамадства ігралі грамадскія арганізацыі – гэта перш-наперш прафсаюзы.Усплеск грамадскай актыўнасці быў звязаны з абмеркаваннем і прыняццем Канстытуцыі СССР 1977 г. і Канстытуцыі БССР 1978 г. Іх вартасцю была арыентаванасць на абарону сацыяльных гарантый людзей.