1 Швейцариялық фирма шығаратын Leica қазіргі заманғы электронды тахеометрлері

2 Япония мен ақш шығаратын қазіргі заманғы электронды тахеометрлері

4-тақырып Геодезиялық өлшемдер мәліметтер базасының ақпараттық жүйелері туралы түсініктер (2 сағ.)

Дәрістің жоспары

1 Геоақпараттық жүйе туралы түсінік

2 Сандық және электронды топографиялық карталар

3 Жергілікті жерді сандық және математикалық моделдеу

Геоақпараттық жүйелерді автоматтандырудың жүйелері және кешендік компьютерлік технологиялар, білім саласындағы жетістіктер және информатикадағы техникаларды, космостық навигация, электронды тахеометрлер, әуекосмостық және жер бетіндегі стереофотограметрияларды, жер бетін зоналарға бөлу, байланыс, енгізу, сақтау, жанарту, өңдеу, оперативтік-кешендік анализін әртүрлі географиялық ақпараттық көріністерін байланыстыру, кең аймақтағы сұрақтардың шешімін қабылдау, картографиямен байланысты, жобалау, эксплуатациялық инженерлік және құрылыс обьектісі, диагностикамен төлқұжаттандыру, экономикамен экологиялық, сервис, изография, қауіпсіздік және т.б. байланысты.

Функциональды ГАЖ көрсеткішін былай қарастыруға болады:

басқару жүйесі - әр түрлі кеңістіктегі объектінің оптимальды басқарудағы шешімін қабылдауға қамтамасыз етуіне арналған (табиғи ресурстар, қалалық шаруашылық, көлік, экология және т.б.);

автоматтандырылған ақпараттық жүйе - белгілі ақпараттық жүйе типтерін САПР, АСНИ, АСИС технологиялық және технологиялық процесстеріне жатады;

геожүйе – географиялық ақпараттық жүйе (ГАЖ), картографиялық ақпараттық жүйе (СКИ), автоматтандырылған картографиялық жүйе (АСК), автоматтандырылған фотограмметриялық жүйе (АФС), жергілікті ақпараттық жүйе (ЗИС), автоматтандырылған кадастрлық жүйелерді (АКС) біріктірентін технологиялық жүйе.

Сандық карта (СК) – қойылған құрылым және кодта ақпарат тасымалдаушы машинада жазылған жергілікті жердің сандық моделі проекция карталарына, координаталар және биіктіктер жүйесінде, белгілі бір масштабта жауапты картаның мазмұны және дәлдігі бойынша қабылданған картография заңдарының базасында құрылған.

Электрондық карта (ЭК) – векторлық немесе растрлық топографотематикалық карта, қабылданған проекцияда, координаталар және биіктіктер жүйесінде, шартты белгілер бойынша ақпарат тасымалдаушы машинада құрылған, олар көрсету, талдау және моделдеуге арналған, сондай – ақ берілген жерге және жағдай байланысты есептік, ақпараттық тапсырмаларды шешуге.

Графикалық ақпараттың векторлық көрінісі (берілістердің векторлық моделі) – тек қана геометриясы суреттелген координаттық парлар жиынтығы түрінде нүктелік, сызықтық, полигондық кеңістіктік объектілердің сандық көрінісі.

растрлық көрінісі (берілістердің растрлық моделі) – растрлық ұялардың біріккен түрінде кеңістіктік объектілердің сандық көрінісі. Пиксель – көріністің бөлінбейтін екіөлшемдік элементі, оларды құрайтындардан кіші, көріністі сканерлеу немесе электрондық суретке түсіру нәтижесінен алынады және көріністің кеңістік рұқсатымен анықталатын тікбұрышты формамен және өлшемдермен сипатталады.

Графикалық ақпараттың растрлық көрінісі кезінде алынған графикалық көріністің рұқсаты кеңістіктің ең кіші бөлігінде ең кіші сызықтық өлшеммен сипатталады, көріністің бір өлшеміне келетін пиксельдер немесе бір пиксельмен кескінделген (мысалы, dpi – дюймге келетін пиксель саны ).

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Поклад Г.Г., Гриднев С.П. Геодезия. – М.: Академический проект, 2007. – 592 с.

2. Федотов Г.А. Инженерная геодезия. – М.: Высш. шк., 2004.- 463 с.

СӨЖ арналған бақылау тапсырмалары (4-тақырып) [1, 2]

1 Жергілікті жердің сандық моделдерінің түрлері