Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
пися.doc
Скачиваний:
17
Добавлен:
16.04.2019
Размер:
484.86 Кб
Скачать

1. Прадмет, ф-цыі і задачы гіст. Навукі.

Гісторыя займае асобнае месца ў адрозн. ад іншых сац.-гум. навук, якія вывучаюць які-небудзь адзін бок грамадск. жыцця. Г. мае дачыненне да ўсёй сукупнасці жыцця грамадства і выступае як навука інтэгральная. У вузкім сэнсе Г. - гэта навука аб заканамернасцях у прасторы і часе сусветна-гіст. працэсу як раўнадзейных узаемадзеянняў этнапалітычных супольнасцей. Прадметам вывучэння Г. як навукі з`яўл. перш за усё дзейнасць людзей, уся сукупнасць адносін у грамадстве, раскрыццё чал. дзейнасці ва ўсёй яго шматграннасці прасторавай і часавай канкрэтнасці. Станаўленне Г. як навукі ішло ў адпаведнасці з фармір. свядомасці чалавека, калі ўзнікла патрэба захоўваць і перадаваць нашчадкам накоплены вопыт. Гіст. навука ўзнікла ў Стар. Грэцыі і Рыме. Вывучэнне Г. мае шэраг ф-цый: 1. апісальная(ф-цыя сацыяльнай памяці); 2. пазнавальная(ці інтэлектуальна-развіваючая); 3. прагнастычная(ці практычна-палітычная); 4. выхаваўчая(ці патрыятычная). Вывучэнне Г. Бел. ў сусветн. цывілізацыі мае мэту сфарміраваць гістар. свядомасць, цэласнае ўяуленне аб заканамернасцях і асаблівасцях эвалюцыі чалавеч. грамадства, зразумець месца айчыннай Г. ў сусветна-гістар. працэсе і ўклад бел. народа ў сусветную цывілізацыю.

2. Фармацыйная(стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця. Перыядызацыя гісторыі Беларусі.

На працягу часу ў гістар. навуцы панавалі ў асноуным 2 падыходы: 1. суб`ектывістскі(гіст. працэс тлумач. ўздзеяннем вялікіх людзей); 2. аб`ектыўна-ідэялістычны(рашучая роля ў развіцці гіст. працэса адводзілася аб`ектыўным фактарам:боская сіла, абсалютная ідэя) і толькі з сярэдзіны 19 ст. пачынае фарміравацца фармацыйны падыход, заснаваны на матэрыялістычным талкаванні Г.. Яго заснавальнікам з`яўляецца К. Маркс. Грамадска-эканамічная фармацыя – спосаб вытворчасці, які характарызуецца ўзроунем развіцця вытворчых сіл і адпавядаючымі ім вытворчымі адносінамі. Паводле матэрыялістычнага падыхода чалавецтва ў сваім развіцці праходзіць у асноўным 5 фармацый: 1. першабытна-абшчынная; 2. феадальная; 3. рабаўладальніцкая; 4. капіталістычная; 5. камуністычная(першая фаза сацыялізму). У падставу нов. цывіліз. падыхода пакладзены сам чалавек, у сукупнасці яго патрэбаў, здольнасцей, волі і ведаў. У дадзеным сэнсе чалавек – гэта аснова цывілізацыі. Цывілізац. падыход пачаў складвацца яшчэ ў 18 ст. больш поўнае ўжыванне ён атрымаў у канцы 19 – пачатку 20 ст. Паводле новага падыхода структурнай адзінкай гіст. працэса з`яўляецца цывілізацыя:1. як сінонім культуры; 2. як пэўная ступень грам. развіцця, якая паступае пасля эпохі варварства; 3. як заключная стадыя развіцця любой культуры; 4. як камфортнае ўладкаванне чалавечага жыцця. Такім чынам Ц. – гэта сукупнасць людзей, якія маюць агульныя фунд. асновы менталітэта агульн. духоўн. цэннасці, а таксама ўстойлівыя рысы ў сацыяльна-паліт. арг-цыі, эк. і культуры. Усе Ц. падзяляюцца на сусветныя і лакальныя. Сусветныя ц-цыі – гэта найбольш важныя этапы ў гісторыі ўсяго чалавецтва: 1. неалітычная; 2. раннекласавая; 3. антычная; 4. сярэдневечная; 5. перадіндустрыяльная; 6. індустрыяльная; 7. постіндустрыяльная. Лакальныя ц-цыі – гэта разнастайныя гіст. сістэмы, якія маюць адрозненні ад агульнасусветных і выяўляюць асаблівасці краіны ці групы краін(1. серадземнаморская і блізкаўсходняя група2. азіяцкая 3. заходнееўрапейская 4. амерыканская 5. афрыканская; 6. усходнееўрапейская. Фармацыі: 1. першабытна-абшчынны лад(каменны век: 1. палеаліт(135 тыс. год таму-9 тыс. год да н.э.); 2. мезаліт(9-5 тыс. год да н.э.); 3. неаліт( 5-3 тыс. год да н.э.); век бронзы і медзі(2000 год да н.э. – 7 ст. да н.э.); жалезны век( 7 ст. да н. э. – 8 ст. н. э.); феадалізм( 9-19 ст. 1861 г.); капіталізм: 1. даманапалістычны( 1861-90-е г. 19 ст.); 2. манапалістычны( пачатак 20 ст. – кастрычнік 1917 г.); сацыялізм(1. перамога Вял. Кастрычніцкай рэвалюцыі; 2. грамадзянская вайна( кастрычнік 1917 – сакавік 1921 г.); НЭП і аднаўленне народн. г-кі( 1921-1928 г.); пабудова сацыялізма(1928-1941); Вялікая Айчынная вайна(1941-1945); аднаўленне і далейшае развіццё народнай гаспадаркі(1945-сяр. 50-х гг.); пабудова сац-ма ў друг. палове 50-80-х гг.; распад СССР(утвар. Рэспублікі Беларусь 1990-1991гг.); цывілізацыйная(1. старажытны пер-яд: а) даіндаеўрапейскі(40000 год да н.э. – мяжа 3-2 тысячагоддзя да н.э.); б) індаеўрапейскі: балцкі(3-2 тысячагоддзе да н.э. – 4-5 ст. н. э.); 2. славацкі(4-5 ст. н.э. – да нашага часу); 3. сярэднявечча(6 ст. – 15 ст.); 4. новы час(16 ст. пач. 20 ст.); 5. навейшы час(1914 г. – да нашых дзён)).