- •1. Прадмет, мэта і задачы тэхналогіі рэдакцыйна-выдавецкай справы як вучэбнай дысцыпліны, яе сувязь з іншымі вучэбнымі дысцыплінамі.
- •2. Асноўныя віды існаваных інтэрнэт-праектаў: мэта, задачы, структура.
- •1. Класіфікацыя псіхалагічных тыпаў рэдактараў і аўтараў. Асноўныя правілы работы рэдактара з аўтарам.
- •2. Выдавецкая дзейнасць у Рэспубліцы Беларусь на сучасным этапе і формы дзяржаўнай падтрымкі кнігавыдання.
- •1. Спецыфіка працы беларускіх выдавецтваў з замежнымі партнёрамі.
- •2. Канцэпцыя выдання і яе асноўныя складнікі.
- •1.Рэдагаванне як творчы працэс. Віды рэдагавання. Даведнікі, неабходныя для якаснай працы рэдактара на сучасным этапе.
- •Сутнасць арганізацыйнага этапу ў выдавецкай справе. Месца і роля маркетынгу.
- •2. Агульныя правілы пабудовы апісанняў і метадычныя прыёмы рэдагавання такіх тэкстаў.
- •1. Формы і метады выяўлення чытацкіх запатрабаванняў для фарміравання выдавецкай праграмы. Фактары, якія ўплываюць на чытацкія запатрабаванні і попыт.
- •2.Агульныя правілы пабудовы разважанняў і метадычныя прыёмы рэдагавання такіх тэкстаў. Тыповыя недахопы ў пабудове разважанняў.
- •1. Работа рэдактара па фарміраванні попыту на кнігу і кніжны рэпертуар.
- •2. Традыцыйныя методыкі аналізу тэксту. Віды рэдактарскага чытання.
- •1.Прыкніжная анатацыя. Яе роля, змест, аб’ём, спецыфіка рэдагавання. Тыповыя недахопы прыкніжных анатацый.
- •2. Заканадаўчая база выдавецкай справы Беларусі.
- •1. Змест і патрабаванні сучасных стандартаў у выдавецкай справе.
- •1. Для оформления выходных сведений:
- •2. Для оформления обложек и переплётов:
- •2. Прыёмы выяўлення лагічных сувязей у тэксце.
- •1. Тэматычнае планаванне ў сучасных умовах. Варыянты планаў.
- •2. Выданні на электронных носьбітах: тыпалогія, структура, прызначэнне.
- •1. Аўтарскі арыгінал: тэрмін, паняцце, віды, склад. Работа рэдактара падчас прыёму аўтарскага арыгінала.
- •2. Асноўныя гігіенічныя патрабаванні да кніжных выданняў.
- •1. Змест (аглаўленне) выдання. Асноўныя патрабаванні да яго.
- •2. Тыпалогія выданняў.
- •1. Методыка працы рэдактара над апаратам выдання.
- •2. Складнікі актуальнасці выдання. Узаемасувязь актуальнасці і попыту.
- •1. Рэдактарскі аналіз: мэта, задачы, структура, агульная схема, умовы эфектыўнасці і якасці.
- •2. Знешняя і ўнутраная структура кнігі.
- •Рэдактарскае заключэнне: мэта, заданне, структура тэксту
- •Тэкст і яго прыкметы. Класіфікація тэкстаў
- •Рэцэнзаванне аўтарскага арыгінала: задачы, сутнасць, патрабаванні. Методыка рэцэнзавання і афармлення рэцэнзіі
- •Рэкламна-прапагандысцкая дзейнасць рэдактара
- •Віды каментарыяў і заўваг. Асноўныя патрабаванні да іх афармлення
- •Ацэнка і рэдагаванне ілюстрацыйнага матэрыялу
- •1. Спецыфіка работы рэдактара над падрыхтоўкай перавыдання.
- •2. Важнейшыя міжнародныя кніжныя выставы-кірмашы.
- •1. Асноўныя ўнутрырэдакцыйныя працэсы.
- •2. Заканадаўства аб рэкламе.
- •Арыгінал-макет выдання.
- •2. Стандартызацыя ў выдавецкай справе.
- •1. Фармат выдання.
- •2. Дакументацыя, якая суправаджае выдавецкія тэкставыя арыгіналы.
- •1. Вызначэнне тыражу выдання.
- •2. Мастацкае канструяванне кнігі.
- •1. Міжнародная стандартная кніжная нумарацыя.
- •2. Апарат кнігі. Віды (элементы) апарата, іх функцыі.
- •1. Дзяржаўныя органы і арганізацыі ў сферы кнігадрукавання.
- •2. Прадмова і ўводзіны. Падабенства і адрозненне.
- •1. Асноўныя віды выданняў. Аб’ём выдання.
- •2. Указальнікі і калантытулы: прызначэнне, асаблівасці рэдагавання
- •1. Заканадаўства аб абавязковым бясплатным экзэмпляры. Дзяржаўныя арганізацыі і органы, якім рассылаецца абэ.
- •2. Выдавецкая прадукцыя рэлігійнага прызначэння.
- •1. Выдавецкая прадукцыя, якая змяшчае экстрэмісцкія матэрыялы.
- •2. Задачы рэдактара на стадыі тэхнічнага рэдагавання тэксту.
- •1. Выдавецкая прадукцыя, якая змяшчае элементы эротыкі, гвалтавання, жорсткасці.
- •2. Духоўна-асветніцкія выданні і спецыфіка іх рэдактарскай падрыхтоўкі.
- •1. Выкарыстанне інфармацыйных і камунікатыўных тэхналогій у выдавецкай справе.
- •2. Выдавецкая дамова.
- •2.Тэхналогія як элемент развіцця грамадства.
- •1.Рэдактарскі аналіз рэкламных тэкстаў.
- •2.Аналіз і ацэнка рэнтабельнасці і эфектыўнасці выдавецкага праекта.
2. Указальнікі і калантытулы: прызначэнне, асаблівасці рэдагавання
Дапаможны паказальнік (указальнік) — складовая частка апарата выдання, якая забяспечвае пошук неабходных звестак, заключаных у выданне, і ўяўляе сабой спарадкаваны па якім-небудзь прын- цыпе пералік аб’ектаў, імёнаў, тэрмінаў і г. д. з адпаведнымі спасылкамі. Ён складаецца з рубрык, спасылак на старонкі выдання, а таксама спасылак «гл.» і «гл. таксама», якія злучаюць роднасныя паняцці.
Без паказальніка прыйшлося б патраціць шмат часу, чытаючы калі не ўсю, то значную частку кнігі.
Улічваючы важную ролю паказальнікаў у павышэнні навуковай і даведкавай каштоўнасці выданняў, яны складаюцца да ўсіх навуковых, даведкавых выданняў, падручнікаў для вышэйшай школы і сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў аб’ёмам больш за 15 аўт. л. Да кніг меншага аб’ёму паказальнікі складаюць у выпадку іх асаблівай каштоўнасці або складанасці тэксту. Паказальнікі адрозніваюцца:
па змесце: імёны ўласныя (асабістыя, геаграфічныя назвы), назвы асобных прадметаў, твораў друку, абрэвіятур і іншых скарачэнняў;
па прынцыпе групоўкі матэрыялу: алфавітныя, сістэматычныя, храналагічныя, нумерацыйныя і інш.;
па ступені раскрыцця зместу кнігі: да ўсяго тэксту кнігі, да часткі кнігі (напрыклад, толькі да даведкавага апарату), па адным або некалькіх аспектах;
па структуры рубрык і паўнаце інфармацыі: простыя (глухія), г. зн. складаюцца толькі з простых рубрык; разгорнутыя (аналітычныя) — са складаных шматлікіх рубрык; анатаваныя — з рубрык і дадатковых або ўдакладняючых звестак у выглядзе анатацый, тлумачэнняў;
па метадзе адлюстравання зместу тэксту: фармальныя — з фармальным адборам слоў і словазлучэнняў у працэсе складання (несемантычныя аперацыі) і змястоўныя з апрацоўкай тэксту, звязанай з асэнсаваннем асобных яго фрагментаў, іх аналізам на змястоўным узроўні і сінтэзам. Асноўны крытэрый ацэнкі якасці дапаможнага паказальніка — яго паўната. Бо паказальнік — гэта згорнуты да яго загалоўкаў і падзагалоўкаў змест кнігі.
Другі крытэрый якасці паказальніка — яго мова. Фармулёўкі рубрык павінны максімальна набліжацца да фармулёвак, прынятых у выданні, быць дастаткова тэрміналагічнымі, кароткімі, адэкватнымі, дакладнымі, аднастайнымі (зручнымі для пошуку).
Важнае значэнне мае дакладнасць адрасных спасылак, без якіх паказальнік не паскарае, а запавольвае пошук. Прычыны такіх памылак — выпадковыя апіскі і перавёрстка кнігі (перанос радкоў з паласы на паласу, паласных ілюстрацый на іншую старонку). Кожны дапаможны паказальнік павінен суправаджацца прадмовай з кароткімі правіламі карыстання ім.
Калантытул — элемент апарата выдання, які змяшчае некаторыя дадзеныя аб выданні (прозвішча аўтара, загаловак кнігі, часопіса або артыкула або загаловак падзелу; пачатковыя літары або загалоўкі артыкулаў у слоўніках і г. д.) і які дапамагае чытачу арыентавацца ў змесце тэксту на старонцы.
Віды калантытулаў:
1. Па зменлівасці на працягу выдання: пастаянны калантытул (адзіны для ўсяго выдання, для яго часткі з асноўным тэкстам, для левых старонак развароту); пераменны калантытул (змяняецца на працягу выдання па вызначаным прынцыпе — з пачатку кожнага новага раздзела, з пачаткам новай старонкі, новага развароту).
2. Па аб’екце зместу, які калантытулы адлюстроўваюць, пераменны калантытул бывае: рубрыкацыйны (адлюстроўвае загалоўкі рубрык твора); тэкставы (адлюстроўвае тэмы тэксту старонкі).
Складаецца калантытул так, каб ён займаў не больш аднаго радка, і змяшчаўся ў верхняй частцы кожнай старонкі (часам збоку, рэдка ўнізе). Таму часта тэкст загалоўка скарачаюць, але толькі па сэнсе, а не шляхам выкарыстання скарачэнняў. Скарачаць у калантытулах можна толькі фармальныя элементы.
Пры складанні калантытула кіруюцца наступнымі правіламі: 1. Пры наяўнасці калантытула калонлічба змяшчаецца ў ім. 2. З некалькіх загалоўкаў на паласе ў калантытул выносіцца самы апошні, размешчаны ўнізе паласы. 3. Калантытул не ставяць на спускавых палосах, а таксама пало- сах, заня-тых цалкам ілюстрацыямі. 4. Прынцып скарачэння тэксту калантытула павінен быць адзі- ным па ўсім выданні.
Рэдактар і карэктар пры чытанні карэктуры абавязаны сачыць за наступным: адпаведнасцю тэксту калантытула тэксту загалоўка; аднастайнасцю тэксту і афармлення паўтаральных калантытулаў (арфаграфія, размяшчэнне і шрыфт элементаў, размяшчэнне і ха- рактар колонлінейкі); правільнасцю выбару скарачэнняў загалоўка, які змешчаны ў калантытуле; правільнасцю скарачэнняў загалоўкаў у калантытуле.
Правяраюцца калантытулы паралельна з чытаннем тэксту. Пачынаючы чытаць левую паласу, карэктар правярае левы калантытул, скончыўшы чытаць правую паласу, кантралюе правы калантытул.
Білет 26