2. Қаламандық тасымалда жолаушылар тасымалын ұйымдастыру

2.1.Зоналық стансалар орналасуы мен санын анықтау

Есептеулерде жеткілікті нақты дәрежесімен тақ және жұп бағыттағы жолаушы ағындарының санын біркелкі етіп алу – бұл қаламаңдық тасымалдың ерекшелігі болып табылады.

Қаламаңдық қатынастағы телімде абонеметтік билеттер мен билеттердің жекелеп сатылуы жайында есептік берілгендерді белгіленген тәртіп бойынша өңдеп, қаламаңдық жолаушы ағындарының корреспонденциясын анықтайды. Қаламаңдық қатынастағы тасмалдаулардың есеп жүргізу жүйесі бар болғанымен есеп жүргізудің ең алғашқы қайнар көзіне келесі құжаттар жатады: жергілікті және қаламаңдық қатынастағы сатылған жолаушы билеттерінің саны көрсетілген есеп-қағаз (форма ФО-1); абонементік билеттердің сатылуы туралы есеп-қағаз (форма ФО-1-АБ).

Жасалған жолаушы ағындарының корреспонденциясы негізінде диаграмма тұрғызылады, бұл диаграмма қаламаңдық телімнің әрбір аралығы үшін жолаушылар тасымалының тығыздығын көрсетеді.

Курстық жобада қаламаңдық телімінің аралықтары бойынша жолаушы ағындарының тығыздығы тапсырманың бастапқы берілгенінде келтірілген.

Жергілікті телімдегі оңтайлы зона саны келесі формула бойынша анықталады (бүтін санға келтіру):

, (2.1)

мұнда - бастапқы станциядан жөнелтілетін жолаушыағыны (курстық жобада – А станциясынан, бұл А-а аралығының жолаушыағыныынң тығыздығына сәйкес), адам;

- қаламаңдық телімнің ұзындығы, км;

- қаламаңдық поездарының қозғалысының телімдік және жүріс жылдамдықтары, км/сағ;

- қаламаңдық поездарының қозғалыс периоды (курстық жобада ч);

- қаламаңдық поезының есептік сыйымдылығы, бұл вагондағы барлық отыру орын саны мен құрамдағы вагон санының көбейтіндісіне тең, адам.

Қаламаңдық поезының қозғалысының жүріс жылдамдығы келесі өрнек бойынша анықталады:

, (2.2)

мұнда -қаламаңдық телімдегі аралық саны ();

- -шы аралық бойынша тақ және жұп бағыттағы қаламаңдық поезының жүру уақыты, сағ.

және мәндерінің қосындысы қаламаңдық жолаушы поезының А-Б телімі аралығында тақ және жұп бағыттары бойынша жүруінің жалпы «таза» уақыты.

Телімдік жылдамдықтың шамасы бұл поездың қаламаңдық телімдегі жекелеген пункттердегі аялдама санының функциясы болып табылады.

Олардың саны қолданылатын график түріне бағынышты болғандықтан және зона санын анықтайтын тұспалдау есептеріне алдынала қала маңдықпойыздар әр айыру бекетіне тоқтайды деп болжауға болады. Бұл жағдайда қала маңдық пойыздардың телімдік жылдамдығын келесі формуламен анықтауға болады:

, (2.3)

мұнда -қала маңдық зонадағы жалпы тоқтау бекеттерінің саны ();

- қала маңдық пойыздың тоқтау бекеттеріндегі екпін алу, бәсеңдеу, тоқтау уақыттары, сағ.

Мысалы, егер чел., км, , қала маңдық пойыздың жұп бағытта жүру уақыты – 150 мин (2,5 сағ), ал тақ бағытта – 180 мин (3,0 сағ), онда:

• жүріс жылдамдығы:

км/сағ;

• телімдік жылдамдығы:

км/сағ;

• зона саны:

зона.

Телімнің соңғы стансасын қоспағанда, қала маңдық пойыздар айналымының зоналық станса саны (курстық жобада – Б стансасы):

. (2.4)

Жалпы жағдайда зоналық стансалардың орналасу орны жолаушы ағынының жоғарылауы не төмендеуіне байланысты. Сондықтан да аймақтық станса атауын беретін айырма бекеттерін табу үшін, әр аралыққа жолаушы тасымалының жоғарылау не төмендеу өлшемдері жазылған, жолаушы ағыны тығыздығының диаграммасын тұрғызу керек. Мұндай төмендеу не жоғарылау байқалатын тоқтау бекеттерін, жол таралымдары және техникалық жарақталған, зоналық стансаға айналдыру керек

Сурет 2.1 де жолаушылар ағанының тығыздығының диаграммасы көрсетілген, онда зоналық стансалар ретінде и (жолаушылар ағынының төмендеуі 12 мың адам) және г ( жолаушылар ағынының төмендеуі 7.5 мың адам) тоқтау бекеттері болғаны жөн. Осылайша, А-Б қала маңдық телімі үш зонаға «бөлінеді»: А-г, г-и, и-Б.