13. Ақпараттық жүйе анықтамасын беріңіз және оның белгілері бойынша классификациялаңыз.

Ақпараттық жүйе – бұл қолданушылардың талаптарын қанағаттандыратын ақпаратты жинау, сақтау, іздеу, өңдеу және беру жүйесі.

Ақпараттық жүйелерді әр түрлі белгілері бойынша классификациялауға болады. Ақпараттық жүйелер төмендегі белгілер бойынша классификацияланады:

• басқару процесстерінің түрлері

• ақпараттық процесстерді автоматтандыру дәрежесі

• есептеу ресурстарын бөлу тәсілі

• функционалды белгісі.

Басқару процесстерінің түрлері бойынша ақпараттық жүйелер бөлінеді:

1. Технологиялық процесстерді басқарудың ақпараттық жүйелері әр түрлі технологиялық процесстерді автоматтандыруға арналған. Ол иерархиялы жүйе түрінде беріледі.

2. Ұйымды басқарудың ақпараттық жүйелері басқарушы органның функциясын автоматтандыру үшін арналған. Жүйенің негізгі функциясына бақылау, реттеу, есепке алу, жоспарлау, талдау және де басқа экономикалық есептер жатады.

3. Интегрирленген ақпараттық жүйелер ғылыми зерттеу және жобалау жұмыстарын автоматтандыру үшін арналған және экономикалық объектіні функцияландырудың барлық циклін қамтиды.

4. Корпоративті ақпараттық жүйелер корпорацияны басқарудың барлық функцияларын автоматтандыруға арналған.

5. Оқытудың ақпараттық жүйелері білім саласында мамандарды дайындау үшін және қызметкерлердің біліктілігін жоғарылату үшін қолданылады.

Ақпараттық процесстерді автоматтандыру дәрежесі бойынша ақпараттық жүйелер бөлінеді:

• Қолмен атқарылатын ақпараттық жүйелер (ручные ИС) барлық операциялардың алдын-ала жасалған әдістеме көмегімен орындалуымен және ақпаратты өңдеу жабдықтарының жоқ болуымен сипатталады.

• Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер басқару шешімдерін қабылдауға қажетті ақпаратты жинау, өңдеу, сақтау және беруді қамтамасыз ететін жүйе.

• Автоматты ақпараттық жүйелер ақпаратты өңдеудің барлық функцияларын адамның көмегінсіз автоматты түрде орындайды, тек бақылау функциясын ғана адам бақылайды.

Есептеу ресурстарын бөлу тәсілі бойынша ақпараттық жүйелер екіге бөлінеді:

1. Жергілікті (локальные)

2. Бөлінген (распределенные)

Жергілікті жүйеде тек бір ЭЕМ қолданылады, ал бөлінген жүйеде желімен байланысқан бірнеше компьютерлер қолданылады. Бөлінген жүйеде қолданушылар бір мәліметтер қорын (базаны) қолданады.

Функционалды белгісі бойынша ақпараттық жүйелер бөлінеді:

1. Мәліметтреді өңдеу жүйесі

2. Ақпаратты іздеу жүйесі

3. Басқарудың автоматтандырылған жүйесі

Х

Y

14. Шартты энтропияға анықтама беріңіз және формуласын жазыңыз. Мысал келтіріңіз. Шартты энтропия қасиеттерін ашып жазыңыз. Жалпы энтропияның анықтамасы мен формуласын жазыңыз.

Энтропия - дөңес функция, себебі бинарлы хабарламалардың энтропиясы 1 битке тең болғанда максимум мәнге ие болады.

Шартты энтропия

Екі ансамбльді қарастырайық:

Х = (х1, x2, ... ,xr),

Y = (y1, y2, ..., ys),

(X, Y) Ì D.

X,y	Y1	Y2	……	Ys
X1	P11	P12	……	P1s
X2
…..
Xr	Pr1	Pr2	….	Prs

Сәйкесінше ықтималдықтары р(хi) және p(yj), ал шартты ықтималдықтары pxi(yj), pyj(xi),

мұндағы i = 1, 2, ... , r ; j = 1, 2, ... , s.

Хабарламалар ансамблінің жазылуы:

мұндағы - хабарлама

- ықтималдықтары

Шартты энтропия

Дискретті ансамбльдер:

1. X энтропиясы:

2. хабарламасына қатысты ансамблінің щартты энтропиясы :

3. ансамбліне қатысты ансамблінің шартты энтропиясы :

Мысал :

Оқиғалар ықтималдығы берілген: р(х1,у1)=0,1 р(х2,у3)=0,3 р(х3, у2)=0,2 р(х3,у)=0,4

Табу керек: Н(Х),Н(У), Н(Х,У) Н(Х/У)

X,Y	x1	x2	x3
y1	0,1	0	0,4
y2	0	0	0,2
y3	0	0,3	0

P(x₁,y₁)=0,1

P(x₂,y₂)=0,3

P(x₃,y₂)=0,2

P(x₃,y₁)=0,4

Жауабы:

P(x₁)=0,1 P(y₁)=0,5

P(x₂)=0,3 P(y₂)=0,2

P(x₃)=0,6 P(y₃)=0,3

H(x)=0,1log₂0,1 + 0,3log₂0,3+0,6log₂0,6

H(y)=0,5 log₂0,5+0,2 log₂0,2+0,3log₂0,3

H(x/y)=H_y(x)= -0,5(0,2log₂0,2+0,8log₂0,8)-0,2 *log₂1-0,3log₂1= -0,5(0,2log₂0,2+0,8log₂0,8)

P_y1(x₁)=0,1/0,5=0,2 P_y2(x₁)=0/0,2=0 P_y3(x₁)=0/0,3=0

P_y1(x₂)=0/0,5=0 P_y2(x₂)=0/0,2=0 P_y3(x₂)=0,3/0,3=1

P_y1(x₃)=0,4/0,5=0,8 P_y2(x₃)=0,2/0,2=1 P_y3(x₃)=0/0,3=0

H(x,y)=H(y)+H_y(x)=0,5log₂0,5+0,2log₂0,2+0,3log₂0,3-0,5(0,2log₂0,2+0,8log₂0,8)

Шартты энтропияның қасиеттері

2. Шартты энтропия шартсыз энтропиядан асып кетпейді:

2. Жүйелер өзара байланысты болғанда:

2. X и Y тәуелсіз болса, онда

Толық энтропия

Қасиеттері: