2 Модуль. Гомогенді және гетерогенді реакцияларға химиялық кинетика теорияларының негіздері. Катализ

7 Лекция. Активті соқтығысулар теориясы

1. Активті соқтығысулар теориясы көзқарастарынан:

1. экспонента алдындағы көбейткіштің физикалық мағынасын түсіндіруге болады;

2. реакцияласатын жүйенің потенциалды энергия бетін есептеуге болады;

3. реакцияның жылу эффектісін есептеуге болады;

4. реакция реттілігінің физикалық мағынасын түсіндіруге болады;

5. Боденштейннің квазистационарлы концентрациялар әдісін қорытуға болады.

2. Активті соқтығысулар теориясы бойынша соқтығысатын бөлшектер:

1. дөңгелек шарлар түрінде қарастырылады;

2. екі атомды молекулалар түрінде қарастырылады;

3. сызықты молекулалар түрінде қарастырылады;

4. нүктелер түрінде қарастырылады;

5. құрамы әр түрлі молекулалар болып алынады.

3. Соқтығысатын екі біртекті бөлшектерден тұратын жүйенің келтірілген массасы келесі теңдеу бойынша анықталады:

1. ;

2. ;

3. ;

4. ;

5. .

3. Соқтығысатын екі әр түрлі бөлшектерден тұратын жүйенің келтірілген массасы келесі теңдеу бойынша анықталады:

1. ;

2. ;

3. ;

4. ;

5. .

3. Активті соқтығысулар теориясы бойынша теңдеу қандай шаманы анықтайды? (r₁, r₂ - соқтығысатын бөлшектердің радиустары).

1. соқтығысудың эффективті радиусын;

2. соқтығысудың көлденең қимасын;

3. бөлшектердің ағын шамасын;

4. аралық күйдің диаметрін;

5. активті бөлшек бетінің ауданын.

3. Газдардың молекулалық-кинетикалық теориясы бойынша бөлшектің екінші бөлшек бойынша орташа қозғалу жылдамдығы ;

1. ;

2. ;

3. ;

4. ;

5. .

3. Қандай теңдеу бойынша бірдей молекулалардың 1 м³ көлемінде 1 секундтың ішінде соқтығысулар санын есептеуге болады? (М - молекулалық масса, г/моль, -келтірілген масса, г; R - универсалды газ тұрақтысы; C_A – заттың концент-рациясы, моль/л).

1. Z_AA=2C_A²d²_AA ;

2. Z_AA=4 C_A ²d²_AA;

3. Z_AA= C_A ²d²_AA;

4. Z_AA=2N_A C_A ²d²_{AA ;}

5. Z_AA=N_A C_A ²d²_AA.

3. Қандай теңдеу бойынша әр түрлі молекулалардың 1 м³ көлемінде 1 секундтың ішінде соқтығысулар санын есептеуге болады? m-молекулалардың массалары, г, k-Больцман тұрақтысы; n_A, n_B-бөлшектердің концентрациясы, м^-3, d_AB=r_A+r_B;

1. Z_AB=N_Ad_AB² ;

2. Z_AB=N_Ad_Ad_B;

3. Z_AB=d_AB²n_An_B;

4. Z_AB=n_An_Bd_Ad_B;

5. Z_AB=n_An_Bd_Ad_B.

3. Әр түрлі молекулалардың активті соқтығысулар санын қандай теңдеу бойынша анықтауға болады? (m-молекуланың массасы, г; n_A, n_B-молекулалар концентрациясы, м^-3; d_AB=r_A+r_B )

0. Z_а=N_Ad_AB² (8kT())^1/2;

1. Z_а=N_Ad_AB²n_B(8kT())^1/2;

2. Z_а=N_Ad_Ad_B(8kT())^1/2;

3. Z_а=n_An_Bd_Ad_B(8kT())^1/2;

4. Z_а=n_An_Bd_AB² (8kT())^1/2.

3. Қандай теңдеу бойынша бірдей молекулалардың активті соқтығысулар санын есептеуге болады? (М-молекулалық масса, г/моль, R -универсалды газ тұрақтысы, C_A – заттың концентрациясы, моль/л);

1. Z_a=2 C_A²d²_AA;

2. Z_a=4 C_A²d_AA²;

3. Z_a= C_A²d_AA²;

4. Z_a=2(N_A(C_A²d_AA²;

5. Z_a=2N_A C_A²d_AA².

3. Активті соқтығысулар теориясы бойынша активтену энергиясының тәжірибелі мәнінің (Е_А) шын мәнімен (Е) байланысы қандай?

1) Е=Е_А-RT ;

2) E_А=E-RT ;

3) Е_А=Е+0,5RT ;

4) Е_А=Е-0,5RT ;

5) Е_А=2,5Е .

3. Қандай соқтығысулар серпімді емес соқтығысулар деп аталады?

1. соқтығысу нәтижесінде тек қозғалу мөлшерімен алмасу өтетін соқтығысулар;

2. химиялық әрекеттесуге әкелмейтін соқтығысулар;

3. соқтығысатын бөлшекетердің электрондық күйлерінің өзгеруіне және де химиялық әрекеттесуіне әкелетін соқтығысулар;

4. біратомды бөлшектердің соқтығысулары;

5. молекулалардың орталықтарынан өтетін түзу бойынша бөлшектердің соқтығысулары.

3. Қандай соқтығысу серпімді соқтығысу деп айталады?

1. соқтығысу нәтижесінде химиялық әрекеттесу пайда болатын соқтығысуды айтады;

2. соқтығысу нәтижесінде пайда болатын потенциалды энергия кинетикалық энергияға ауысатын соқтығысуды айтады;

3. соқтығысатын молекулалар орталықтарын қосатын түзу арқылы өтетін соқтығысуларды айтады;

4. соқтығысатын бөлшектердің электрондық күйлерінің өзгеруі арқылы өтетін соқтығысуды айтады;

5. екіатомды молекулалардың соқтығысуын айтады.

3. Эффективті (тиімді) соқтығысу диаметрі деп нені айтады?

1. берілген қысымда молекулалар арасындағы орташа арақашықтық;

2. соқтығысатын молекулалар орталықтары арасындағы минималды арақашықтық;

3. молекуланың кинетикалық энергиясының молекула диаметріне қатынасы;

4. молекуланың потенциалды энергиясының молекула диаметріне қатынасы;

5. ыдыс көлемінің бөлшектер санына қатынасы.

3. Кеңістік (стериялы ) фактор Р дегеніміз не?

1. серпімді соқтығысулар нәтижесінде өнімдерге ауысқан бөлшектердің үлесі;

2. активті соқтығысулар санының жалпы соқтығысу санына қатынасы;

3. реакцияласушы бөлшектердің размерлеріне тәуелді шама;

4. активті бөлшектердің әрекеттесуіне қажет белгілі геометриялық конфигурацияның ықтималдығын сипаттайтын шама;

5. молекулалардың энергия бойынша таралуына түзетулерді кіргізетін шама.

16. Р стериялық фактордың мәні қандай аралықта өзгереді?

1. Р=1;

2. P<0;

3. P>0;

4. P барлық мәндерді қабылдайды;

5. 0P1.

17. Активті соқтығысулар теориясындағы Р стериялық фактордың физикалық мағынасы қандай?

1. Р мәні молекулалардың энергиялар арқылы таралуына түзеткіш кіргізеді;

2. Р мәні заттың үгітілу дәрежесін ескереді;

3. Р мәні жалпы соқтығысулар санын көрсетеді;

4. Р мәні соқтығысу активті болған жағдайда реакцияның өту ықтималдығын көрсетеді;

5. Р мәні серпімді емес соқтығысулар санын көрсетеді;

17. k жылдамдық константасын активті соқтығысулар теориясы бойынша лмоль^-1с ^–1 өлшем бірлігімен есептегенде қандай теңдеуді қолданады (C_A,C_B-концентрациялар, моль/л):

1. k= d²10^-3;

2. k=P(N_A d²10^-3;

3. k=Pd²;

4. k=P(N_A d²C_AC_B;

5. k=Pd²10^-3C_AC_BN_A .

17. Активті соқтығысулар теориясы бойынша соқтығысатын молекулалар әр түрлі болған жағдайда бимолекулалы реакцияның жылдамдық константасын м³моль^-1с^–1 өлшем бірлігімен есептегенде теңдеу қалай жазылады?

1. k= d²10^-3;

2. k=P(N_A d²;

3. k=Pd² ;

4. k=P(N_A d²C_AC_B;

5. k=Pd²10^-3C_AC_BN_A .

17. Активті соқтығысулар теориясы бойынша экспонента алдындағы көбейткіштің (А₀) физикалық мағынасы қандай?

1. А₀ – молекулалар санына және де активтену энергиясына пропорционал шама;

2. А₀ – көлем бірлігінде және де уақыт бірлігінде соқтығысулардың жалпы санына пропорционал шама;

3. А₀ – активті молекулалар соқтығысу санына пропорционал шама;

4. А₀ – көлем бірлігінде және де уақыт бірлігінде серпімсіз соқтығысулар-дың санына пропорционал шама;

5. А₀ – соқтығысулардың жалпы санына және де активтену энергиясына пропорционал шама;

17. Активті соқтығысулар теориясы бойынша қандай шарт орындалғанда әрекеттесетін бөлшектердің соқтығысуы серпімсіз соқтығысу бола алады?

1. ;

2. ;

3. Е=Е_А-RT;

4. Е>Е_А-RT;

5. Е<Е_А-RT.

17. Линдеман гипотезасы бойынша газ фазасында өтетін мономолекулалы реакция:

1. бірінші ретті болады;

2. екінші ретті болады;

3. үшінші ретті болады;

4. реттілігі бір мен екінің аралығында өзгереді;

5. реттілігі екі мен үштің аралығында өзгереді.

17. Газ фазасында өтетін мономолекулалы реакцияда түзілген активті бөлшек:

1. реакция өнімдеріне ыдырайды;

2. басқа бір бөлшекпен соқтығысып активсізденеді;

3. реакция өнімдеріне ыдырайды немесе басқа бір бөлшекпен соқтығысып активсізденеді;

4. ыдыс бетімен соқтығысып реакция өнімдеріне ыдырайды;

5. ыдыс бетінде қармалады.

17. Газ фазасында өтетін мономолекулалы реакцияда реакцияға қажетті активтену энергиясы қайдан пайда болады?

1. бір типтес молекулалар өзара соқтығысу нәтижесінде пайда болады;

2. радикалдардың ыдыс бетінде қармалуы арүылы пайда болады;

3. әр түрлі молекулалар өзара соқтығысу нәтижесінде пайда болады;

4. ыдыс бетінде өтетін хемосорбция нәтижесінде пайда болады;

5. ыдыс бетінде өтетін физикалық адсорбция нәтижесінде пайда болады.

17. Линдеман гипотезасы бойынша қысымның жоғары мәндерінде газ фазасында өтетін мономолекулалы реакция қандай реттілікпен өтеді?

1) бірінші; 2) екінші; 3) үшінші; 4) төртінші; 5) бесінші.

17. Линдеман гипотезасы бойынша қысымның төмен мәндерінде газ фазасында өтетін мономолекулалы реакция қандай реттілікпен өтеді?

1) бірінші; 2) екінші; 3) үшінші; 4) төртінші; 5) бесінші.

17. Молекулалардың активтенуі қалай өтеді?

1. молекулалардың активтенуі серпімді соқтығысулар арқылы өтеді;

2. молекулалардың активтенуі серпімсіз соқтығысулар арқылы өтеді;

3. молекулалардың активтенуі бөлшектер ішкі энергиясының төмендеуі арқылы өтеді;

4. молекулалардың активтенуі ыдыс бетіндегі физикалық адсорбция арқылы өтеді;

5. молекулалардың активтенуі электронның қоздырылған күйге ауысуы арқылы өтеді.

17. Активті соқтығысулар теориясы бойынша Аррениус теңдеуіндегі экспонента алдындағы көбейткіш:

1. активтену энтальпиясына тәуелді;

2. активтену энтропиясына тәуелді;

3. жалпы соқтығысулар санына тәуелді;

4. активті соқтығысулар санына тәуелді;

5. Гиббстің еркін энергиясына тәуелді.

17. Z_AA=2n² теңдеу бойынша нені есептейміз?

1. біртекті молекулалардыңң жалпы соқтығысулар санын;

2. әр түрлі молекулалардың жалпы соқтығысулар санын;

3. біртекті молекулалардың активті соқтығысулар санын;

4. әр түрлі молекулалардың активті соқтығысулар санын;

5. барлық жауаптар дұрыс емес.

17. Z= n_A n_B теңдеу бойынша нені есептейміз?

1. біртекті молекулалардың жалпы соқтығысулар санын;

2. әр түрлі молекулалардың жалпы соқтығысулар санын;

3. біртекті молекулалардың активті соқтығысулар санын;

4. әр түрлі молекулалардың активті соқтығысулар санын;

5. барлық жауаптар дұрыс емес.

17. Z_a= n_A n_B теңдеу бойынша нені есептейміз?

1. біртекті молекулалардың жалпы соқтығысулар санын;

2. әр түрлі молекулалардың жалпы соқтығысулар санын;

3. біртекті молекулалардың активті соқтығысулар санын;

4. әр түрлі молекулалардың активті соқтығысулар санын;

5. барлық жауаптар дұрыс емес.

17. Активті соқтығысулар теориясы қағидаларының бірі:

1. соқтығысулар саны өскен сайын жылдамдық төмендейді;

2. химиялық реакцияға активті соқтығысулар әкеледі;

3. әрекеттесетін молекулалардың құрамы бірдей болуға тиіс;

4. әрекеттесетін молекулалардың құрамы әр түрлі болуға тиіс;

5. температура жылдамдыққа әсер етпейді.