Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Палітычныя рэпрэсіі на Беларусі ў 1930—1940 гад...doc
Скачиваний:
3
Добавлен:
21.11.2019
Размер:
168.96 Кб
Скачать

Iгар Кузняцоў

Палiтычныя рэпрэсii на беларусi у 1930—1940 гадах

Першая хваля масавых рэпрэсiй супраць свайго народа, пачатая у канцы 20-ых гадоў, працягвалася амаль да сярэдзiны 30-х гадоў. За гэты перыяд у нашай рэспублiцы было рэпрэсiравана звыш 46 тысяч чалавек, звыш 13 тысяч былi расстраляны.[1]

Затым настала кароткая перадышка перад «рашаючым штурмам». У недрах сiстэмы iшла падрыхтоўка да 1937—1938 гадоў.

Гэтыя гады сталi самымi трагiчнымi ў савецкай гiсторыi беларускага народа. Яны сталi перыядам найбольшага маштабу рэпрэсй. Як сведчыць статыстыка, за чарговую пяцiгодку, у 1935—1940 гг., у Беларусi было рэпрэсiравана звыш 480 тысяч чалавек, з якiх больш як 50 тысяч былi расстраляны.[2] Здавалася, што ў гэты час уся партыйна-дзяржаўная машына працавала толькi ў адным накiрунку. Становiшча ў краiне абвастралася з кожным днём.

У студзенi 1937 года ў Маскве адбыўся гучны працэс па справе «паралельнага антысавецкага трацкicцкага цэнтра». Яго суправаджала шырокая прапагандысцкая кампанiя. Гэты працэс паклаў пачатак кампанii па «лiквiдацыi трацкiсцкiх i другiх двурушнiкаў» па ўсей кpaiнe, якая стала чарговым этапам масавага генацыду 1937—1938 гадоў.

Масла ў агонь падлiў лютаўска-сакавiцкi (1937 г.) пленум ЦК ВКП(б) i выступленне на iм I.В.Сталiна. Адразу ж пасля яго заканчэння рашэннi партыi ў жыццё пачалi праводзiць i на месцах. 3 гэтай нагоды ў Менску 14—18 сакавiка праходзiў XIII пленум ЦК КП(б)Б. Выступаючы з дакладам аб вышках работы пленума ЦК ВКП(б), другi сакратар ЦК Д.I.Валковiч, у прыватнасцi, адзначыў:«Тов. Сталин учил нас, что нам нужна мощная, сильная диктатура рабочего класса для того, чтобы развеять в прах остатки умирающих классов и разбить всю их махинацию».

У тон яму было i выступленне старшынi СНК БССР Н.М.Галадзеда, у якога былi свае погляды на барацьбу са шкоднiцтвам:«Тов. Сталин также говорил, что нужно разбить гнилую теорию о том, что будто бы тот, кто может строить хорошо,— тот не может вредить. Эта теория гнилая. Враг-вредитель, вредя нашему делу, должен делать что-нибудь и хорошее, иначе врага-вредителя, если он не будет делать что-нибудь хорошее, быстро разоблачат. Он должен беречь себя для решающего момента.

... Прежде всего, товарищи, мы должны глубоко уяснить, что вредители проводили свою подрывную диверсантскую работу не только в решающих отраслях народного хозяйства (оборонной промышленности, химии, топливе, угле и т.д.), они работали всюду, не пренебрегали вредительством нигде, в том числе и у нас, в Белоруссии.

... Мы еще не приступили (я прошу земельных работников это принять к сведению) искать вредителей в сельском хозяйстве. Мы ищем их в промышленности, на культурном фронте, на фронте идеологическом, но очень мало обращаем внимания на разоблачение вредителей в сельском хозяйстве, как будто там все благополучно. Я специально обращаю внимание членов пленума на то, что основной метод вредительства на данном участке времени — это метод вызывания недовольства масс, восстановления масс против партии, против нашего государства».