- •Найстаражытнейшае насельніцтва на тэрыторыі Беларусі. Матэрыяльная і духоўная культура першабытнага грамадства
- •Пачатак рассялення славян на тэрыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Усходне-славянская супольнасць
- •Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель ў перыяд Ранняга Сярэднявечча. Феадальнае землеўладанне і гаспадарка.
- •Станаўленне ранне-феадальных дзяржаўных утварэнняў усходніх славян на тэрыторыі Беларусі. Кіеўская Русь
- •Полацкае, тураўскае княствы ў 9-13 ст. Іх узаемаадносіны з Кіевам і Ноўгарадам
- •Сацыяльна-эканамічныя і палітычныя перадумовы фарміравання вкл. Роля усходнеславянскіх зямель у працэсе дзяржаўнага будаўніцтва ў вкл
- •Цэнтралізатарская палітыка і умацаванне ўлады вялікіх князёў літоўскіх. Уніі з Польшчай
- •Сацыяльна-эканамічнае развіцце беларускіх зямель у складзе вкл
- •Знешняя палітыка вкл. Барадзьба з крыжацкай агрэсіяй, набегамі ардынцаў і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •Эвалюцыя цэнтральнай улады вкл: ад адзінаўладдзя да саслоўна-прадстаўнічай манархіі
- •Духоўнае жыццё балтаў і усходніх славян у эпоху Ранняга Сярэднявечча.
- •Прыняцце хрысціянства і распаўсюджванне пісьменнасці.
- •Развіццё духоўнай культуры беларускіх зямель і яго асаблівасці. Ідэі еўрапейскага рэнесансуі выдатныя дзеячы беларускана адраджэння.
- •Люблінская унія і утванрэнне рп. Статут вкл 1588 г.
- •Эвалюцыя дзяржаўнага і сацыяльна-палітычнага ладу на беларускіх землях пасля ўтварэння рп
- •Вынікі аграрнай рэформы 1557 г. Эканамічнае і юрыдычнае становішча сялян.
- •Развіццё гарадоў: рамяство, мануфактурная вычтворчасць і гандаль Беларусі ў складзе рп.
- •Рэфармацыя і контррэфармацыя
- •Брэсцкая царкоўнеа-рэлігійная унія. Фарміраванне і дзейнасць уніяцкай царквы на Беларусі.
- •Культура Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай.
- •Беларусь у войнах (17-18 ст.)
- •Палітычны крызіс Рэчы Паспалітай і яе падзелы
- •Асноўныя напрамкі палітыкі самадзяржаўя на Беларусі пасля яе далучэння да Расійскай імперыі
- •Беларусь у вайне 1812 г.
- •Грамадска-палітычнае жыццё ў першай палове 19 ст.
- •Паўстанне 1830-31 гг. І яго наступствы для Беларусі
- •Развіццё сельскай гаспадаркі, прамысловасці і гандлю. Рэформа п. Кісялёва. Крызіс феадельна-прыгонніцкай сістэмы
- •Скасаванне прыгоннага права. Шляхі развіцця капіталістычных адносін
- •Буржуазныя рэформы 60-70-х і асаблівасці іх правядзення ў Беларусі
- •Прамысловы пераварот на Беларусі і яго асаблівасці. Фарміраванне пралетарыяту і буржуазіі. Узнікненне індустрыяльнага грамадства
- •Паўстанне 1863-64 гг.
- •Ідэялогія лібералізму, народніцкі і сацыял-дэмакратычна рух.
- •Афармленне агульнарасійскіх і нацыянальных партый у канцы 19 – пачатку 20 ст.
- •Рэвалюцыя 1905-7 гг. Пачатак парламентарызму.
- •Аграрная рэформа Сталыпіна і яе уплый на гаспадарку Беларусі.
- •Беларусь ва ўмовах Першай сусветнай вайны
- •Лютаўская рэвалюцыя і ўсталяванне новага ладу на Беларусі
- •Дзейнасць органаў Часовага урада
- •Беларускі нацыянальны рух вясной-восенню 1917
- •Фарміраванне нац самасвядомасці бел народа. Этнічная і канфесіянальная структура грамадства. Утварэнне беларускай нацыі.
- •Станаўленне беларусазнаўства ў 19 ст. Фарміраванне беларускай літаратуранай мовы і нацыянальнай літаратуры
- •Эвалюцыя сістэмы асветы і адукацыі ў 19 ст.
- •Выяўленчае мастацва, архітэктуры і тэатральнае мастацтва Беларусі у 19- пачатку 20 ст.
- •Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага, палітычнага крызісу ў Расіі і расстаноўка палітычных сіл восненню 1917. Перамога кастрычніцкай рэвалюцыі ў Петраградзе.
- •Устанаўленне савецкай улады на Беларусі
- •Скліканне Усебеларускага з’езда і яго разгон бальшавікамі (снежань 1917 г.)
- •Барадзьба савецкай улады супраць Першага Польскага корпусу і гераманскага наступлення ў студзені – лютым 1918 г. Брэсцкі мір
- •Строба фарміравання беларускай дзяржаўнасці на нацыяльна-дэмакратычнай аснове. Абвяшчэнне бнр.
- •Фарміраванне беларускай дзяржаўнасці на рэвалюцыйна-класавай аснове. Утварэнне бсср.
- •Утварэнне ссср. Месца бсср у складзе ссср.
- •Устанаўленне аднапартыйнасці ў бсср. Канстытуцыйнае афармленне савецкай палітычнай сістэмы і кіруючай ролі камуністычнай партыі.
- •Палітычныя рэпрэсіі 1930-х гг.
- •Грамадска-палітычная сітуацыя ў бсср у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе (50-я).Асаблівасці працэсудэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця у другой палове 50-х
- •Грамадска-палітычнае жыццё бсср у 70-я гг. У першай палове 80-х
- •Спроба мадэрнізацыі савецкай сістэмы ў перыяд палітыкі перабудовы
- •Спробы будаўніцтва савецкага грамадства на прынцыпах палітыкі “ваеннага камунізму”
- •Асаблівасці ажыццяўлення новай эканамічнай палітыкі (нэПа) у бсср
- •Стварэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы індустрыяльна-аграрнага грамадства ў 1920-30 гг. Індустрыялізацыя
- •Калектывізацыя сялянскіх гаспадарак
- •Сацыяльна-эканамічнае развіццё бсср у складзе адзінага народна-гаспадарчага комплекса ссср (1950-60 гг.)
- •Прычыны паступовага запавольвання тэмпаў эканамічнага росту і ўзнікненне цяжкасцей у сацыяльнай сферы ў 1970-80 гг.
- •Палітыка беларусізацыі. Развіццё беларускай культуры ў 1920 гг.
- •Дасягненні і супярэчнасці развіцця культуры, адукацыі і навукі ў 1930-я гг.
- •Асноўныя дасягненні адукацыі навукі і мастацкай культуры ў 1950-80 гг.
- •Адносіны савецкай улады да рэлігіі і царквы
- •Савецка-польская вайна. Аднаўленне бсср. Рыжская мірная дамова 1921 г.
- •Становішча заходняй Беларусі ў складзе Польшчы
- •Версальска- Вашынгтонская сістэма. Абвастрэнне супярэснасцей паміж еўрапейскімі дзяржавамі ў канцы 30-х гг. 20 ст. Мюнхенская дамова.
- •Правал палітыкі калектыўнай бяспекі. Савецка-германская дамова аб ненападзе 23 жніўня 1939 г.
- •Пачатак другой сусвутнай вайны. Вызваленне чырвонай арміяй чырвонай арміяй заходняй беларусі. Уз’яднаннне беларускага народа у складзе бсСр
- •Удзел бсср у заснаванні і дзейнасці аан. Бсср на міжнароднай арэне ў перыяд канфрантацыі дзвюх сістэм (40-80гг)
- •Распад ссср. Заканадаўча-прававое афармленне рб. Прыняцце канстытуцыі і ўвядзенне прэзідэнцкай формыіравання.
- •Шляхі і асаблівасці фарміравання прававой дзяржавы і грамадзянскай супольнасці у бр. Складанне шматпартыйнасці і вынікі рэспубліканскіх рэферэндумаў.
- •Усталяванне новых суадносін сіл на сусветнай арэне пасля паспаду ссср. Міжнароднае прызнанне суверэннай рб.
- •Месца рб у інтэграцыйных працэсах на постсаевцкай і еўрапейскай прасторы ва ўмовах лакалізацыі. Працэс утварэння саюза Беларусі і Расіі.
- •Месца гісторыі ў сістэме навук. Гістарычная перыядызацыя
- •Гістарыяграфія і крыніцы гісторыі
1. Найстаражытнейшае насельніцтва на тэрыторыі Беларусі. Матэрыяльная і духоўная культура першабытнага грамадства 5
2. Пачатак рассялення славян на тэрыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Усходне-славянская супольнасць 7
3. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель ў перыяд Ранняга Сярэднявечча. Феадальнае землеўладанне і гаспадарка. 8
4. Станаўленне ранне-феадальных дзяржаўных утварэнняў усходніх славян на тэрыторыі Беларусі. Кіеўская Русь 9
5. Полацкае, тураўскае княствы ў 9-13 ст. Іх узаемаадносіны з Кіевам і Ноўгарадам 10
6. Сацыяльна-эканамічныя і палітычныя перадумовы фарміравання ВКЛ. Роля усходнеславянскіх зямель у працэсе дзяржаўнага будаўніцтва ў ВКЛ 11
7. Цэнтралізатарская палітыка і умацаванне ўлады вялікіх князёў літоўскіх. Уніі з Польшчай 13
8. Сацыяльна-эканамічнае развіцце беларускіх зямель у складзе ВКЛ 14
9. Знешняя палітыка ВКЛ. Барадзьба з крыжацкай агрэсіяй, набегамі ардынцаў і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай 16
10. Эвалюцыя цэнтральнай улады вкл: ад адзінаўладдзя да саслоўна-прадстаўнічай манархіі 18
11. Фарміраванне этнічная тэрыторыя беларусаў (14-15 ст). Эканамічныя і палітычныя фактары кансалідацыя беларускага этнасу (народнасці). Асноўная канцэпцыі паходжання беларускага народа. Яго саманазвы. 19
12. Духоўнае жыццё балтаў і усходніх славян у эпоху Ранняга Сярэднявечча. 21
13. Прыняцце хрысціянства і распаўсюджванне пісьменнасці. 22
14. Развіццё духоўнай культуры беларускіх зямель і яго асаблівасці. Ідэі еўрапейскага рэнесансуі выдатныя дзеячы беларускана адраджэння. 24
15. Люблінская унія і утванрэнне РП. Статут ВКЛ 1588 г. 26
16. Эвалюцыя дзяржаўнага і сацыяльна-палітычнага ладу на беларускіх землях пасля ўтварэння РП 28
17. Вынікі аграрнай рэформы 1557 г. Эканамічнае і юрыдычнае становішча сялян. 30
18. Развіццё гарадоў: рамяство, мануфактурная вычтворчасць і гандаль Беларусі ў складзе РП. 31
19. Рэфармацыя і контррэфармацыя 32
20. Брэсцкая царкоўнеа-рэлігійная унія. Фарміраванне і дзейнасць уніяцкай царквы на Беларусі. 34
21. Культура Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай. 35
22. Беларусь у войнах (17-18 ст.) 36
23. Палітычны крызіс Рэчы Паспалітай і яе падзелы 38
24. Асноўныя напрамкі палітыкі самадзяржаўя на Беларусі пасля яе далучэння да Расійскай імперыі 41
25. Беларусь у вайне 1812 г. 42
26. Грамадска-палітычнае жыццё ў першай палове 19 ст. 44
27. Паўстанне 1830-31 гг. і яго наступствы для Беларусі 45
28. Развіццё сельскай гаспадаркі, прамысловасці і гандлю. Рэформа П. Кісялёва. Крызіс феадельна-прыгонніцкай сістэмы 46
29. Скасаванне прыгоннага права. Шляхі развіцця капіталістычных адносін 48
30. Буржуазныя рэформы 60-70-х і асаблівасці іх правядзення ў Беларусі 49
31. Прамысловы пераварот на Беларусі і яго асаблівасці. Фарміраванне пралетарыяту і буржуазіі. Узнікненне індустрыяльнага грамадства 51
32. Паўстанне 1863-64 гг. 53
33. Ідэялогія лібералізму, народніцкі і сацыял-дэмакратычна рух. 54
34. Афармленне агульнарасійскіх і нацыянальных партый у канцы 19 – пачатку 20 ст. 56
35. Рэвалюцыя 1905-7 гг. Пачатак парламентарызму. 57
36. Аграрная рэформа Сталыпіна і яе уплый на гаспадарку Беларусі. 58
37. Беларусь ва ўмовах Першай сусветнай вайны 59
38. Лютаўская рэвалюцыя і ўсталяванне новага ладу на Беларусі 61
39. Дзейнасць органаў Часовага урада 61
40. Беларускі нацыянальны рух вясной-восенню 1917 63
41. Фарміраванне нац самасвядомасці бел народа. Этнічная і канфесіянальная структура грамадства. Утварэнне беларускай нацыі. 65
42. Станаўленне беларусазнаўства ў 19 ст. Фарміраванне беларускай літаратуранай мовы і нацыянальнай літаратуры 66
43. Эвалюцыя сістэмы асветы і адукацыі ў 19 ст. 68
44. Выяўленчае мастацва, архітэктуры і тэатральнае мастацтва Беларусі у 19- пачатку 20 ст. 70
45. Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага, палітычнага крызісу ў Расіі і расстаноўка палітычных сіл восненню 1917. Перамога кастрычніцкай рэвалюцыі ў Петраградзе. 71
46. Устанаўленне савецкай улады на Беларусі 72
47. Скліканне Усебеларускага з’езда і яго разгон бальшавікамі (снежань 1917 г.) 74
48. Барадзьба савецкай улады супраць Першага Польскага корпусу і гераманскага наступлення ў студзені – лютым 1918 г. Брэсцкі мір 74
49. Строба фарміравання беларускай дзяржаўнасці на нацыяльна-дэмакратычнай аснове. Абвяшчэнне БНР. 75
50. Фарміраванне беларускай дзяржаўнасці на рэвалюцыйна-класавай аснове. Утварэнне БССР. 77
51. Утварэнне СССР. Месца БССР у складзе СССР. 78
52. Устанаўленне аднапартыйнасці ў БССР. Канстытуцыйнае афармленне савецкай палітычнай сістэмы і кіруючай ролі камуністычнай партыі. 79
53. Палітычныя рэпрэсіі 1930-х гг. 81
54. Грамадска-палітычная сітуацыя ў БССР у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе (50-я).Асаблівасці працэсудэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця у другой палове 50-х 82
55. Грамадска-палітычнае жыццё БССР у 70-я гг. у першай палове 80-х 83
56. Спроба мадэрнізацыі савецкай сістэмы ў перыяд палітыкі перабудовы 84
57. Спробы будаўніцтва савецкага грамадства на прынцыпах палітыкі “ваеннага камунізму” 85
58. Асаблівасці ажыццяўлення новай эканамічнай палітыкі (НЭПа) у БССР 86
59. Стварэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы індустрыяльна-аграрнага грамадства ў 1920-30 гг. Індустрыялізацыя 87
60. Калектывізацыя сялянскіх гаспадарак 88
61. Сацыяльна-эканамічнае развіццё БССР у складзе адзінага народна-гаспадарчага комплекса СССР (1950-60 гг.) 90
62. Прычыны паступовага запавольвання тэмпаў эканамічнага росту і ўзнікненне цяжкасцей у сацыяльнай сферы ў 1970-80 гг. 91
63. Палітыка беларусізацыі. Развіццё беларускай культуры ў 1920 гг. 92
64. Дасягненні і супярэчнасці развіцця культуры, адукацыі і навукі ў 1930-я гг. 93
65. Асноўныя дасягненні адукацыі навукі і мастацкай культуры ў 1950-80 гг. 95
66. Адносіны савецкай улады да рэлігіі і царквы 96
67. Савецка-польская вайна. Аднаўленне БССР. Рыжская мірная дамова 1921 г. 96
68. Становішча заходняй Беларусі ў складзе Польшчы 97
69. Версальска- Вашынгтонская сістэма. Абвастрэнне супярэснасцей паміж еўрапейскімі дзяржавамі ў канцы 30-х гг. 20 ст. Мюнхенская дамова. 97
70. Правал палітыкі калектыўнай бяспекі. Савецка-германская дамова аб ненападзе 23 жніўня 1939 г. 99
71. Пачатак другой сусвутнай вайны. Вызваленне чырвонай арміяй чырвонай арміяй заходняй беларусі. Уз’яднаннне беларускага народа у складзе БССр 100
72. Удзел бсср у заснаванні і дзейнасці аан. Бсср на міжнароднай арэне ў перыяд канфрантацыі дзвюх сістэм (40-80гг) 101
73. Распад СССР. Заканадаўча-прававое афармленне РБ. Прыняцце канстытуцыі і ўвядзенне прэзідэнцкай формыіравання. 103
74. Шляхі і асаблівасці фарміравання прававой дзяржавы і грамадзянскай супольнасці у БР. Складанне шматпартыйнасці і вынікі рэспубліканскіх рэферэндумаў. 104
75. Усталяванне новых суадносін сіл на сусветнай арэне пасля паспаду СССР. Міжнароднае прызнанне суверэннай РБ. 106
76. Месца РБ у інтэграцыйных працэсах на постсаевцкай і еўрапейскай прасторы ва ўмовах лакалізацыі. Працэс утварэння саюза Беларусі і Расіі. 108
77. Месца гісторыі ў сістэме навук. Гістарычная перыядызацыя 109
78. Гістарыяграфія і крыніцы гісторыі 109
Найстаражытнейшае насельніцтва на тэрыторыі Беларусі. Матэрыяльная і духоўная культура першабытнага грамадства
Першабытная эпоха мае характарыстыі, агульныя для ўсіх народаў
• Нізкі узровень развіцця вытворчых адносін і павольнае іх удасканаленне
• Нізкі тэмп развіцця грамадства
• Калектыўны характар прысваення прыродных рэсурсаў і вынікаў вытворчасці
• Сацыяльная роўнасць людзей
• Ураўнальнае размеркаванне матэрыяльных даброт
• Адсутнасць прыватнай уласнасці, эксплуатацыі, класаў і дзяржаўнасці
Археалагічная перыядызацыя падзяляе эпоху на каменны, бронзавы і жалезны вякі, якія атрымалі назву ў адпаведнасці з матэрыялам, з якога выраблялі прылады працы.
Каменны век
Палеаліт
Першае пранікненне чалавека на тэрыторыю Беларусі адбылося ў палеаліце (старажытны каменны век: 100-9 тыс. г. да н.э.) і саўпала з пахаладаннем.
Рэдкія находкі камянёвых вырабаў на паўднёвым усходзе Беларусі датуюцца 100 – 35 тыс.г. таму назад.
Заходнюю Еўропу ў гэты час насялялі неандартальцы. Яны валодалі членараздзельнай мовай і агнём,будавалі прымітыўныя жытлы і выраблялі розныя прылады працы.
Збіральніцкі лад гаспадаркі.
Сведчаннем засялення поўдня Беларусі з’яўляюцца знаходкі паселішчаў-стаянак у Юравічах (Калінкавіцкі раён) і Бердыж (Чачэрскі раён), якія датуюцца 26-24 тыс.г. таму назад.
Людзі арганізоуваліся ў родавыя абшчыны, якія аб’ядноўвалі людзей аднаго паходжання; панаваў матрыярхат.
Прылады працы самыя простыя, але каля 100 розных відаў. Вырабляліся з костак жывел, дрэва, каменю.
Асноўны занятак – паляванне (на мамантаў, аленей, дзікіх коней).
Жыллё – пячоры або шалашы з костак і скуры жывел.
Шылі впрадку.
Узнікаюць першыя рэлігіозныя вераванні:
• Анімізм (вера у адухаўлённасть прадметаў)
• Фетышызм (вера ў талісманы)
• Татэмізм (вера ў роднаснасць чалавека і нейкага віда жывел, які і лічыцца святым)
• Магія
Мезаліт
9 – 5 тыс.г. да н.э.
Змяняецца клімат, ледавік адыходзіць на поўнач, павялічваецца колькасць ежы і адпадае неабходнасць качаваць. Як вынік – аседлае насельніцства.
У канцы мезаліту заселена ўся тэрыторя Беларусі.
Знойдзена каля 120 стаянак на берагах рэк або каля радовішчаў крэмню.
Паляванне набывае індывідуальны характар. Вынаходжваюцца лук і стрэлы, прыручаецца сабака, расквітае рыбалоўства (вынаходжваюцца човен і сетка).
Неаліт
5 – 3 тыс.г. да н.э.
Зараджэнне ганчарства і ткацтва. Выкарытсанне керамічнага вастрадоннага посуда з розным арнаментам.
Вядзецца здабыча крэмню ў шахтах.
Неалітычная рэвалюцыя характэрызуецца пераходам ад прысвойваючай гаспадаркі да вытворчай. Прысвойваючая – паляванне, збіральніцтва; вытворчая – жывелагадоўля, земляробства.
Бронзавы век
Пазнаеміліся з першымі металічнымі рэчамі (спачатку меднымі, потым бронзавымі).
Металу мала, таму ён вельмі каштоўны. Вырабляюцца ўпрыгажэнні, сякеры, дзіды, шылы і г.д.
Большасць прылад засталася з каменю, але яго навучыліся шліфаваць і высвірдоўваць.
Руспаўсюджваецца культура баявых сякер, посуд становіцца пласкадонны, з’яўляюцца сталы.
Шырэй распаўсюджваецца прадзенне і ткацтва.
Земляробства (падсечна-агнявая сістэма), жывелагадоўля.
Жалезны век
Здабыча жалеза з балотнай і лугавой руды, якая потым плавілася ў печах-домніцах у крыцу і апрацоўвалася далей.
Падсечна ворыўнае земляробства.
Паглыбляецца маёмастная няроўнасць.
Людзі з селішчаў пересяляюцца ў гарадзішчы (умацаваныя валамі і драўляным частаколам)