Жемістер

Тақырыбы: §26. Жемістер

Сабақтың мақсаты:

Білімдік: Жемістердің құрылысын, олардың бір-бірінен ерекшеліктерін ажырата білу

Дамытушылық: Жемістердің көптүрлілігін, кездесетін жерлерін және бұрыннан білетін білімдерін кеңейту

Тәрбиелік: Оқушыларды әсемдікке, сұлулыққа, табиғатты қорғай білуге тәрбиелеу

Сабақтың әдісі: аралас (жеке, топтық, топтастыру)

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

(Кезекшіні тұрғызып, оқушыларды түгендеу)

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

«Крестиктер – нөлдіктер» ойыны.

Оқушыларды екі топқа бөліп ойнатамын.

1. Жынысты көбеюге гүлдің қай бөлімдері қатынасады? (аталық және аналық)

2. Тозаңдану деген не, оның қандай түрін білесіңдер? (Тозаңдану – аталық тозаңының

Аналықтың аузына түсуі. Өздігінен тозаңдану өз аталық тозаңының сол гүлдің аналығының аузына түсуі.Айқас тозаңдану – бір гүлдің аталық тозаңының екінші гүлдің аналығының аузына түсуі )

3. Бунақденелілермен тозаңданатын өсімдіктердің негізгі ерекшеліктері қандай? (Бунақденелелер мен тозаңданатын өсімдіктердің гүлдері ашық реңді, хош иісті, тозаңдары өте ірі және тәтті шірне болады.)

4. Өсімдіктер жел арқылы айқас тозаңдануға қалай бейімделген? (Өсімдіктерінің тозаңдары өте майдв, жеңіл, көп болады. Гүлдің аталықтарының жіпшелері өте ұзын әрі төмен қарай иіліп тұрады. Соққан желге тербеліп, тозаңдарының таралуына бейімделген. Аналығының аузы қауырсын тәрізді үлпілдеп, тозаңды тез қабылдауға лайықтанған).

5. Ұрықтану неден кейін жүреді? (тозаңданудан кейін)

6. Ұрықтану дегеніміз не? (аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы)

7. Қосарлы ұрықтану дегеніміз не? (екінші жасуша тұқым бүршігінің ең ірі жасушасымен қосылуы)

8. Қосарлы ұрықтануды ашқан ғалым? (C.Г. Навашин)

9.Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдіктер? (қант қызылшасы, құлмақ, қарасора, жүгері, қарабидай, қайың,емен)

Биологиялық диктант

Желмен және бунақденелілермен айқас тозаңданатын өсімдіктерге тән түсініктемелердегі белгілердің рет санын тиісті орнына жаз:

Желмен айқас тозаңданатын өсімдіктер	Бунақденелілермен айқас тозаңданатын өсімдіктер

1.Тозаңдары құрғақ, майда, жеңіл, өте көп. 2. Гүл күлтелері ашық реңді. 3. Аталық жіпшелері ұзын, төмен қарай иіліп сәл ғана қимылға тербеліп тұрады. 4. Гүлдері аңқыған хош иісті. 5. Гүлдері реңсіз. 6. Гүлдеріндегі шірнеліктерінен тәтті шірне бөледі. 7. Аналық аузы ірі, түкті. 8. Гүлдерінде иіс болмайды. 9. Тозаңдарының ең сыртқы қабығы қалың, тікенкеті, ілмешекті, бүртікті, өсінділері болатындықтан тегіс емес. 10. Гүлдері көбінесе жай гүлсерікті. 11. Гүлдері қос гүлсерікті, пішіндері алуан түрі. 12. Гүлінде шірнеліктері болмайды

ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі. (тірек – сызбалар арқылы түсіндіру)

«Тақырыптық түйінді сөздер». Оқушыларға арнайы «сөздер банкісінде» орналасқан сөздер ішінде жаңа таөырыпқа қатысты сөздер орналасқан, сол сөздерді тері «біздің тақырыпқа» жазады. Сол жазған сөздерінің анықтамасын айтады. Өз ойларын жеткізе отырып.

Сөздер банкісі	Біздің тақырып
Бұршаққын, ұрықтану, бұршаққап, қосарлы ұрықтану,тозаңдану, жидек, сүйек, көп ұялы, құрғақ,айқас тозаңдану, жынысты көбею,жанғақ,дәнек, қанатты жеміс, тұқымша, қауашақ, көп тұқымды, перде, хош иісті және т.б

ІV. Бекіту.

Мен нені білемін? (кіріспе тапсырма)	Мен нені білгім келеді? (кіріспе тапсырма)	Мен нені білдім? (талқылау)

V Бағалау

Үй тапсырмасы:

Егер кесте толығымен толықтырылмаса үйден толықтырып келу, тақырыпты оқып келу

№14-зертханалық жұмыс.

Тақырыбы: Шырынды және құрғақ жемістермен танысу.

Мақсаты: Құрғақ және шырынды жемістердің құрылысын қарап, өзіндік ерекшеліктерін зерттеу.

Құрал-жабдықтар: өрік, шие, қияр, асқабақ, алма, алмұрт, таңқурай жемістері, картоп түйнегі, сәбіздің жемтамыры, шалғам (редиска), қырыққабат бұршаққыны, асбұршақ, үрмебұршақтың бұршаққабы, үйеңкінің қанатшасы, бидай дәнегі, күнбағыстың тұқымшасы, емен жаңғағы және т.б. (табылғандарын алу)

Жұмыстың барысы:

1. Үлестірілген жемістерден шырындысын бір бөлек, құрғақтарын жеке бөліп алу.

2. Шырынды жемістердің сүйектісін бір бөлек, жидектерін бір бөлек ажырату. Сүйекті шырынды жемісті ұстарамен екіге бөліп суретін салу.

3. Жидек жемістіде ортасынан жарып ішіндегі тұқымдарын санау, сүйекті жеміспен салыстыру.

4. Картоп түйнегі, сәбіз, қызылшаның жемтамырларын жарып көріп жеміспен салыстырып, жеміс еместігіне көз жеткізу.

5. Құрғақ жемістердің түрлерін оқулықтағы суретпен салыстырып бір-бірінен айырмашылықтарын қарап, ішіндегі тұқымдарын санау, жемістің құрғақ екенін байқау.

Нәтижесі: 1) Кестені толтыр:

Өсімдіктің аты	Жемістер			Жеміс түрлері		Тұқым саны
	құрғақ	шырынды			біреу		екеу	көп
Алма
Қарбыз
Мандарин
Өрік
Асбұршақ
Күнбағыс
Емен
Бидай
Үйеңкі