3. Стандартты құраудың тәртібі

Техникалық комитеттің жұмысы сұрау құжаттарын жинаудан басталады. Бұл құжатты құраушылар смемлекеттік мүше мен бөлісдер, біріккен қоғамдастық, фирмалар, кәсіпкерлер болуы мүмкін.

Бұл сұраным құжатында құжатты құрудың басты себебі болуы қажет және оған құрастырылған проекттің суреті болуы қажет.

Осы сұраныс құжаттарына сүйеніп, ҚР-ның мемлстандарты жылдық жоспар құрастырады.

Кейінгі жұмыс келісім шарттардың арқасында құрылады. Ол келесі жоспардан құрылады:

техникалық есепті орындау, стандарт проекттерін құрау, стандарттың жаңаруын және т.б.

Мемелекеттік стандартты құру кезінде ең алдымен оның қай ғылыми немесе өндірістік облысқа жататынын анықтау керек.

ҚР-ның Стандартизация және метрология Мемлекеттік комитеті –бұл сертификация облысының орталық басқару мүшесі болып табылады. ҚР-ның Мемлекеттік комитетінің орынбасары болып ҚР-ның стандарт облысында басқару жүргізетін басты мемлекеттік инспектор болып табылады.

Мемлекеттік стандарттың іс-шаралық құрылымында келесі жұмыстар белгіленген: ғылыми-зерттеу жұмыстары, Стандартты шығару, типография, оқу бөлімдері, экспертизаның территориялық орталытары, сапа мен сертификацияның сапасы. Бұл орталықтар өнімнің сертификациясы бойынша негізгі жұсытарды атқарады, сонымен қатар инженерлік-техникалық стандартизацияны, метрология, сертификация жұмыстарын да қарастырады. Территориялық мүше базасы бойынша Мемлекеттік мүшелер сертификация мен тексеру лабораторияларында құрылады.

Содан соң оның схемасын құру қажет. Стандарттың жоспарын құру кезінде оның негізгі бөлімдерінің уақыт аралығын және мемлекеттік стандарт заңына сәйкестігін табу қажет. Стандартты құруға берген адам өзінің жаңа идеяларын ұсынуы мұмкін. Бірақ осы кезде де оның мемлекеттік стандарттан қалайша ауытқығанын ескеру қажет.

Стандартизациямен айналысатын мүшеге мемлекеттік, қалалық және аймақтық стандартизация бөлімінде жетістіктерге жеткен бөлімдер жатады. Бұл орындардың негізгі атқаратын қызметі нормативтік документтерді қабылдау мен оны құрастыру және сатып алушыларға жария ету. Ол сонымен қатар басқа да көптеген қызметтіктерді атқара алады.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Бұл орындардың негізгі атқаратын қызметі нормативтік документтерді қабылдау мен оны құрастыру және сатып алушыларға жария ету. Ол сонымен қатар басқа да көптеген қызметтіктерді атқара алады.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Стандарт экономикаға қарсы болмауы керек. Ол ғылыми техникалық өндірістің дамуына секптігін тигізуі керек.

Бірақ стандарт идеяларының уақытты белгілемеуі оның қашан орындалатынына белгісіз болады. Бірақ бұл кезде нормативтік документтердің өзгеруі стандарттың бөлімдерінің өзгеруіне де ықпалын жасайды.

Бірақ стандарт идеяларының уақытты белгілемеуі оның қашан орындалатынына белгісіз болады. Бірақ бұл кезде нормативтік документтердің өзгеруі стандарттың бөлімдерінің өзгеруіне де ықпалын жасайды.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Бұл орындардың негізгі атқаратын қызметі нормативтік документтерді қабылдау мен оны құрастыру және сатып алушыларға жария ету. Содан соң оның схемасын құру қажет. Стандарттың жоспарын құру кезінде оның негізгі бөлімдерінің уақыт аралығын және мемлекеттік стандарт заңына сәйкестігін табу қажет. Стандартты құруға берген адам өзінің жаңа идеяларын ұсынуы мұмкін. Бірақ осы кезде де оның мемлекеттік стандарттан қалайша ауытқығанын ескеру қажет.

Стандартты құру кезінде іс-шаралық жұмыстың құрылуы онда нақты орындалатын жаттығулар болукы қажет. Сонымен қатар, осы бөлімде стандарт проектілеріне сұраным алу қажет. Осы ұшін қысқаша ақпарат нормативтік документтердің әдейі Мемлекеттік стандарттың басылымында болуы қажет. Осы арқылы қызығушы жақтар өзінің идеяларын айтуына болады.

Проектіні құру бөлімі 2 бөлімнен тұрады.

Ең бірінші бөлім: Құрылған стандарттың мемлекеттік стандарттың нормалары мен жоспарларына және схемаларына, декларацияларын сәйкес келуі қажет. Мұнда тексеруші болып мемлекет стандарты болып саналады.

Бірінші бөлімнің проекті арнайы жиналыста қарастырылады. Мұнда негізгі бөлімдер талқыланады.

Содан соң оның схемасын құру қажет. Стандарттың жоспарын құру кезінде оның негізгі бөлімдерінің уақыт аралығын және мемлекеттік стандарт заңына сәйкестігін табу қажет. Стандартты құруға берген адам өзінің жаңа идеяларын ұсынуы мұмкін. Бірақ осы кезде де оның мемлекеттік стандарттан қалайша ауытқығанын ескеру қажет.

Бұл орындардың негізгі атқаратын қызметі нормативтік документтерді қабылдау мен оны құрастыру және сатып алушыларға жария ету. Ол сонымен қатар басқа да көптеген қызметтіктерді атқара алады.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Бұл орындардың негізгі атқаратын қызметі нормативтік документтерді қабылдау мен оны құрастыру және сатып алушыларға жария ету. Ол сонымен қатар басқа да көптеген қызметтіктерді атқара алады.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Стандарт экономикаға қарсы болмауы керек. Ол ғылыми техникалық өндірістің дамуына секптігін тигізуі керек.

Бірақ стандарт идеяларының уақытты белгілемеуі оның қашан орындалатынына белгісіз болады. Бірақ бұл кезде нормативтік документтердің өзгеруі стандарттың бөлімдерінің өзгеруіне де ықпалын жасайды.

Стандарт экономикаға қарсы болмауы керек. Ол ғылыми техникалық өндірістің дамуына секптігін тигізуі керек.

Бірақ стандарт идеяларының уақытты белгілемеуі оның қашан орындалатынына белгісіз болады. Бірақ бұл кезде нормативтік документтердің өзгеруі стандарттың бөлімдерінің өзгеруіне де ықпалын жасайды.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Бұл орындардың негізгі атқаратын қызметі нормативтік документтерді қабылдау мен оны құрастыру және сатып алушыларға жария ету. Содан соң оның схемасын құру қажет. Стандарттың жоспарын құру кезінде оның негізгі бөлімдерінің уақыт аралығын және мемлекеттік стандарт заңына сәйкестігін табу қажет. Стандартты құруға берген адам өзінің жаңа идеяларын ұсынуы мұмкін. Бірақ осы кезде де оның мемлекеттік стандарттан қалайша ауытқығанын ескеру қажет.

Ол сонымен қатар басқа да көптеген қызметтіктерді атқара алады.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Стандарттың қай түрі қажет және актуальділігін анықтау үшін өндірістік жақтармен қарым-қатынаста болу керек. Өйткені өндірістік жақтар стандарттың қалайша өзгергенін біліп отырады. Егер де уақыт өткен сайын нормативтік құжаттардың өзгеруі де стандарт жоспарының өзгеруіне де ықпалын жасайды. Осы кезде белгілі жақтар жиналыс өткізіп, бұл өзгерістердің қабылдауы керек.

Қазақстанда стандартизацияның ұлттық мүшесі болып ҚР-ның Мемлекеттік комитеті болып саналады. Бұл аталған мүшелік өндіріс орындарының қызметін, сонымен қатар стандартизацияның, метрологияның және сертификацияның жұмысын қадағалайды.

Бірақ нормативтік құжаттар өзгергенімен стандарттың негізгі құру идеясы өзгермеуі керек. Ғылыми-техникалық стандарттар, өндірістік стандарттар негізінен жаңағылыми техникалық жаңалықтардың ашылуымен байланысты. Осы категорияның ескіруі стандарт объектісінің ескіруімен байланысты.

Мемлекеттік стандарттың іс-шаралық құрылымында келесі жұмыстар белгіленген: ғылыми-зерттеу жұмыстары, Стандартты шығару, типография, оқу бөлімдері, экспертизаның территориялық орталытары, сапа мен сертификацияның сапасы. Бұл орталықтар өнімнің сертификациясы бойынша негізгі жұсытарды атқарады, сонымен қатар инженерлік-техникалық стандартизацияны, метрология, сертификация жұмыстарын да қарастырады. Территориялық мүше базасы бойынша Мемлекеттік мүшелер сертификация мен тексеру лабораторияларында құрылады.

Шаруашылық сферасының барлық субъектілері стандарттың жаңа заңдарын, құру жоспарларын және стандарт туралы жалпы ақпаратты білуі қажет. Және оны шаруашылықта және өндірісте дұрыс пайдалануы керек.

Ұсынылған әдебиеттер:

1. СТ РК 3.1-94. Государственная система сертификации Республики Казахстан. Знак соответствия. Технические требования и

2 Купряков Е.А. Стандартизация и качество промышленной продукции – М.Высшая школа, 1975. – 288 с.

3 Кохтев А.А. Основы стандартизации. Изд.2-е доп. Учебное пособие. М.Высшая школа, 1991. – 296 с.

4 Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации, метрологии. М.: Изд-во ЮНИТИ, 1999

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары:

1.ҚР-дағы мемлекеттік стандарттар

2.Қазақстан Республкасындағы мемлекеттік топтастырудың техникалық-экономикалық ақпараттары

3.Қазақстан республикасындағы өндірітік стандарттар мен ұсынымдар

4.Мемлекетаралық, аймақтық, ұлттық стандарттар мен нормативтік құжаттарды қолдану

5.Мемлекеттік стандарт бойынша жұмытсарды жоспарлау.

Тақырып: Мемлекет аралық және сала аралық стандартизация.

Дәрістер жоспары

1.Қандай құжаттар арқылы нормативтік құжаттардың сипаттамасы және жоспары құрылады, өзгереді.

2.ҚР территориясындағы уақыт мерзімі өтіп кеткен техникалық шаралардың қолданылуы

1. Мемлекетаралық, аймақтық, ұлттық стандарттар мен нормативтік құжаттармен танысу.

2. Мемлекетаралық, аймақтық, ұлттық стандарттар мен нормативтік құжаттардың өндірісте қалай қолданылатынын анықтау.

3. Мемлекетаралық, аймақтық, ұлттық стандарттар мен нормативтік құжаттарды Қазақстанда қалай қолданылатынын білу.

4. Нормативтік құжаттардың және стандартизация мен сертификацияның құжаттарымен танысу

5.Журнал формасын толтыру және регистрационды нөмірдің тіркелу тәртібін анықтау.

Нормативтік құжаттардың тіркелудің тұрудың журнал формасы

№	Тіркелудің уақыты	Тіркелудің нөмірі	Құжаттың белгіленуі және КГС тобы	Құжаттың аты	Құрушының аты-жөні және мекен жайы	Өндірістіің аталуы	Өнімнің шығу уақыты

Қолданылатын әдебиет:

1. СТ РК 3.1-94. Государственная система сертификации Республики Казахстан. Знак соответствия. Технические требования и

2 Купряков Е.А. Стандартизация и качество промышленной продукции – М.Высшая школа, 1975. – 288 с.

3 Кохтев А.А. Основы стандартизации. Изд.2-е доп. Учебное пособие. М.Высшая школа, 1991. – 296 с.

4 Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации, метрологии. М.: Изд-во ЮНИТИ, 1999

СРС-қа арналған бақылау сұрақтары: ( тақырып №1,2) (6,7,8)

1.Мемлекетаралық, аймақтық, ұлттық стандарттың шетел елдерінде және Қазақстанда қолдану шаралары.

2.ҚР-жа шетел стандарттарының қолданылуы қандай жолдардың көмегімен орындалад?

3.Қандай нормативтік құжаттардың көмегімен нормативтік құжаттар құрылады және сипатталады?

4. ҚР территориясында уақыты өтіп кеткен шараларды орындау тәртібі.