3.2 Басқару жүйелері құрылғыларына, аспаптар мен құралдарды сатып алуға кететін шығындар

Басқару жүйелері құрылғыларына, аспаптар мен құралдарды сатып алуға кететін шығындар 2,3-кестелерде көрсетілген.

2-кесте

Аталуы		Тип		Саны		Бағасы, теңге		Жалпы бағасы, теңге
Компьютер және программалық қамсыздандыру
Компьютер	Acer Cl-896 WX		3		35 400		106 200
Орталық процесор	Core Intel Xeon E5620		3		73 000		219 000
Қоректену блогы	Pinnacle plus A 6000/8000 BA		2		21 000		42 000
Жұмыс орны станциясы	Inel i-Core 550		4		118 700		474 800
Барлығы							842 000

3-кесте

Бағдарламамен қамтамасыздандыру
			MY SOL+PHP5 Windows7+Office			4		350 000			1400000
Бағдарламамен қамтамасыздандыруға кететін шығындар ()												1 400 000
Қосымша бар шкаф					1		50 000			50 000
Өлшеуіш құрылғылары
Штангенциркуль	ШЦ-250			2					30 000		60 000
Оциллограф	АКИП-4108			1					80 000		80 000
Компаратор	ВСК-1			1					55 000		55 000
Шуптер	МАТС 598			1					60 000		60 000
Индикатор	G01N27/22			3					40 000		120 000
Өлшеуіш құралдарға кететін жалпы шығындар ()												315 000

3.2.1 Ескерілмеген жабдықтарға кететін капиталды шығындарды жалпы бағасының 5%-мен есептейміз (формула 4.2)

0,05

C=315 000*0,05=15750 (4.2)

Құрылғыларды алуға кететін жалпы капиталды шығындар (формула 4.3):

(4.3)

С= 15750 + 315 000=330 750

Жабдықтардың монтажына кетктін шығындар

Жабдықтардың монтажына кетктін шығындар капиталды шығындар бағасының 18%-ын құрайды (формула 4.4)

(4.4)

C330 750*0,18=59 535 (4.4)

Сонымен капиталды шығындар көлемі (формула 4.5):

= 3 956 400+330 750+59 535+1 400 000=5 746 685

4-кесте – Нормативтік құжаттарды сатып алуға жұмсалатын шығындар

№	Аталуы	Саны	Бірлігінің құны	Жалпы сомасы, теңге
1	МемСТ 2.601-68...2.605	3	90 000	270 000
2	МемСТ 2.701-80...2.787	6	25 000	150 000
3	МемСТ 2.301-68...2.317	1	130 000	130 000
4	МемСТ-13-85	2	65 000	130 000
	Барлығы	12		680 000

Аудармалармен қоса жалақы келесі формуламен (формула 4.6) есептелінеді:

=((4.6)

С=(680 000-680 000)*

Прогаманы өндіруге кететін шығындар

Програмалық қамсыздандыруды ендірүге машина уақытының 50сағаты қажет. Машина уақыты амартизацияға, ремонт жасауға , электроенергия, оператордың аударым қоса жалақысына кететін шығындар көлемінің, жабдықтардың жұмыс жасау уақытының жалпы фондына қатынасымен есептелінеді. [13]

Амартизациялық аудармалар

Амартизациялық аудармалар жұмыс орны станциясының орны станциясының бағасының 12,5% құрайды:

А0,125=474 800*0,125=59350

Жылдық жалақысы

Жалаылдық жалақы – 120 500тг

Жылдық есептеу корсеткіш: ЖЕК.

Жылдық жалақысы: «120 500*12= 1466 000

С=(1466 000-1466 000)*тг

Автоматтандыру құралдарының ағымдағы жөндеулерге кететін шығындар

Жөндеу жұмыстарына кететін шығындар автоматтандыру жуйесін құруға кететін капиталды шығындардың 2,5% құрайды:

= 5746 685*0,025=143667,1

Автоматтандыру жүйесін жабдықтауға кететін шығын көлемі

Автоматтандыру жүйесін жабдықтауға кететін шығын көлемі, оның құрылуына кететін капитал шығындардың 2,3% құрайды [12]

СЕ0,023

С=5746 685*0,023= 132 173,7

3.3 Электрэнергияға кететін шығындар ( Формула 4.7)

(4.7)

Мұндағы: Ф- уақыттың жылдық фонды

К- қолданылатын энергия

С- 1кВт электоэнергия 0,2кВт-қа теңгеге тең.

С=2700*0,2=6480тг; (4.8)

Сонда машина уақытының бағасы келесідей анықталаады (формула 4.9)

(4.9)

С=(59350+1609154+143667,1+132173,7+6480)/2700=722,5

Праграманы ендірүге қажет қорытынды шығын

С=50 * 722,5=36125 (4.10)

Автоматты басқару жүйесін ендірудің экономикалық тиімділігін есептеу

Жылдық экономикалық эффект (Ег) келесі формула бойынша есептеледі:

ЭгЭ-(Ен)Кдоп

Мұндағы: Э – экономия тенге;

Ен – тиімділіктің нарматифті кофицкнті.

Автоматтандыру жүйесін ендірүге кететін капитал шығынның экономикалық тиімділігінің нормативті коэфиценті 0,32ге тең деп алынады.[7]

Экономика құрастырушылардан тұратын болады:

Уақыт зкономикасы

Қызмет ету персоналдарының қысқартылуы.

Уақыт экономикасы келесі формуламен есептелінеді:

10,6*300*24*(110-60) =3816 000

Мұндағы:- бірэлектір энергйясының бағасы, теңге;

М -1жылдағы жұмыс істейтін күндердің саны – 257;

- автоматтандыру жүйесін ендіруге дейінгі уақыт шығынын, /сағ;

- автоматтандыру жүйесін ендіругеннен кейінгі уақыт шығыны,/сағ.

Қызмет көрсететін персоналдың негізгі жалақысының жылдық қорын есептеу

Қызмет ететін персоналға аударымдармен қоса жалақының жылдық қоры келесідей болады(5-кесте):

5-кесте

Мамандық	Саны	Айлық белгіленген Жалақы	Жылдық жалақысы, тг
Лобарант	3	50 000	150 000
Инженер	2	70 000	140 000
Барлығы:	2		290 000

Қызмет ететін персоналға аударымдармен қоса жалақының жылдық қоры келесідей болады:

(4.11)

Ф=[(290 000-290 000)*+290 000]*12тг=318710; [9]

Бір жұмысшы уақытының жоспарлық балансының есептелуі кестеде көрсетілген.

6-кесте – Жұмыс уақытының жылдық балансы

Баланс статьясы	Үзіліссіз өндіріс
Календарлық уақыт, Тк	365
Жұмыс емес күндердің саны,тссонымен бірге -мейрам -демалыс	108 12 96
Жұмысқа шықпаған күндер, сонымен бірге -кезекті және қосымша отпуск -ауру бойынша -мем. Міндеттіліктер -студентерге отпуск	21 10 9 2 0
Жұмыс уақытының эффектілі қоры Тэф	236
Минималды уақытты қолдану (Тэф/Тн)*100	91.8
Жұмыс күнінің ұзақтығы, сағ	8
Жұмыс уақытының номиналды қоры, Тн	257
Жұмыс уақытының қоры, сағ	1888

Автоматты басқару жүйесін ендіргеннен кейін қызмет көрсету персондары 3 адамға қысқарады. Содан қысқартылған қызмет көрсетуші персоналың аударыммен қоса жылдық қоры:

Жалақының жылдық қоры - ................тг.

Персоналды қысқарту арқылы аударыммен қоса жалақы үнемдеү келесідей болады:

. (4.11)

Осыдан үнемдеү келесідей:

ЭЭуақыт + Фжк.жа – Сенд

Э=3816000 + 318710- 361254098585тг (4.12)

Жылдық экономикалық тиімділік:

4098585-0,32*57466852259645(4.13)

Шығындардың өзін-өзі өтеу мерзімін келесі формуламен есептейміз (формула 4.14):

(4.14)

Қорытындылай келе, жұмыстың шығындарының орнын толтыру 1,4 жыл құрайды, оны пайдалануға усынуға болады. Шығындардың орнын толтыруыын есептеу кезінде басқарудағы тез орындатушылық әсері өнәмнің есебіне тиімді, демек табыстың жоғарлауына біршама әсер етеді. [8]

4 Қауіпсіздік және еңбек қорғау бөлімі