Eristika-Homenko
.pdfМІНІСТЕРСТВО ОСВІТИ І НАУКИ УКРАЇНИ
КИЇВСЬКИЙ НАЦІОНАЛЬНИЙ УНІВЕРСИТЕТ ІМЕНІ ТАРАСА ШЕВЧЕНКА
І.В. Хоменко
ЕРИСТИКА
Підручник
Затверджено Міністерством освіти і науки України
як підручник для студентів вищих навчальних закладів
Київ «Центр учбової літератури»
2008
УДК 162.6(075.8) Х 78
Гриф надано Міністерством освіти і науки України
(Лист 1.4/18–Г–685 від 08.08.2006 р.)
Рецензенти:
Конверський А.Є. – доктор філософських наук, професор; Ішмуратов А.Т. – доктор філософських наук, професор; Олійник О.Б. – доктор філологічних наук, професор.
Хоменко І.В.
Х78 Еристика: Підручник. – К.: Центр учбової літератури, 2008. – 280 с.
ISBN 978A966A364A597A1
Уцій книзі мова йде про еристику – мистецтво суперечки. Як побудувати переконливу аргументацію? Як ефективно розкритикувати точку зору опонента? Як не допустити помилок в своїх міркуваннях і розпізнати їх в міркуваннях супA ротивника? Як грамотно застосовувати різноманітні прийоми впливу і розпізнаваA ти типові маніпулятивні тактики, спрямовані проти вас? На ці та інші питання стосовно суперечки автор дає відповіді у книзі.
Курс еристики, який репрезентований у навчальному посібнику, апробований автором у Київському національному університеті імені Тараса Шевченка та інших вищих навчальних закладах. Матеріали підручника успішно застосовувалися в бізнесAосвіті при проведенні авторських тренінгів та занять, зокрема в рамках проA грами МВА Київської бізнесAшколи.
Розраховано на студентів вищих навчальних закладів, а також на широке коло спеціалістів, професійна діяльність яких пов’язана з впливом на людей через різноA манітні види комунікацій, зокрема суперечки: юристів, менеджерів, політиків, педаA гогів, журналістів тощо.
ISBN 978 966 364 597 1 |
© |
І.В. Хоменко, 2008 |
|
© |
Центр учбової літератури, 2008 |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1. . . . . . . . 9
1.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 1.5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1.6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 1.7. ! " . . . . . . . . 28 1.8. #$" , , , -
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2.1. " % . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 2.2. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 2.3. # " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 2.4. & " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
3. . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3.1. $ " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 3.2. . ' -
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 3.3. ( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
3
3.4. ". . . . . . . . . . . . . . . . |
. 70 |
|
3.5. . - |
|
|
". . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
71 |
|
3.6. ( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
72 |
|
3.7. ". . . . . . . . . |
75 |
|
3.8. ( *% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
76 |
|
3.9. " *% . . . . . . . . |
77 |
|
3.10. " . . . . . . . . . . . . |
77 |
|
3.11. & $ " . . . . . . . . . |
78 |
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
80 |
. . . |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
81 |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
83 |
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
85 |
4. . . . . . . . . . . . |
86 |
|
4.1. " . . . . . . . . . . . . . . . |
86 |
|
4.2. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
87 |
|
4.3. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
88 |
|
4.4. + / " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
90 |
|
4.5. : " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
91 |
|
4.6. & " . . . . . . . |
92 |
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
95 |
. . . |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
95 |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
96 |
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
98 |
5. ! |
100 |
|
5.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
100 |
|
5.2. . . . . . . . . . . |
104 |
|
5.3. ; . |
106 |
|
5.4. . . . . . . . . |
109 |
|
5.5. ; . |
112 |
|
5.6. ) . |
|
|
. . |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
113 |
5.7. " . . 119
5.8. " . . . . . . . |
124 |
|
5.9. . . . . . . . . . . . . . . . . |
131 |
|
5.10. < . . . . . |
138 |
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
140 |
. . . |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
146 |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
148 |
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
155 |
4
6. " ! . . . . . 157
6.1. ! " . #! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
6.2. ! ) . . . . . . . . . . . . 158 6.3. $ ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 6.4. ! ) . . . . . . . . . . . . 172 6.5. ) ! ). . . . . . . . . 177 6.6. = ! ) . . . . . . . . . 184. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
7. #. . . . . . . . . . . . . . . . . 214
7.1. ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 7.2. ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
$% &$' ()'*+ ,)% *% & . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
1. ,)(* ) $,$-%* . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
2. &* %* ( $,$-/0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
3. $,&0'* $,$% ) 0 ( %,)9' %)- )'; 0+ %)-) *')) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
0$,) ,) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
5
Вступ
) ) * < " . , -/ , * -" , / % , / .
, , " , %* . =- ! ! * " ) , / / % ) " ) -" %.
) " ! > *. # )* . -/ % " %," %, -, ! -) ), ) < ) % !, % ! , ) > .
’ " " *) < "- , $! ) ’% ! " !, : % , / , , , / > . = < , > / $!-, % -" .
6
" )% ,> , ! -; " , ! < - < % .
= ’ " * ! - ! «@ », - * $ % )< ) .
1.2.
:
1. .2. & " .
3. ( " .4. " .
5. " .6. ! " .7. .
+ 1—6 % ) :. < ! - ! . ' : -, .
* / -! "% ! " .
+ 7 * . A " -— . > ! ! .
# , ! - . , /) .
7
* . ) 1 2 *> , - % ) < .
' 3 , ) "%* % %.! % %. ' ) ! - / %.
= " .
1.3.
$,=) > *(0 * , > -* / ) .* ’ , /, < .
, ;) > *(0 * , > * -> *, > %-/ ! " . ! ) " * " / , * < % ’-) . --’ -, / <) ) " ): ), " , ) < ) - ). B < " ) % / :
" %;
$ ;
) );
)" ;
$ ! -.
8
Модуль 1
! " "#"
1.1. $%
« » * % %. ) " * « " ».« %» ! , -, > / .< " > . D % .
— , -( !- , ! , ! " ) -# #, # ! .
/ , * .
$# ! — # % , # # -! # - , " && ! % .
E- * ) / )," !. # / %* % *. F > * - , * ! , * < $ - " . = , , , " , - $" ! — " . F > - " % !, ! / ( ), * ) / "%" % %.
1
9
1
1.2. &
’ :
;
;
.
' — %, # *+ # # # ! # #.
E / , -% . I) )$ % ./ / -" % < .
— %, # # * !# * #/ ! # .
/ -. & / ! " ,.
2# — , % & - , & &, ! # # * :-.
& * ’*.
1.3. ' '
* " , % ) / ) - . * , -%* > * .
10