Подтема: 01- Жалаң және жайылма сөйлем

1. Жай сөйлемді көрсетіңіз.

А) Таң сібірлеп атты.

2. Жай сөйлемді ажыратыңыз.

С) Ыстық асты үрлеме.

3. Жалаң сөйлемді табыңыз.

Д) Біз табысты болдық.

4. Жайылма сөйлемді табыңыз.

С) Қиыршық қар жауып тұр.

5. Жалаң сөйлемді табыңыз.

Д) Мен серуендеп жүрмін.

6. Жайылма сөйлемді табыңыз.

В) Біз Отан борышын ақтау үшін еңбек етеміз.

7. Тұрлаусыз мүше қатыспаған жай сөйлем түрін белгілеңіз.

Д) Жалаң.

8. Сөйлем түрін анықтаңыз.

Д) жалаң.

9. Жай сөйлемнің түрін белгілеңіз.

Күні-түні жұмыс істеуге тура келді.

С) Жақсыз жайылма сөйлем.

10. Сөйлем түрін белгілеңіз.

Бұлар жүріп кетті.

В) Жалаң.

11. Сөйлем түрін белгілеңіз.

Біз екеу едік.

С) Жалаң.

12. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.

А) Сынып іші тына қалған еді.

13. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.

С) Мен қорықпаймын.

14. Жай сөйлемді көрсетіңіз.

Едіге ұзақ жол жүрді.

В) Жайылма.

15. Жай сөйлемнің түрін көрсетіңіз.

Сонау бел астында жаңа шахта құрылысы жатыр.

А) Жайылма.

16. Жай сөйлемнің қай түрі, көрсетіңіз.

Жүйрік ат – ердің қанаты.

В) Жайылма.

17. Жай сөйлемнің қай түрі, көрсетіңіз.

Е) Толымсыз.

18. Жай сөйлемнің қай түрі, көрсетіңіз.

Аз сөз – алтын.

19. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.

Е) Айгүл дәрігер айтқан еді.

20. Жайылма сөйлемді көрсетіңіз.

В) Мен терезесін қақатым.

21. Жалаң сөйлемнің анықтамасын көрсетіңіз.

А) Тек тұрлаулы мүшеден тұратын сөйлем.

22. Тұрлаусыз мүшелердің болу – болмауына қарай жай сөйлемдердің түрін ажырат.

В) Жақты, жақсыз.

23. Жай сөйлем түрін анықтаңыз.

Марат ағай кеңес беріп отырды

А) Жалаң сөйлем.

24. Жайылма сөйлем жасап тұрған сөзді белгілеңіз.

Сыынып оқушылары алаңға жиыла бастады.

А) Алаңға

25. Жақсыз жайылма сөйлемді табыңыз.

С) Оның қызықты әңгіме айтқысы келеді.

26. Жайылма сөйлемді жалаңға айналдыру үшін қай сөзді алып тастауға болатынын белгілеңіз.

Е) Ойлана

27. Жайылма жасап тұрған сөйлем мүшесін анықтаңыз.

Мен бақытты көрсем деуші еді.

В) Толықтауыш.

28. Сөйлемдер құрылысына қарай нешеге бөлінетінін көрсетіңіз.

Е) 2.

29. Сөйлемнің қандай түрі екенін белгілеңіз.

Олар кетіп қалды.

А) Жақты.

30. Сөйлемнің қандай түрі екенін белгілеңіз.

Ол құлап қала жаздады.

А) Жақты.

31. Көп нүктенің орнына лайықты сөзді көрсетіңіз.

.... көріп қайттым.

32. Жай сөйлемді табыңыз.

С) Бусанған жер мұнартып жатыр.

33. Жай сөйлемді табыңыз.

С)Үйге үлкендер де, кішілер де көңілді кірді.

34. Жайылма сөйлемді табыңыз.

Д) Зор денелі адам үйге алдымен кірді.

35. Жайылма сөйлемді табыңыз.

В) Жаңбыр көп жауды.

36. Жай сөйлемді табыңыз.

Е) Ретін келтіретін де, орындайтын да осы жігіттер ғой.

37. Жай сөйлемді ажыратыңыз.

С) Дала тастай қараңғы екен.

38. Жай сөйлемді табыңыз.

В) Қазір Еркебұлан сол ақ отаудың төрінде жалғыз отыр.

39. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.

Е) Балалар отыр.

40. Жайылма сөйлемді көрсетіңіз.

В) Ол өте көркем және байсалды жігіт еді.

41. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз.

С) Рахмет күлді, қуанды.

42. Жай сөйлемнің түрі, белгілеңіз.

Орындатқыым келеді.

С) Жақсыз.

43. Сөйлем қай қатарға тән, белгілеңіз.

Оның мұртын балта кеспейді.

А) Жайылма.

44. Жай сөйлемнің түүрін анықтаңызы.

Таңертеңгі асты тастама.

С) Жалпылама жақты.

45. Сұрақ көрінбеген - ?

С) Жалпылама жақты сөйлем.

46. Сөйлемнің түрі, дұрысын белгілеңіз.

Әлін білмеген әлек.

В) Жалпылама жақты.

47. Сөйлем түрін анықтаңыз.

Рахия жымиды.

Е) Жалаң.

48. Жалаң сөйлемді табыңыз.

В) Бұлар жүріп кетті.

49. Жалаң сөйлемді табыңыз.

Д) Азамат кете барды.

50. Жалаң сөйлемді табыңыз.

Д) Күн шықты.

Нүкте, қос нүкте, көп нүкте

1. Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.

А) Шешім-шығарма сюжетінің де шешуші кезеңдерінің бірі, күллі құбылыс – көріністерінің соңғы сахнасы.

2. Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.

Е) – Армысыз, артақты, ата!

3. Тыныс белгісі дұрыс қойылған СӨЙЛЕМДІ КӨРСЕТІҢІЗ.

С) Әкесінің баласы – адамның дұшпаны, адамның баласы, - бауырың.

4. Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.

А) адамды бақытты ететін тек қана азат еңбек.

5. Қате қойылған сызықшаны анықтаңыз.

Д) Мен тауда ойнаған – қарт марал.

6. Қаратпа сөзге байланысты тыныс белгісі дұрыс қойылмаған сөйлемді көрсетіңіз.

А) Қарағым Қамқа, бүгін күн жұма ғой осы?

Д) Сөз түзелді, тыңдаушы сен де түзел.

7. Қыстырма сөзге байланысты тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.

Е) Менің білуімше , ел бір заманда қой сияқты болған.

8. Тыныс бегісі қойылмаған сөйлемді көрсетіңіз.

С) Ырғызбай ішінде әсіресе осы Қарашоқыға қызығушылар көп болатын.

9. Одағайға тбайланысты тыныс лбелгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.

Е) Уа, шіркін, ән деп осыны айт!

10. Бірыңғай мүшелерге байланысты қате қойылған тыныс белгіні анықтаңыз.

Д) Ырғақ – ой мен сезімнің, жан мен тәннің, қосылып салар әні.

11. Дұрыс қойылған тыныс белгіні анықтаңыз.

А) Дауыл көтерілді де, төңірек ұйтқыған қалың қар болды да кетті.

12. ДҰрыс қойылмаған тыныс белгіні анықтаңыз.

Д) Есін жиғанын, не оянғанын Асқардың өзі де білмейді.

13. Жалпылауыш сөзге байланысты қойылмаған тыныс белгіні табыңыз.

Д) Мәкіш, Ербол екеуі Абаймен құшақтасып амандасты.

14. Құрмалас сөйлемдердің арасына қойылған тыныс белгілердің дұрысын анықтамасын.

А) Балалар үйде жоқ: олар орман ішіне серуенге кеткен еді.

15. Құрмалас сөйлемдер арасынна қойылған тыныс белгілердің қатесін табыңыз.

В)

16. Тыныс белгісі қате қойылған құрмаласты анықтаңыз.

Д) Аяп келдім сондықтан : айта алмадым.

17. Төл сөзге байланысты дұрыс қойылған тыныс белгіні анықтаңыз.

С) «Мұны мен қайдан көрдім?» - деп ойлады ұста.

18. Тырнақшаның дұрыс қою орнын көрсетіңіз.

А) «Ана тілі» газеті, «Парасат» журналы.

19. Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.

В) О, шіркін, осы ән ғой, құлақтан кіріп бойды алар!»

20. Қате қойылған сызықшаны табыңыз.

Е) Тіл – қоғамдық құбылыс болып табылады.

21. Қос нүкте дұрыс қойылған сөйлемді табыңыз.

С) Үш-ақ нәрсе - адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.

22. Қос нүкте дұрыс қойылған сөйлемдерді табыңыз.

Е) Біздің үйдегі адамдар мыналар: әкем, шешем, Таңатар.

23. Нүкте қандай жағдайда байланысты қойылған, дұрысын белгілеңіз.

Мұғалім – зор тұлға, ол күннің құдіретті сәулесі сияқты.

А) Хабарлай айтылған құрмалас сөйлем.

24. Сөйлем соңынан нүктенің қойылу себебін белгілеңіз.

Шаңқай түс.

С) Хабарлай айтылған атаулы сөйлем.

25. Алғашқы нүктенің қойылу себебі, дұрысын белгілеңіз.

Ардақ. Аман – есен жеттіңіз бе?

Жекен. Жеттім шүкіршілік.

А) Драммалық шығармадағы кейіпкер аты.

26. Кісі аттарын қысқартып жазарда қойылатын белгіні табыңыз.

С) Нүкте.

27. Тағы басқа, тағы сол сияқты деген тіркестерді қысқартып жазғанда, әрбір әріптен кейін қойылатын белгіні көрсетіңіз.

Е) Нүкте.

28. Қысқартылған түрінде тыныс белгісі жетпей тұр, белгілңіз.

«Қазақ әдебиеті». «Қ Ә»

Е) Нүкте.

29. Сөйлемдегі қойылмаған тыныс белгісін табыңыз.

Біздің үйге келгендер Сәбира, Жекен, Ардақ әңгімелесіп ұзақ отырды.

А) Қос нүкте.

30. Қойылмаған тыныс белгісін көрсетіңіз.

Алынған заттар орындық, тақта, стол сынып бөлмесіне сән бергендей.

В) Қос нүкте.

31. Сөйлемде бірыңғай мүшенің алдындағы жалпылауыш сөзден кейін қойылатын тыныс белгісін табыңыз.

Д) Қос нүкте.

32. Қос нүктенің қойылу себебіін белгілеңіз.

Еңбек қылмай тапқан мал дәулет болмас: қардың суы секілді тез суалар.

Е) Себеп – салдар салалас.

33. Төл сөздің автор сөзі келсе, қойылатын белгіні көрсетіңіз.

Д) Қос нүкте.

34. Қос нүкте қойылу себебін анықтаңыз.

Бұл жолы інге кірген із жалғыз: ақ тиіннің барында еш күмән жоқ еді.

В) Себеп – салдар салалас.

35. Қос нүктенің қойылу себебін анықтаңыз.

Алынған мәліметтердің дұрыс – бұрыстығын тексеру қиын: бір істеген тәжірибені қайта істеу қиындық келтіреді.

Д) Себеп – салдар салалас.

36. Қойылмаған тыныс белгісін көрсетіңіз.

Адам баласының тамаша қасиеттері табандылық, ерлік, қайсарлық – оның бойынан табылады.

Е) Қос нүкте.

37. Белгілі бір себептермен ойдың аяқталмай қалуына байланысты қойылатын тыныс белгісін көрсетіңіз.

С) Көп нүкте.

38. Дәйексөздің (цитаттың) басында, аяғында, не соңында сөздер қалдырылған жағдайда қойылатын белгіні көрсетіңіз.

А) Көп нүкте.

39. Айтылып жатқан ойға кенет, тосын, күтпеген, өте алшақ жатқан нәрсе (оқиға) қосылып кетсе, оның алдынан қойылатын тыныс белгісін көрсетіңіз.

А) Көп нүете.

41. Көп нүете қай жерге қойылмайтынын табыңыз.

А) Ой санамалап айтылса.

42. Нүкте қойылатын жерді көрсетіңіз.

А) Драммалық шығармада әр кейіпкердің атынан кейін.

43. Үтір қойылмайтын орынды көрсетіңіз.

Е) Жалпылауыш сөздерге.

44. Қос нүкте қойылмайтын орынды көрсетіңіз.

С) Одағай сөзден кейін.

45. Сұрау белгісі қойылмайтын орынды табыңыз.

С) Абай Оспанды мерт бола ма деп қорықты.

46. Жақша, жақша іішіндегі нүкте не үшін қойылған, дұрысын белгілеңіз.

Ақмоладағы совдептің бір топ басшыларын тұтқынға алады.(Оның ішінде Сәкен де бар.)

С) Хабарлай айтылған қыстырма сөйлем.

47. Қос нүктенің қойылу себебін анықтаңыз.

Алынған мәліметтердің дұрыс-бұрыстығын тексеру қиын: бір істеген тәжірибені қайта істеу қиындық келтіреді.

С) Себеп-салдар салалас.

48. Тыныс белгілерін дұрыс қою ережелерін жиынтығын табыңыз.

С) Пунктуация.

49. Ол келген шығар?

Сұраулы сөйлемнің жасалу жолын анықтаңыз.

Д) Есімше, көмекші етістік.

50. Кімің келіп кетті?

Сұраулы сөйлемнің жасалу жолын табыңыз.

Д) Сұрау есімдігі.

51. Драммалық шығармалардағы кейіпкердің аты – жөндерініен кейін қойылатын белгіні табыңыз.

А) Нүкте.

52. Жаман дос – көлеңке

Басыңды күн шалса, қашып құтыла алмайсың;

Басыңды бұлт алса, іздеп таба алмайсың.

Қандай тыныс белгісі қойылмағанын табыңыз.

Д) Қос нүкте.