Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

ZI_part1

.pdf
Скачиваний:
3
Добавлен:
09.06.2015
Размер:
254.79 Кб
Скачать

МОСКОВСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ ПУТЕЙ СООБЩЕНИЯ (МИИТ)

Кафедра Прикладная математика-1

Г.А. Зверкина, А.П. Иванова

НЕОПРЕДЕЛ ННЫЕ ИНТЕГРАЛЫ ЧАСТЬ 1

Методические указания к практическим занятиям по дисциплине Математический анализ

Для студентов ИУИТ и ИСУТЭ

Москва 2007

МОСКОВСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ ПУТЕЙ СООБЩЕНИЯ (МИИТ)

Кафедра Прикладная математика-1

Г.А. Зверкина, А.П. Иванова

НЕОПРЕДЕЛ ННЫЕ ИНТЕГРАЛЫ ЧАСТЬ 1

Рекомендовано редакционно-издательским Советом университета в качестве методических указаний для студентов ИУИТ и ИСУТЭ

Москва 2007

ÓÄÊ 517 Ç 43

Зверкина Г.А., Иванова А.П. Неопредел¼нные интегралы. Часть 1. Методические указания к практическим занятиям по дисциплине Математический анализ М.: МИИТ, 2007. 36 с.

Методические указания к практическим занятиям по дисциплине Математический анализ для студентов ИУИТ и ИСУТЭ содержат три задания по теме Неопредел¼нные интегралы . Первое задание содержит два примера на интегрирование простейших функций. Выполнение второго задания требует знания таблицы интегралов и умения делать стандартные замены переменных. Третье задание состоит из четырех примеров, которые следует решать с помощью нескольких замен переменных. Перед каждым заданием подробно разобраны типовые примеры. Каждое задание включает шестьдесят вариантов, что обеспечивает индивидуальный характер работы студентов.

c Московский государственный университет путей сообщения (МИИТ), 2007

Содержание

Таблица неопредел¼нных интегралов, основные

 

 

формулы и правила интегрирования

4

1

Простейшие

ïðè¼ìû

интегрирования

 

 

элементарных функций

 

6

2

Замена переменной

 

14

Список литературы

 

34

3

Таблица неопредел¼нных интегралов, основные формулы и правила интегрирования

Таблица неопредел¼нных интегралов

 

 

 

Z

 

xkdx =

xk+1

 

 

 

 

 

k 6= −1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ C,

(1)

 

 

 

k + 1

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

dx

= ln |x| + C

 

(2)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

axdx =

 

 

ax

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a 6= 1

 

 

 

 

 

 

 

+ C,

 

a > 0,

(3)

 

ln a

 

 

 

 

 

 

 

Z

Z

 

 

exdx = ex + C

 

(4)

 

 

 

 

 

 

 

sin xdx = − cos x + C

 

(5)

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

cos xdx = sin x + C

 

(6)

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

dx

= − ctg x + C

 

(7)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

sin2x

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

dx

 

= tg x + C

 

(8)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

cos2x

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

x

 

a 6= 0

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

arctg

 

 

 

+ C,

(9)

 

 

 

a2 + x2

 

a

a

Z

 

a2

− x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ C,

a 6= 0

(10)

 

= 2a ln a − x

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

a + x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a2 − x2

arcsin

 

a

 

(11)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+ C,

a = 0

 

Z

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= ln |x + x2 + k| + C,

 

k 6= 0

(12)

 

x2 + k

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

sh xdx = ch x + C

 

 

 

 

 

 

(13)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

ch xdx = sh x + C

 

 

 

 

 

 

(14)

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

dx

= − cth x + C

 

 

 

 

(15)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

sh2x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

dx

 

 

= th x + C

 

 

 

 

 

 

 

(16)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ch2x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a2

 

x2

 

 

 

x

 

Z √a2 − x2 dx =

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

+

 

arcsin

 

+ C

(17)

 

2

 

 

 

 

2

a

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2

k

 

 

k

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z √x2 + k dx =

 

 

 

 

 

 

x2 + k| + C

 

 

+

 

 

+

 

 

ln |x +

(18)

 

2

 

 

2

Правила

 

 

 

вычисления

 

 

 

 

неопредел¼нных

интегралов

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

f(x)dx = Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

kf(x)dx = k Z

 

 

f(x)dkx,

(19)

 

Z (f(x) ± g(x))dx = Z

 

 

f(x)dx ± Z

g(x)dx.

(20)

Åñëè

 

f(x)dx = F (x) + C и u = g(x) непрерывно

дифференцируемая функция, то

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

R

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

f(u)du = F (u) + C.

 

 

 

 

(21)

Интегрирование по частям

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

u(x)v0(x)dx = u(x)v(x) − Z

v(x)u0(x)dx,

(22)

4

5

здесь u(x) и v(x) непрерывно дифференцируемые

функции.

Короткая форма записи формулы (22) имеет вид:

Z

Z

 

udv = uv −

vdu.

(23)

Универсальная тригонометрическая подстановка

tg

x

= t, sin x =

 

2t

 

,

cos x =

1 − t2

,

 

 

 

 

1 + t2

2

1 + t2

 

 

 

 

 

 

 

x = 2 arctg t,

 

dx =

 

2dt

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + t2

 

(24)

Модификация универсальной тригонометрической подстановки

tg x = t, sin 2x =

 

 

2t

 

,

cos 2x =

1 − t2

,

1 + t2

1 + t2

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

t2

 

 

cos2 x =

 

 

,

sin2 x =

 

 

 

,

 

1 + t2

 

+ t2

 

 

 

 

 

1

 

 

x = arctg t,

dx =

dt

 

.

 

(25)

1 + t

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 Простейшие при¼мы интегрирования элементарных функций

Нахождение неопредел¼нных интегралов (или первообразных) основано на знании таблицы неопредел¼нных интегралов (1) (18). Однако применение этой таблицы возможно лишь для простейших примеров:

Z

xdx = Z

x0.5dx =

x0.5+1

2

 

+ C.

 

+ C =

 

x3

0.5 + 1

3

Âдругих случаях необходимо предварительно

преобразовать подынтегральное выражение (а иногда и весь интеграл), а затем применить формулы из таблицы интегралов. То есть в большинстве случаев мы сначала подгоняем интеграл под подходящие формулы интегрирования, а затем применяем их. Самый простой случай неопредел¼нных интегралов это случай, когда достаточно произвести алгебраические преобразования подынтегрального выражения. При этом мы используем простейшие правила интегрирования (19) (21).

Задание 1.

Вычислим интеграл

Z2 3 x5 + 5 5 x3

dx.

10 x

Преобразуем подынтегральное выражение и найд¼м первообразную:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

23 x5 + 55 x3

 

 

Z

 

Z

2 5 1

 

 

 

2x3 + 5x5

 

 

 

 

10x

 

 

dx =

 

 

 

dx =

 

 

x3

2

+

 

 

 

 

10x2

 

 

10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

+10x5

2 dx =

 

 

 

 

 

5 Z

x

6 dx + 2 Z

 

x10

dx = 5 ·

13 · x 6

+

5

3

1

 

 

 

 

 

1

 

 

7

1

1

 

1

 

6

 

 

13

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

10

 

11

 

6

 

13

5

 

11

 

 

 

 

+

 

·

 

·

x10

+ C =

 

 

 

· x 6

+

 

 

· x10

+ C.

 

 

2

11

65

 

11

 

Здесь мы пользовались простейшими свойствами неопредел¼нного интеграла (19) (20), раскладывая его на сумму двух интегралов и вынося множитель

за знак интеграла. Заметим, что при интегрировании степенных функций удобно записывать их в виде xα, ãäå

α показатель степени.

6

7

Варианты задания 1.

Найти следующие интегралы, предварительно преобразовав подынтегральное выражение:

 

 

2

Z6 2 x3 + 7 3 x4

1.1

 

−97

 

 

 

 

dx

 

x8

 

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−6 3 x2 − 7 3 x2

1.2

 

−23

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

 

2

Z1 7 x8 − 5 3 x4

1.3

 

−38

 

 

 

 

dx

 

x9

 

 

 

 

 

 

2

Z6 4 x5 − 9 3 x4

1.4

 

−65

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

 

2

Z2 5 x6 + 9 x10

1.5

 

−75

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

 

 

2

Z4 x5 − 7 9 x10

1.6

 

73

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−2 5 x6 + 3 8 x9

1.7

 

88

 

 

 

 

dx

 

x9

 

 

 

 

 

 

2

Z−2 3 x4 + 3 x4

1.8

 

62

 

 

 

 

dx

 

x3

 

 

 

 

 

 

2

Z8 5 x6 − 5 4 x5

1.9 √ dx

−2 9 x10

Z

x6

7x7 sin x

 

 

 

 

 

+

 

 

 

 

dx

 

 

x7

 

 

 

 

Z

x

5

x8

 

x

 

 

 

 

+ 4 cos

 

 

 

dx

 

 

x8

 

 

 

Z

x

9

x7

2 x

 

 

 

 

+ sec

 

 

 

dx

 

 

x7

 

 

 

Z

x5

2

 

 

 

 

2

x

 

+ 8x cosec

 

dx

 

 

x2

 

 

Z

x7

9x9ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

dx

 

 

 

 

 

x9

 

 

 

Zx3 + 2x2 sin x dx x2

Zx8 + 9x9 cos x dx x9

Zx6 + 9x9 sec2 x dx x9

Zx8 + 8x3 cosec2 x dx x3

 

 

2

Z9 8 x9 − 5 5 x6

1.10

 

−23

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

 

2

Z3 x4 + 7 6 x7

1.11

 

−34

 

 

 

 

dx

 

x5

 

 

 

 

 

2

Z−8 3 x4 + 6 x7

1.12

 

 

 

 

 

 

 

dx

−9

10

 

 

 

 

 

 

 

x11

 

 

 

 

2

Z−7 7 x8 8 x9

1.13

 

 

3

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

2

Z9 2 x3 + 9 5 x6

1.14

 

−42

 

 

 

 

dx

 

x3

 

 

 

 

 

2

Z5 5 x6 − 5 9 x10

1.15

 

83

 

 

 

 

dx

 

x4

 

 

 

 

 

2

Z2 2 x3 − 8 5 x6

1.16

 

−28

 

 

 

 

dx

 

x9

 

 

 

 

 

2

Z−3 8 x9 3 x2

1.17

 

44

 

 

 

 

dx

 

x5

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−3 4 x5 − 4 8 x9

1.18

 

−77

 

 

 

 

dx

 

x8

 

 

 

 

 

2

Z4 5 x6 + 3 3 x2

1.19 √ dx

6 x7

Z

x5

+ x5ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

x5

 

 

 

 

 

Z

x2

8x8 sin x

 

 

 

 

 

 

+

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

x8

 

 

 

 

 

 

 

Z

x5

x9

cos

x

 

 

 

 

 

 

+ 6

 

 

 

dx

 

 

x9

 

 

 

 

 

 

 

Z

x

5

x6

 

 

 

2 x

 

 

 

+ 8 sec

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

x6

 

 

 

 

 

 

Z

x7

9

 

 

 

 

 

 

 

2

x

 

+ 9x cosec

 

 

dx

 

 

x9

 

 

 

Z

x3

2x3ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

Zx5 + 9x9 sin x dx x9

Zx3 + 3x6 cos x dx x6

Zx2 + 3x6 sec2 x dx x6

Zx7 + 6x9 cosec2 x dx x9

8

9

√ √ 2

Z−4 4 x5 7 x8

1.20

 

3

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

2

Z5 4 x5 + 3 4 x5

1.21

 

85

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

2

Z4 3 x4 − 9 2 x3

1.22

 

−69

 

 

 

 

dx

 

x10

 

 

 

 

 

 

2

Z3 x4 + 3 5 x6

1.23

 

3

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

2

Z−7 5 x6 5 x6

 

 

−5

x9

1.24

 

 

 

10

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

Z8 7 x8 8 x9

1.25

 

87

 

 

 

 

dx

 

x8

 

 

 

 

 

 

2

Z9 4 x5 − 3 8 x9

1.26

 

−85

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−9 2 x3 + 5 4 x5

1.27

 

−42

 

 

 

 

dx

 

x3

 

 

 

 

 

2

Z7 3 x2 − 3 8 x9

1.28

 

99

 

 

 

 

dx

 

x10

 

 

 

 

 

2

Z−3 5 x6 5 x6

1.29 √ dx

5 3 x2

Z

x6

8x8ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

 

dx

 

 

 

 

 

 

x8

 

 

 

 

 

Z

x3

5x2 sin x

 

 

 

 

 

 

+

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

x2

 

 

 

 

 

 

Z

x

3

x2

cos

x

 

 

 

 

 

+ 5

 

 

 

dx

 

 

x2

 

 

 

 

 

 

Z

x

3

x3

 

 

2 x

 

 

 

+ 8 sec

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

Z

x8

5

 

 

 

 

 

 

2

x

 

+ 6x cosec

 

 

dx

 

 

x5

 

 

 

Z

x4

4x9ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

 

dx

 

 

 

 

 

 

x9

 

 

 

 

 

Zx8 + 7x3 sin x dx x3

Zx8 + 8x9 cos x dx x9

Zx3 + x7 sec2 x dx x7

Zx3 + 7x2 cosec2 x dx x2

 

 

2

Z8 5 x6 − 7 5 x6

1.30

 

79

 

 

 

 

dx

 

x10

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−5 8 x9 + 9 6 x7

1.31

 

 

−87

 

 

 

 

dx

 

x8

 

 

 

 

 

2

Z4 x5 + 7 7 x8

1.32

 

−33

 

 

 

dx

 

x4

 

 

 

 

 

 

2

Z−9 3 x4 + 7 4 x5

1.33

 

54

 

 

 

 

dx

 

x5

 

 

 

 

 

 

2

Z−6 7 x8 + 2 6 x7

1.34

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

x9

 

 

 

 

2

Z8 6 x7 − 7 3 x2

1.35

 

−43

 

 

 

 

dx

 

x4

 

 

 

 

 

2

Z3 6 x7 − 6 9 x10

1.36

 

−65

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

2

Z3 8 x9 − 8 5 x6

1.37

 

−43

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

2

Z9 4 x5 + 5 2 x3

1.38

 

44

 

 

 

 

dx

 

x5

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−6 8 x9 − 7 2 x3

1.39 √ dx

−5 6 x7

Z

x6

5x3ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

dx

 

 

 

 

 

 

x3

 

 

 

 

Z

x6

x6

x

 

 

 

 

 

 

 

 

+ sin

 

 

dx

 

 

x6

 

 

Z

x9

x2

 

 

x

 

 

 

 

 

 

+ 4 cos

 

 

dx

 

 

x2

 

 

Z

x

4

x8

 

2 x

 

 

 

+ 5 sec

 

 

 

 

 

dx

 

 

x8

 

 

 

 

 

Z

x3

2

 

 

 

 

2

x

 

+ 4x cosec

 

 

dx

 

 

x2

 

 

 

Z

x2

5x8ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

dx

 

 

 

 

 

 

x8

 

 

 

 

Zx4 + 8x8 sin x dx x8

Zx4 + 9x4 cos x dx x4

Zx6 + 5x2 sec2 x dx x2

Zx5 + 5x3 cosec2 x dx x3

10

11

 

 

2

Z4 2 x3 − 6 6 x7

1.40

 

73

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

2

Z8 3 x2 + 7 x8

1.41

 

−34

 

 

 

 

dx

 

x5

 

 

 

 

 

 

2

Z3 x2 + 7 4 x5

1.42

 

83

 

 

 

 

dx

 

x2

 

 

 

 

 

 

2

Z2 6 x7 + 7 7 x8

1.43

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

x7

 

 

 

 

 

2

Z−8 6 x7 + 9 2 x3

1.44

 

−37

 

 

 

 

dx

 

x8

 

 

 

 

 

2

Z−4 3 x2 3 x4

1.45

 

−44

 

 

 

 

dx

 

x5

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−7 2 x3 − 9 7 x8

1.46

 

 

8

 

 

 

 

dx

 

x9

 

 

 

 

 

2

Z9 3 x2 − 8 3 x4

1.47

 

29

 

 

 

 

dx

 

x10

 

 

 

 

 

2

Z5 3 x4 − 3 6 x7

1.48

 

−55

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−3 3 x2 − 4 6 x7

1.49 √ dx

−8 2 x3

Z

x8

+ x9ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

x9

 

 

 

 

 

Z

x8

+

8x9

sin

x

 

dx

 

 

 

x9

 

 

 

 

Z

x

3

 

x2

cos x

 

 

 

 

+ 8

dx

 

 

x2

 

Z

x

6

 

x5

 

 

2 x

 

+ 6 sec

 

 

 

dx

 

 

x5

 

 

 

Z

x9

+

x7 cosec2 x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

x7

 

 

 

 

 

 

Z

x2

+ x5ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

x5

 

 

 

 

 

Zx9 + 5x3 sin x dx x3

Zx5 + 6x6 cos x dx x6

Zx3 + 2x3 sec2 x dx x3

Zx7 + x5 cosec2 x dx x5

√ √ 2

Z7 x8 3 x2

1.50

 

49

 

 

 

 

 

dx

 

x10

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−6 6 x7 + 3 x4

1.51

 

66

 

 

 

 

dx

 

x7

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−8 2 x3 − 4 8 x9

1.52

 

−53

 

 

 

 

dx

 

x4

 

 

 

 

 

2

Z3 7 x8 − 2 4 x5

1.53

 

6

 

 

 

 

 

dx

 

x7

 

 

 

 

 

 

2

Z−3 7 x8 + 5 3 x4

1.54

 

 

65

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

2

Z7 2 x3 − 6 7 x8

1.55

 

55

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

 

 

2

Z−4 2 x3 + 4 2 x3

1.56

 

39

 

 

 

 

dx

 

x10

 

 

 

 

 

2

Z−9 3 x4 − 3 6 x7

1.57

 

65

 

 

 

 

dx

 

x6

 

 

 

 

 

 

2

Z−3 8 x9 + 4 3 x2

1.58

 

 

56

 

 

 

 

dx

 

x7

 

 

 

 

 

2

Z4 6 x7 + 2 4 x5

1.59 √ dx

6 4 x5

Z

x2

2x2ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

 

dx

 

 

 

 

 

 

x2

 

 

 

 

 

Z

x5

7x3 sin x

 

 

 

 

 

 

+

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

Z

x5

x3

cos

x

 

 

 

 

 

 

+ 3

 

 

 

dx

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

Z

x

3

x3

 

 

2 x

 

 

 

+ 6 sec

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

x3

 

 

 

 

 

 

Z

x3

6

 

 

 

 

 

 

2

x

 

+ 7x cosec

 

 

dx

 

 

x6

 

 

 

Z

x5

8x8ex

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

 

dx

 

 

 

 

 

 

x8

 

 

 

 

 

Zx5 + 9x3 sin x dx x3

Zx4 + 3x5 cos x dx x5

Zx2 + x2 sec2 x dx x2

Zx3 + 8x9 cosec2 x dx x9

12

13

1.60

 

 

 

8

9

 

 

2

dx

 

 

+

 

3

 

dx

 

Z

47

x8

39 x10

 

 

Z

x

4

x

 

3 x

 

 

−5x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7x e

 

Замечание. В каждом варианте содержится два

задания. Функции sec x =

1

 

cosec x =

1

 

cos x ,

sin x .

 

 

2 Замена переменной

К сожалению, большинство интегралов невозможно найти, используя толькоZалгебраические преобразования.

Например, в интеграле

sin 2x dx нам мешает 2x. Если

бы у нас был интеграл Z

sin x dx, мы бы воспользовались

формулой (9) таблицы интегралов. Однако, умножив и разделив наш интеграл на 2, мы получим:

Z

sin 2x dx = Z

sin 2x dx · 2 : 2 = 2

Z

sin 2x · 2 dx =

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

= 2

Z

sin 2x d(2x).

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

Теперь, воспользовавшись свойством (21), мы можем применить формулу (9) для интеграла с переменной интегрирования (2x):

Z

sin 2x dx = 2

Z

sin 2x d(2x) = −2 cos 2x + C.

 

1

 

1

А для интеграла Z

sin(2x + 5) dx, проведя те же самые

преобразования и вспомнив, что

d(u(x) + C) = d(u(x)),

получим:

 

Z

sin(2x + 5) dx =

1

Z

sin(2x + 5) d(2x) =

 

 

 

 

 

2

1

Z

 

 

 

 

 

= −

1

 

sin(2x + 5) d(2x + 5)

 

cos(2x + 5) + C.

2

2

Варианты задания 2.

Найти интеграл, предварительно сделав замену

переменных.

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.1

Z

−8 sin(4x − 3) dx

2.2

2 cos(3x − 8) dx

 

 

2.3

Z

10 sec2(−2x − 4) dx

2.4

Z

5 cosec2(9x − 10) dx

2.5

Z

4 · 96x−9 dx

 

 

 

 

2.6

Z

 

2

dx

 

 

 

 

 

 

 

−5x − 10

 

 

 

Z

 

1 + (7x − 4)2

 

 

 

Z

1

(8x + 10)2

2.7

 

 

 

 

8

 

 

dx

2.8

 

 

 

 

−3

dx

Z

 

 

 

7

 

 

Z

 

p

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + (2x + 8)2

 

 

(6x 9)2 + 1

 

 

2.9

 

 

 

 

 

 

 

dx

2.10

 

 

 

 

 

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

p

 

 

5

 

 

Z

 

p

 

 

 

2.11

 

 

 

dx

2.12

 

 

 

 

 

 

−9(3x − 5)

 

−10 sin(−5x + 2) dx

2.13

Z

2 cos(4x − 10) dx

2.14

Z

−6 sec2(10x − 6) dx

2.15

Z

3 · 6−10x−7 dx

 

 

2.16

Z

4 cosec2(7 − 10x) dx

 

Z

 

3x + 7

 

 

 

 

 

Z

 

1 + (−5x − 10)2

 

 

2.17

 

3

 

dx

 

 

 

 

2.18

 

 

 

 

−6

dx

Z

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

2.19

 

 

1 (4x + 3)2 dx

2.20

 

1 + (3x + 2)2 dx

 

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

14

15

2.21

Z

 

 

(10x + 9)2 + 1 dx

2.22

Z

8(−8x − 5)−5 dx

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.23

7 sin(−2x + 10) dx

2.24

2 cos(−7x − 8) dx

2.25

Z

−10 sec2(7x + 3) dx

2.26

Z

3 cosec2(−9x − 5) dx

2.27

Z

−9 · 89x−5 dx

2.28

Z

8x− 6 dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8

 

 

 

 

 

 

 

 

2.29

Z

 

1 + (8x + 10)2 dx

2.30

Z

1

 

 

(2x + 9)2 dx

 

 

 

 

 

 

10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

Z

 

7

 

 

 

 

 

 

2.31

 

 

 

 

 

dx

2.32

 

 

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + (2x + 9)2

(

 

 

8x 10)2 + 1

2.33

Z

 

p

 

 

 

9

 

 

 

 

2.34

Z

p

 

 

 

 

 

 

 

−8(3x − 3) dx

−4 sin(4x − 8)4 dx

2.35

Z

10 cos(−10x − 6) dx

2.36

Z

2 sec2(−8x − 9) dx

2.37

Z

9 · 4−2x−2 dx

2.38

Z

10 cosec2(−7x − 10) dx

 

Z

 

9x + 2

 

 

 

 

 

 

Z

1 + (2x − 3)2

 

 

 

 

 

2.39

 

9

 

 

 

dx

2.40

 

 

 

 

 

−10

 

dx

Z

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

2.41

1

 

(6x + 10)2 dx

2.42

 

 

1 + ( 2x

 

 

5)2 dx

 

 

 

 

 

 

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

10

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

9

 

 

 

 

2.43

 

 

 

 

 

 

dx

2.44

−6(4x − 2)

dx

(4

 

 

 

8x)2 + 1

 

Z

 

p

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.45

−4 sin(−10x − 2) dx

2.46

8 cos(−6x − 3) dx

2.47

Z

−5 sec2(−2x + 3) dx

2.48

Z

9 cosec2(3x + 3) dx

2.49

Z

−5 · 2−5x+6 dx

2.50

Z

 

4x+ 2 dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

2.51

Z

1 + ( 2x + 5)2 dx

2.52

Z

 

1 (10x

 

3)2 dx

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

8

 

 

 

 

 

 

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

p

 

 

 

 

 

2.53

Z

 

 

 

 

dx

2.54

Z

 

−7

 

dx

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5)2

 

(6x + 3)2

 

 

 

 

 

1 + (5x

 

 

 

+ 1

 

2.55

Z

p

6

dx

2.56

Z

 

p

 

 

 

 

 

 

−4(2x + 6)

−7 sin(−6x + 10) dx

2.57

Z

−6 cos(3x + 2) dx

2.58

Z

−8 sec2(7x − 6) dx

2.59

Z

−6 cosec2(5x + 6) dx

2.60

Z

3 · 82x−2 dx

 

 

 

 

Рассмотрим ещ¼ несколько примеров.

1.

 

3x2 − 6x + 3

 

dx.

Z

5 x3 − 2x2 + 3x − 1

 

Здесь мы замечаем, что 3x2

6x+3 = (x3

2x2 +3x

1)0,

ò.å. (3x

2

− 6x + 3) dx = d(x

3

 

2

 

 

 

 

 

 

 

− 2x

+ 3x − 1), следовательно,

 

 

3x2 − 6x + 3

 

dx =

 

 

 

 

 

 

 

Z √5 x3 − 2x2 + 3x − 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= Z (x3 − 2x2 + 3x − 1)51 d(x3 − 2x2 + 3x − 1) =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

(x3

2x2 + 3x − 1)5 + C.

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

Z

3q

 

sin(2x3)x2 dx.

 

 

 

 

2.

sin2(x3) + 3

 

 

16

17

Здесь нам прид¼тся несколько раз произвести внесение под знак дифференциала:

x2 dx = d x3 = 1 dx3; 3 3

sin(2x3) = 2 sin x3 cos x3; cos x3 dx3 = d sin x3;

2 sin x3 d sin x3 = d sin2 x3 = d(sin2 x3 + 3).

Èòàê,

Z

q

3 sin2(x3) + 3 sin(2x3)x2 dx =

Z

= 13 3qsin2(x3) + 3 sin(2x3) dx3 =

Z

q

=sin2(x3) + 3 2 sin x3 cos x3 dx3 =

Z

q

=sin2(x3) + 3 2 sin x3 d sin x3 =

Z

= (sin2(x3) + 3)1 d(sin2 x3 + 3) = 2(sin2(x3) + 3)3 + C.

2 2

3

В некоторых случаях такое внесение под знак дифференциала затруднительно, поэтому, угадав подходящую подстановку, производят замену переменной:

 

 

 

 

 

Z q

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.

 

2 +

4

 

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сделаем замену переменной: t =

2 + 4

 

 

 

x

. Â

ýòîì

 

= 2 +

 

 

 

 

=

 

 

 

2

 

p

(

 

 

 

2)

 

 

 

=

случае t2

4 x,

4 x

 

t2

 

 

, x =

 

t2

 

 

4

,

dx

 

d(t − 2)4 = 8(t2 − 2)3t dt. Èòàê,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

=p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 + x dx =

 

t =

 

2 +

4 x,

 

 

 

=

4 x

=

t2

 

2

,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

t2

 

2 +

4

x,

 

 

 

 

Z q

 

 

x = (t2

2)4,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2)4 = 8t(t2

 

2)3 dt.

 

 

 

 

 

 

 

dx = d(t2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=t · 8t(t2 − 2)3 dt = 8t2(t6 − 6t4 + 12t2 − 8) dt =

Z

=8t8 − 48t6 + 96t4 − 64t2 dt =

=89t9 487 t7 + 965 t5 643 t3 + C =

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

7

 

 

 

 

5

= 9 q2 + 4

x

− 7 q2 + 4

x

5 q2 + 4

x

 

 

+

8

 

 

 

 

 

 

 

3

48

 

 

 

 

96

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

− 3 q2 + 4 x

+ C.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

64

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Иногда переход к новой переменной существенно облегчает нахождение первообразной:

 

 

 

 

 

 

 

 

Z

 

2x2 + 3x − 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x −

6

 

 

dx.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Выделим в знаменателе полный квадрат:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

1

 

3

1

2x2 + 3x − 1 = 2(x2 +

 

 

x −

 

 

) = 2(x2 + 2 ·

 

·

 

 

x −

 

 

) =

 

2

2

2

2

2

= 2

x2 + 2 · 4x +

4

 

2

4

2

2! =

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

3

 

 

 

 

3

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + 4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= 2

 

16! .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

2

17

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

18

19