- •Федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего профессионального образования
- •Латинский язык Учебно-методический комплекс
- •Содержание
- •1) Общекультурные компетенции:
- •2) Профессиональные компетенции:
- •3) Специальные компетенции:
- •Тематический план
- •Для студентов очной и очно-заочной форм обучения
- •Раздел 1. История латинского языка. Фонетика
- •Раздел 2. Морфология
- •Раздел 3. Синтаксис.
- •Планы практических занятий практическое занятие 1
- •Тема I. Латинский язык – язык римского права.
- •Тема II. Алфавит. Правила чтения.
- •Тема III. Имя существительное. Nomen substantīvum
- •Homo homĭni aut deus aut lupus. (Plautus)
- •Тема IV. Предлоги. Praepositiōnes.
- •Тема IX. Глагол «быть».
- •IV. Предлоги
- •Iх. 6. Praesens indicativi глагола esse - быть
- •Тема V. Имя прилагательное. Nomen adiectīvum.
- •V. Система прилагательных
- •Тема VI. Наречие. Adverbium
- •Тема VII. Числительные. Numeralia.
- •Тема VIII. Местоимения. Pronomĭna.
- •VIII. 2. Личные и возвратное местоимения
- •VIII. 3. Указательные местоимения
- •Ille, illa, illud - тот, та, то
- •Iste, ista, istud – этот, эта, это; тот, та, то
- •Тема IX. Глагол. Verbum.
- •Iх. 3. Четыре спряжения глагола.
- •Iх.4. Infinitīvus praesentis actīvi et passīvi
- •Iх. 5. Imperatīvus praesentis
- •Iх. 6. Praesens indicativi глаголов esse, posse
- •IX.9 praesens indicatīvi
- •Тема IX. Глагол. Verbum.
- •Iх. 10. Participium praesentis actīvi
- •Тема X. Латинский синтаксис (систематизация).
- •Практическое занятие 9 De fontĭbus iuris Romāni.
- •Ius civīle et ius gentium.
- •Контрольное задание n 1 образец выполнения контрольного задания n 1
- •Iudex iustus – справедливый судья
- •Vir prudens
- •Vita, ae f; tutor, ōris m; potestas, ātis f
- •Vitae (4), vitam, tutōris, tutōres (3), tutōrem, tutorĭbus (2)
- •In dubio pro reo
- •Ingens, simplex, dissimĭlis
- •Ius naturāle
- •Ira, ae f; voluntas, ātis f, status, us m
- •Ius gentium
- •Iustus, malus, innocens
- •Iudicium poenāle
- •Virtūtum, virtūtem, virtūti, virtūte, virtūtes, virtūtis
- •Iustitia, ae f; arbitrium, I n; depositio, ōnis f
- •In iure
- •Iustus, parvus, acer
- •Образец выполнения контрольного задания n 2
- •1. Si libertātem amittĭmus, maxĭma est capĭtis deminutio.
- •2. Fructus sine usu esse non potest, usus sine fructu potest.
- •3. Semper necessĭtas probandi incumbit illi, qui agit.
- •1. Lucius Titius, domĭnus fundi, servum emit et pecuniam Publio Sempronio dat.
- •2. Nemo ex consilio obligātur.
- •1. Arbĭtri reos aut condemnant, aut absolvunt.
- •2. Si et libertas et civĭtas retinētur, familia tantum mutātur, minĭma est capĭtis deminutio.
- •3. Mens testatōris in testamentis spectanda est.
- •1. Vicīnus meus aquam per fundum suum ducit.
- •2. Actiōnum geněra sunt duo: in rem et in persōnam.
- •3. Non est disputandum cum principia negante.
- •1. De domo suā nemo extrăhi debet.
- •2. Heres herēdis mei est meus heres.
- •3. Parentes naturāles in ius vocāre nemo potest.
- •1. Gratuĭtum debet esse commodātum.
- •2. Incertae persōnae legātum inutilĭter relinquĭtur.
- •3. Affirmanti non neganti incumbit probatio.
- •1. Femĭna in familia viri sui locum filiae obtĭnet.
- •2. Adhibēri testes possunt in pecuniariis litĭbus.
- •3. Iustitiam colĭmus, aequum ab inīquo separantes, licĭtum ab illicĭto discernentes.
- •1. Ius honorarium viva vox est iuris civīlis.
- •2. Neque absens, neque dissentiens adrogāri potest.
- •3. Dubitando ad veritātem pervenīmus.
- •1. Sine pretio nulla venditio est.
- •2. Nemo punītur pro aliēno delicto.
- •3. In rem actio adversus eum est, qui rem possĭdet
- •1. Ira non excūsat delictum.
- •2. Voluntas testatōris ambulatōria est usque ad mortem.
- •3. Agentes et consentientes pari poenā plectantur.
- •1. Commŏdum ex iniuria sua nemo habēre debet.
- •2. Inter servos et libĕros matrimonia contrăhi non possunt, contubernium potest.
- •3. Impunĭtas continuum tribuit affectum delinquendi.
- •1. Gratuĭtum debet esse commodātum.
- •2. In favōrem libertātis omnia iura clamant.
- •3. Servōrum peculia in bonis dominōrum numerantur.
- •1. Testis idoneus pater filio aut filius patri non est.
- •2. Audienda est et altĕra pars.
- •3. Heres succēdens in honōre, succēdit in onĕre.
- •1. Nullum patris delictum innocenti filio poena est.
- •2. Minor minōrem custodīre non potest.
- •3. Testes non evocandi sunt per longum iter.
- •1. Dos sine matrimonio esse non potest.
- •2. Commercium est emendi et vendendi ius.
- •3. Magna differentia est rerum mancĭpi et non mancĭpi.
- •1. Iustitia – fundamentum regni.
- •2. Ius publĭcum privatōrum pactis mutāri non potest.
- •3. Imperio magistrātus adoptāmus eos, qui in potestāte parentis sunt.
- •1. Invītus agěre vel accusāre nemo cogĭtur.
- •2. Nemo ex suo delicto meliōrem suam condiciōnem facěre potest.
- •3. Non in legendo, sed in intellegendo leges consistunt.
- •1. Nemo tenētur se ipsum accusāre.
- •2. Res parva saepe rerum magnārum principium est.
- •3. Furem noctūrnum lex permittit occiděre.
- •Латинско-русский словарь
Тема V. Имя прилагательное. Nomen adiectīvum.
V.1. Прилагательные I-II склонения. Словарная запись прилагательных.
V.2. Прилагательные III склонения. Словарная запись прилагательных.
V.3. Степени сравнения прилагательных.
V.4. Согласование прилагательных с существительными.
V. Система прилагательных
GRADUS степень |
Прилагательные I-II склонений |
Прилагательные III склонения (склоняются, в основном, по гласному типу) |
||
POSITIVUS положительная |
m f n -us; -er - a - um
longus, a, um integer integra integrum |
3 -х окончаний
m f n -er - is - e
celer, ĕris, ĕre быстрый, ая, ое |
2-х окончаний
m,f n -is -e
brevis, e короткий, ая, ое |
одного окончания
m f n -r, -s, -ns, x
felix, -īcis счастливый, ая, ое |
COMPARATIVUS сравнительная |
+ ior (m,f) Практическая основа +ius (n) Longior, ius Celerior, ius Brevior, ius Felicior, ius |
|||
SUPERLATIVUS превосходная |
m f n Практическая основа + issim + us, a, um (lim *, rim**) Longissimus,a,um Brevissimus,a,um Felicissimus,a,um Facillimus,a,um Celerrimus,a,um |
* только для прилагательных: facĭlis, e; difficĭlis, e;simĭlis, e; dissimĭlis, e;
humĭlis, e; gracĭlis, e
** для прилагательных с окончанием – er в masculinum
СУППЛЕТИВНЫЕ СТЕПЕНИ СРАВНЕНИЯ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ
Положительная степень |
Сравнительная степень |
Превосходная степень |
magnus, a, um большой, ая, ое |
maior, maius бóльший, ая, ое |
maximus, a, um наибольший, ая, ое |
parvus, a, um малый, ая, ое |
minor, minus меньший, ая, ое |
minimus, a, um наименьший, ая, ое |
bonus, a, um хороший, ая, ое |
melior, melius лучше |
optimus, a, um наилучший, ая, ое |
malus, a, um плохой, ая, ое |
peior, peius хуже |
pessimus, a, um наихудший, ая, ое |
multi, ae, a многие |
plures, plura более многочисленные |
plurimi, ae, a наиболее многочисленные |
Сделайте грамматический разбор и выучите наизусть юридические термины:
-
1
mores maiōrum
обычаи предков
2
senatus populusque Romānus (SPQR)
сенат и римский народ
3
ius naturāle
естественное право
4
ius civīle
цивильное право; право, создающееся в каждой стране.
5
ius honorarium (ius praetorium)
преторское право
6
ius privātum
частное право
7
ius publĭcum
публичное право
8
ius commūne
общее право
9
corpus iuris civīlis (CIC)
свод гражданского права, т.е. Кодекс Юстиниана
10
res corporāles
вещи телесные
11
res incorporāles
вещи нетелесные
12
contractus litterāles
литеральные (письменные) договоры
13
contractus verbāles
вербальные (устные) договоры
14
contractus reāles
реальные договоры
15
contractus consensuāles
консенсуальные договоры
16
dolus malus
злой умысел
17
culpa lata
тяжелая вина
18
culpa levis
легкая вина
19
bona fide
добросовестно
20
mala fide
недобросовестно
21
dura lex, sed lex
суров закон, но это закон
22
persōna non grata
лицо, не пользующееся доверием
23
patria potestas
отцовская власть
24
vis maior
непреодолимая сила
25
tacĭto consensu
с молчаливого согласия
26
inter alia
среди прочего; в частности
27
cetĕris parĭbus
при прочих равных (условиях)
28
reformatio in peius
изменение к худшему
29
restitutio in intĕgrum
восстановление в первоначальном состоянии
30
nullum crimen, nulla poena sine lege
нет преступления, нет наказания без закона (если они не предусмотрены законом)
31
tabŭla rasa
чистая доска
Переведите:
Ubi ius incertum, ibi ius nullum.
Iniuria, furtum, rapīna – delicta privāta sunt.
Cum servis nullum est conubium.
Nulla regŭla sine exceptiōne.
Omnium rerum mensūra est homo.
Mens sana in corpŏre sano.
Oratio veritātis simplex est.
Ars longa, vita brevis.
Res parva saepe rerum magnārum principium est.
Longum iter per praecepta, breve et efficax per exempla.
Per aspěra ad astra.
Maihemium est inter crimĭna maiōra minĭmum, et inter minōra maxĭmum.
Prior tempŏre, potior iure.
Vilius argentum est aurō, virtutĭbus aurum. (Horatius)
Firmior et potentior est operatio legis quam dispositio homĭnis.
Fortior est custodia legis quam homĭnis.
Optĭmus legum interpres consuetūdo.
Optĭmus interpres rerum usus.
Lex est exercĭtus iudĭcum tutissĭmus ductor.
Corruptissĭma re publĭca plurĭmae leges.
ПРАКТИЧЕСКОЕ ЗАНЯТИЕ 5