Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
шпоры Щербик.doc
Скачиваний:
7
Добавлен:
25.11.2019
Размер:
615.94 Кб
Скачать

36.Галоуныя 1дэ1 пал1тычнай 1 прававой думк1 эпох1 Асветы на Беларус1.

Эпоха Асветы была адлюстраваннем тых сацыяльных зменау, як1я у другой палове XVIII ст. прывял1 да сутнаснай змены ус1х падс1стэм гра­мадства. Быу ажыццёулены пераход да абсалютызму

"1ндыв1дуал1зм, рацыянал1зм, нацыянал1зм - гэтае трыадзинае боства дэмакраты1 - знайшл1 юрыдычны выраз ва узнясенн1 рол1 заканадаучага органа 1 наступным скарачэнн1 законатворчай рол1 судовых органау; у вызваленн1 дзеянняу 1ндыв1да ад кантролю грамадства, асабл1ва у эканам1чнай сферы; у патрабаванн1 кадыф1кацы1 крым1нальнага 1 грамадзянскага права; у спробе зраб1ць прадказальным1 прававыя наступствы 1ндыв1дуальных дзеянняу (перш за усё у эканам1чнай сферы)"

. У эпоху Асветы ажыццяуляецца пераход ад панавання тэалаг1чных натуральна-прававых канцэпцый да свецк1х, як1я атрымал1 шырокае распаусюджанне.

У аснову прававых рэформау быу пакладзены прапанаваны Хрысц1янам Вольфам геаметрычны метад, як1 дазваляу з прынцыпау натуральнага права, як з аксиём, ажыццяуляць пабудову усёабдымных кадыф1кацый, напрыклад, Прускага земскага укладання 1794 г.

В1давочным наступствам 1дэалог11 натуральнага права было тое, што людз1 вырашыл1, што з дапамогай законау яны могуць змян1ць грамадства

У шэрагу дзяржау пераутварэнн1 у адпаведнасц1 з духам Асветн1цтва адбыл1ся у вын1ку рэвалюцый - Амерыканская 1 Французская, астатн1я кра1ны ажыццяв1л1 паступовыя эвалюцыйныя змены, успрыняушы 1х 1дэ1.

На Беларус1 парастк1 асветн1цтва паустал1 яшчэ у творчасц1 1 дзейнасщ так1х дзеячау сярэдзшы XVII - пачатку XVIII стст. як Адам Ал1зароуски, I. Кап1ев1ч 1 шш. У 1х творчасц знаходзш месца 1дэ1 натуральнага права 1 грамадскай дамовы.

Пад уплывам асветн1цкай 1дэалог11 у Вял1к1м княстве Л1тоуск1м пашы-раюцца антыпрыгонн1цк1я настро1, расце колькасць прых1льн1кау рэфармавання грамадства на новых буржуазна-дэмакратычных асновах.

идэ1 асветн1цтва у першую чаргу успрымал1ся прадстаун1кам1 пера-давой частк1 шляхты. Узначал1у рух прых1льн1кау сацыяльна-пал1тычных рэформ у сярэдзше XVIII ст. у Рэчы Паспалгтай палан1заваны беларуск1 магнацк1 род Чартарыйск1х. У 1764 г. Чартарыйск1м пры дапамозе Расии удалося правесц1 на каралеуск1 трон звязанага з 1м1 Стан1слава Аугуста Панятоускага (1732 - 1798 гг.) - прых1льн1ка асветн1цк1х 1дэй. Пасля аб­рання яго на каралеуск1 трон у Рэчы Паспал1тай пачал1ся значныя сацы-яльна-эканам1чныя 1 пал1тычныя рэформы, як1я аднак не паспел1 ажыц-цяв1цца у поунай сферы. Так, не адбылося канчатковага пераходу да бур-жуазнага ладу, бо у канцы XVIII стагоддзя Рэч Паспал1тая перастала 1снаваць, беларуск1я земл1 увайшл1 у склад Рас1йскай 1мперы1, 1 разв1ццё уласнай праватворчасц1 было спынена да пачатку XX ст.

Акрамя пытанняу рэформы дзяржаунага 1 грамадскага ладу, адной з самых вострых праблем пал1тычнага жыцця Рэчы Паспал1тай XVIII ст. з'яулялася праблема дыссидэнтау. Слова дыс1дэнт у тыя часы ужывалася для абазначэння чалавека, як1 не прытрымл1ваецца пануючага у даным гра-мадстве веравызнання. У Рэчы Паспал1тай 1м называл1 прых1льн1кау праваслауя, лютэранства, кальв1н1зму, антытрын1тарызму.

Сейм 1661 г. пазбав1у ус1х дыс1дэнтау права выб1рацца у сейм, а у 1668 г. забаран1у змену катал1цкага веравызнання пад пагрозай канф1ска-цып маёмасщ 1 бан1цы1 (выгнання за мяжу). На Сейме 1733 г. быу прыняты закон, па якому дыс1дэнтам гарантавалася недатыкальнасць асобы 1 маёмасц1, аднак забаранялася займаць як1я-небудзь дзяржауныя пасады.

Для вяртання пал1тычных 1 рэл1г1йных правоу дыс1дэнты вял1 актыу-ную палем1чную 1 прававую барацьбу, звяртал1ся за дыпламатычнай 1 вай-сковай падтрымкай суседн1х кра1н.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]