- •Для студэнтаў 1 курса дзеннай формы навучання
- •Блок 1 Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў
- •7. Сістэма мовазнаўства
- •Слоўнікавы мінімум (“менеджмент”):
- •Отрасль и сфера деятельности – галіна і сфера дзейнасці
- •Развитие экономики и общества – развіцце эканомікі і грамадства
- •Сократить производство – скараціць вытворчасць Слоўнікавы мінімум (“Правазнаўства)
- •Блок 2 Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы
- •2. Перыядызацыя беларускай мовы
- •I перыяд – агульнаўсходнеславянская мова (старажытнаруская)
- •II перыяд – мова беларускай народнасці
- •III перыяд - развіцце мовы беларускай нацыі. Слоўнікавы мінімум(“менеджмент”):
- •Запросы стимулируют производство – запросы стымулююць вытворчасць
- •Налоговая ставка – падатковая стаўка
- •Потребность – патрэбнасць
- •Слоўнікавы мінімум (“Правазнаўства)
- •Блок 3 Лексіка і лексікаграфія
- •Энцыклапедычныя слоўнікі – даведачныя навуковыя выданні, якія ў сціслай форме змяшчаюць звесткі па ўсіх ці асобных галінах навукі Слоўнікавы мінімум (“менеджмент”):
- •Маркетинг - маркетынг
- •Менеджмент – менеджмент
- •Факторинг – фактарынг
- •Хозяйствование – гаспадаранне
- •Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”
- •Блок 4 Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларуская мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу.
- •Галосныя - пры ўтварэнні галосных гукаў паветра праходзіць праз артыкуляцыйны апарат свабодна, не сустракаючы перашкод; ва ўтварэнні галосных удзельнічае толькі голас.
- •Частные предприниматели – прыватныя прадпрыймальнікі
- •Экономичеческая система – эканамічная сістэма Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”
- •Блок 5 Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы
- •Назоўнік – знамянальная часціна мовы, якая абазначае прадмет і мае самастойныя граматычныя катэгорыі роду, ліку і склону.
- •Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”
- •Блок 6 Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу.
- •Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”
- •Блок 7 Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. Навуковы стыль мовы.
- •Блок 9 Асаблівасці афіцыйна-справавога стылю
- •Слоўнікавы мінімум “Правазнаўства”
- •Блок 10 Справавыя лісты: моўнае афармленне і рэдагаванне
-
Бюджетные учреждения – бюджэтныя ўстановы
-
Запросы стимулируют производство – запросы стымулююць вытворчасць
-
Изменение качеств существующего продукта – змена якасці існуючага прадукта.
-
Качественная определенность – якасная акрэсленасць
-
Международное разделение труда – міжнародны падзел працы
-
Налоговая ставка – падатковая стаўка
-
Национальное собрание – нацыянальны сход
-
Новое качество — новая яксць
-
Обособленная экономіческая система – адасобленая эканамічная сістэма
-
Обособленное существование – адасобленае існаванне
-
Общественное производство – грамадская вытворчасць
-
Ограниченность производственных ресурсов – абмежаванасць вытворчых рэсурсаў.
-
Окружающая среда – навакольнае асяроддзе
-
Организация производства и хозяствования – арганізацыя вытворчасці і гаспадарання
-
Отношения собственности – адносіны ўласнасці
-
Отрасль экономики – галіна эканомікі
-
Платежеспособный спрос – плацежаздольны попыт
-
Потребность – патрэбнасць
-
Преобразование элементов системы – пераўтварэнне элементаў сістэмы
-
Производство – вытворчасць
Слоўнікавы мінімум (“Правазнаўства)
-
Гражданство - грамадзянства
-
Лица без гражданства - асобы без грамадзянства
-
Социально-правовое состаяние - сацыяльна-прававы стан
-
Демократическое государство - дэмакратычная дзяржава
-
Внешняя политика - знешняя палітыка
-
Ответственность -адказнасць
-
Порядок приобретения гражданства - парадак набыцця грамадзянства
-
Национальное гражданство - нацыянальнае грамадзянства
-
Иностранцы – іншаземцы
Блок 3 Лексіка і лексікаграфія
-
Слова – гэта фанетычна і граматычна аформленая адзінка мовы з пэўным значэннем.
-
Паняцце – гэта абагуленае ўяўленне людзей пра істотныя прыметы і ўласцівасці прадметаў, з’яў рэчаіснасці.
-
Прамое значэнне непасрэдна ўказвае на прадмет, з’яву, дзеянне, якасць.
-
Пераносныя значэнні – гэта значэнні, якія ўзніклі ў слове ў выніку пашырэння першапачатковага значэння пры пераносе якасці, уласцівасці аднаго прадмета на другі.
-
Агульнаславянскія словы існавалі ў мове старажытных славян да VI-VII ст., перайшлі ў спадчыну да ўсходніх, заходніх і паўдневых славянскіх плямен і цяпер ужываюцца ў большасці сучасных славянскіх моў.
-
Усходнеславянскія словы ўзніклі ўжо ў мове ўсходніх славян у VI-XIV ст. і з’яўляюцца агульнымі для беларусаў, рускіх і ўкраінцаў, але не ўжываюцца ў мове заходніх і паўдневых славян.
-
Уласнабеларускія словы пачалі ўзнікаць з XIII-XIV ст. у перыяд самастойнага існавання беларускай мовы на базе мясцовых гаворак, а таксама ад агульнаславянскіх і ўсходнеславянскіх каранеў.
-
Інтэрнацыяналізмы – гэта міжнародныя словы, запазычаныя пераважна з класічных старажытных грэчаскай і лацінскай моў.
-
Агульнаўжывальная лексіка – гэта шматлікія словы, якія не абмежаваны ва ўжыванні, могуць выкарыстоўвацца ва ўсіх моўных стылях і складаюць устойлівую аснову сучаснай беларускай мовы.
-
Спецыяльную лексіку выкарыстоўваюць у сваей мове прадстаўнікі асобных прафесій, пэўных галін ведаў.
-
Тэрміны – гэта афіцыйныя літаратурныя словы, якія дакладна абазначаюць навуковыя, тэхнічныя, палітычныя, эканамічныя, мастацкія паняцці.
-
Прафесіяналізмы – гэта назвы прадметаў, дзеянняў пераважна ў вуснай мове людзей пэўнай прафесіі, рамяства, занятку.
-
Да дыялектнай лексікі адносяцца такія словы мясцовай гаворкі з аднаго ці другога дыялекту, якія ўжываюцца толькі на абмежаванай тэрыторыі Беларусі.
-
Жаргон – мова вузкага кола людзей якой-небудзь сацыяльнай або прафесійна-бытавой групы.
-
Лексікаграфія – раздзел мовазнаўства, які вывучае пытанні тэорыі і практыкі складання слоўнікаў розных тыпаў.
-
Лінгвістычныя слоўнікі – тлумачаць значэнне слоў, іх паходжанне, напісанне, вымаўленне, асаблівасці ўжывання, даюць граматычную і стылістычную характарыстыку.
-
Энцыклапедычныя слоўнікі – даведачныя навуковыя выданні, якія ў сціслай форме змяшчаюць звесткі па ўсіх ці асобных галінах навукі Слоўнікавы мінімум (“менеджмент”):