5.14 Рэкласіфікацыя выдаткаў, адлюстраваных на рахунках для іх ўліку па прызначэнні ўнутры арганізацыі, у наменклатуру рахункаў эканамічных элементаў

Галоўнай асаблівасцю вызначэння фінансавага выніку па метадзе “выдаткі — выпуск” з’яўляецца тое, што ён разлічваецца без калькулявання фактычнага сабекошту вырабленай, адгружанай і рэа-лізаванай прадукцыі. Паколькі па методыцы, прынятай у Рэспубліцы Беларусь, у аснове вызначэння аперацыйнага прыбытку ляжыць фак-тычны сабекошт рэалізаваных прадукцыі, выкананых работ або ака-заных паслуг, узнікае неабходнасць ажыццяўлення рэверсіўных пра-водак, з дапамогай якіх элімінуюцца спісаныя на адпаведныя аб’екты калькуляцыі выдаткі дапаможных вытворчасцей, агульнавытворчыя і агульнагаспадарчыя расходы, а таксама іншыя ўскосныя выдаткі. Для гэтага неабходна спачатку ачысціць дэбетовы абарот па рахунку 20 “Асноўная вытворчасць” ад сум, пералічаных з рахункаў 23 “Да-паможныя вытворчасці”, 25 “Агульнавытворчыя расходы”, 26 “Агульнагаспадарчыя расходы” і некаторых іншых, рэкласіфікаваць узноўленыя дэбетовыя астаткі на ўказаных рахунках адпаведна прынятай наменклатуры эканамічных элементаў, а затым, пры неабходнасці, адкарэкціраваць іх да велічынь, якія адпавядаюць патрабаванням міжнародных стандартаў.

Дапусцім, за справаздачны перыяд абарот па дэбеце рахунку 20 “Асноўная вытворчасць” склаў 23225026 тыс. руб., пры гэтым 764030 тыс. руб. пералічана з крэдыту рахунку 23 “Дапаможныя вытвор-часці”, 4317840 тыс. руб. — з крэдыту рахунку 25 “Агульнавытворчыя выдаткі”. і 112213 тыс. руб. — з крэдыту рахунку 28 “Брак у вытворчасці”. Значыць, велічыня аднаэлементных выдаткаў, аднесеных непасрэдна на рахунак 20 “Асноўная вытворчасць”, складзе

23225026 – 764030 – 4317840 – 112213 =

18030943 тыс. руб.

Акрамя таго, выдаткі па ўтрыманні заводакіраўніцтва, улічаныя на рахунку 26 “Агульнагаспадарчыя выдаткі”, склалі 2168315 тыс. руб., якія былі затым пералічаны на дэбет субрахунку 90- “Кіраўніцкія расходы”.

Падлеглыя дэталізацыі па эканамічных элементах выдаткі, ўлічаныя на рахунках 23 “Дапаможныя вытворчасці”, 28 “Брак у вытворчасці” і іншых могуць істотна адрознівацца ад сум, пералічаных на дэбет рахунку 20 “Асноўная вытворчасць”. Затраты па рахунку 23 “Дапаможныя вытворчасці” могуць быць звязаны з паслугамі, якія аказваюцца пабочным арганізацыям, а таксама з вытворчасцю каштоўнасцей для ўнутрызавадскога выкарыстання.

Уявім, што ў нашым прыкладзе акрамя выдаткаў, звязаных з абслу-гоўваннем асноўнай вытворчасці ў суме 764030 тыс. руб., сабекошт паслуг, аказаных цэхамі дапаможнай вытворчасці пабочным арганізацыям склаў 381214 тыс. руб., а сабекошт вырабленых інструментаў, прыстаса-ванняў, мадэляў, штампаў і іншых вырабаў для ўнутрызавадскога спажывання — 228171 тыс. руб. Тады падлеглыя размеркаванню па эканамічных элементах выдаткі дапаможных вытворчасцей вызначацца ў памеры

764030 + 381214 + 228171 = 1373415 тыс. руб.

Дэбетовы абарот па рахунку 28 “Брак у вытворчасці” можа складацца з сабекошту забракаваных вырабаў, выяўленых у цэхах, на складах гатовай прадукцыі і ў пакупнікоў. Акрамя таго, брак можа быць папраўным і непапраўным, што аказвае пэўны ўплыў на карэк-ціроўку эканамічных элементаў выдаткаў. Эканамічныя элементы выдаткаў па непапраўным браку ужо атрымалі адпаведнае адлюстраванне на дэбеце рахунку 20 “Асноўная вытворчасць”, таму падлягаюць размеркаванню толькі дадатковыя выдаткі, звязаныя з выпраў-леннем браку, калі яны не пакрываюцца за кошт вінаватых асоб.

Паколькі на момант трансфармацыі фінансавай справаздачнасці рахункі раздзела ІІІ “Выдаткі на вытворчасць” айчыннага тыпавога плану закрываюцца, для ўказанага ўзнаўлення дэбетовых абаротаў калькуляцыйных рахункаў ў рабочы план, прызначаны для транс-фармацыі фінансавай справаздачнасці ў фармат міжнародных стандартаў, мэтазгодна ўвесці асобны раздзел. Як ужо адзначалася раней, арганізацыя самастойна распрацоўвае патрэбны ёй трансфармацыйны план рахункаў. У дадзеным выпадку для збору інфармацыі, патрэбнай для вызначэння фактычнага сабекошту актываў выкарыс-тоўваецца клас 7 “Калькуляцыйныя рахункі”, наменклатура якога прыведзена раней.

Дыграфічны метад трансфармацыі фінансавай справаздачнасці прадугледжвае неабходнасць увядзення, ў дадатак да рахункаў класа 7 “Калькуляцыйныя рахункі”, намінальнага рахунку, прызначанага для збірання ўсіх сум, адлюстраваных па дэбеце рахункаў гэтага класа і кантролю за паўнатой іх перанясення на рахункі эканамічных элементаў выдаткаў. Для гэтай мэты можна выкарыстаць уведзены ў клас 8 “Кантрольна-планавыя рахункі” рахунак 810 “Расходы па звычайнай дзейнасці”.

Рэверсіўныя праводкі з выкарыстаннем указаных рахункаў, выка-наныя на ўмоўных лічбавых прыкладах, прыведзены ў табліцы 5.12.

Сучасныя праграмы аўтаматызацыі рахункаводства прадугле-джваюць аналітыку па эканамічных элементах выдаткаў па рахунках 20 “Асноўная вытворчасць”, 23 “Дапаможныя вытворчасці”, 25 “Агульнавытворчыя выдаткі” і іншых рахунках. Для тых рахункаў, па якіх аналітыка ажыццяўляецца толькі па артыкулах, скажам, рахунак 44 “Расходы на рэалізацыю”, выдзяленне эканамічных элементаў трэ-ба ажыццявіць на аснове аналізу зместу іх дэбетовых абаротаў з выкарыстаннем карэспандэнцыі рахункаў і першасных дакументаў.