- •III. Приголосні. Сполучення приголосних
- •Сполучення приголосних
- •IV. Поділ на склади
- •Поділ на склади відбувається:
- •V. Наголос
- •Довгота I короткiсть складу
- •I. Правила довготи (Наголос на другому складi від кiнця слова)
- •II. Modus (Спосіб) :
- •IV. Numěrus (Число) :
- •V. Persōna (Особа) :
- •III. Основи й основні форми дієслова
- •Imperatīvus futūri від дієслова esse:
- •2. Numěrus (число)
- •Зразок відмінювання іменників і відміни
- •Зразки відмінювання іменників іі відміни
- •5.Порядок слів у латинському простому реченні
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Зразок відмінювання дієслів в Imperfectum indicatīvi actīvi
- •Зразок відмінювання дієслів у Futūrum I indicatīvi actīvi
- •Відмінювання дієслова esse (бути)
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Зразок відмінювання іменників голосного типу ііі відміни:
- •Зразок відмінювання іменників мішаного типу ііі відміни:
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Зразок відмінювання прикметників ііі відміни
- •Суплетивні ступені порівняння
- •Описові ступені порівняння
- •Неповні ступені порівняння
- •IV. Синтаксис відмінків при ступенях порівняння прикметників
- •Genetivus partitīvus (Родовий частковий)
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Зразок відмінювання дієслів у Perfectum indicatīvi actīvi
- •Зразок відмінювання дієслів у Futurum II indicatīvi actīvi
- •Слова до тексту
- •I. Узгодьте прикметники з іменниками в роді, числі й відмінку. Перекладіть словосполучення, що утворилось.
- •Iі. Визначте відмінкові форми словосполучень, перекладіть на рідну мову.
- •V. Перекладіть на рідну мову.
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Зразок відмінювання іменників V відміни
- •Слова до тексту
- •Іменні ознаки герундія:
- •Дієслівні ознаки герундія:
- •4. Інфінітиви
- •Слова до тексту:
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •(Орудний незалежний, або самостійний)
- •Зведена таблиця відмінкових закінчень
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Зразок відмінювання дієслів і-IV дієвідмін у praesens coniunctīvi actīvi:
- •Зразок відмінювання дієслів і-IV дієвідмін у praesens coniunctīvi passīvi:
- •Imperfectum coniunctīvi actīvi et passīvi (Минулий час недоконаного виду умовного способу активного та пасивного стану)
- •Зразок відмінювання дієслів I-IV дієвідмін в іmperfectum coniunctīvi actīvi:
- •Зразок відмінювання дієслів і-IV дієвідмін у іmperfectum coniunctīvi passīvi:
- •Рerfectum coniunctīvi actīvi et passīvi (Минулий час доконаного виду умовного способу активного та пасивного стану)
- •Зразок відмінювання дієслів і–іv дієвідмін у perfectum coniunctīvi actīvi:
- •Зразок відмінювання дієслів і–іv дієвідмін у perfectum coniunctīvi passīvi:
- •Рlusquamperfectum coniunctīvi actīvi et passīvi (Давноминулий час умовного способу активного та пасивного стану)
- •Зразок відмінювання дієслів і–іv дієвідмін у plusquamperfectum coniunctīvi actīvi:
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Слова до тексту
- •Складнопідрядні речення, що вводяться сполучником ut (ne) Складнопідрядні речення з підрядними мети (ut (ne) fināle)
- •Складнопідрядні речення з підрядними додатковими (ut (ne) obiectīvum)
- •Складнопідрядні речення з підрядними наслідковими (консекутивними)
- •Складнопідрядні речення з підрядними пояснювальними (ut (quod) explicatīvum)
- •Складнопідрядні речення, що вводяться сполучником cum
- •Підрядні речення часу
- •Підрядні речення з сполучником cum concessīvum (допустове)
- •Підрядні речення з сполучником cum adversatīvum (протиставне)
- •Слова до тексту
Відмінювання дієслова esse (бути)
Imperfectum indicatīvi actīvi Futurum I indicatīvi actīvi
Singulāris Plurālis Singulāris Plurālis
eram erāmus 1. ero erĭmus
eras erātis 2. eris erĭtis
erat erant 3. erit erunt
І. Часи системи інфекта дійсного способу пасивного стану
Часи системи інфекта пасивного стану (praesens, imperfectum, futurum I ) відрізняються від часів системи інфекта активного стану особовими закінченнями.
Singulāris |
Plurālis |
1. –оr, -r |
1. -mur |
2. -ris |
2. -mĭni |
3. -tur |
3. -ntur |
Зразок відмінювання дієслів у Praesens indicatīvi passīvi
|
laudāre |
docēre |
mittěre |
capěre |
munīre |
|
Singulāris |
||||
1. |
laudor |
docēor |
mittor |
capior |
audior |
2. |
laudāris |
docēris |
mittěris |
capěris |
audīris |
3. |
laudātur |
docētur |
mittĭtur |
capĭtur |
audītur |
|
Plurālis |
||||
1. |
laudāmur |
docēmur |
mittĭmur |
capĭmur |
audīmur |
2. |
laudāmĭni |
docēmĭni |
mittĭmĭni |
capimĭni |
audimĭni |
3. |
laudāntur їх хвалять |
docēntur їх навчають |
mittuntur їх посилають |
capiuntur їх беруть |
audiuntur їх слухають |
Зразок відмінювання дієслів у Imperfectum indicatīvi passīvi
|
laudāre |
docēre |
scriběre |
capěre |
munīre |
|
Singulāris |
||||
1. |
laudābar |
docēbar |
scribēbar |
capiēbar |
muniēbar |
2. |
laudābaris |
docebāris |
scribebāris |
capiebāris |
muniebāris |
3. |
laudābatur |
docebātur |
scribebātur |
capiebātur |
muniebātur |
|
Plurālis |
||||
1. |
laudabāmur |
docebāmur |
scribebāmur |
capiebāmur |
muniebāmur |
2. |
laudabāmĭni |
docebāmĭni |
scribebāmĭni |
capiebāmĭni |
muniebāmĭni |
3. |
laudabāntur їх хвалили |
docebāntur їх навчали |
scribebāntur їх записували |
capiebāntur їх брали |
muniebāntur їх укріплювали |
Зразок відмінювання дієслів у Futūrum I indicatīvi passīvi
|
laudāre |
docēre |
mittěre |
capěre |
munīre |
|
|
||||
1. |
laudabor |
docebor |
mittar |
capiar |
muniar |
2. |
laudaběris |
doceběris |
mittēris |
capiēris |
muniēris |
3. |
laudabĭtur |
docebitur |
mittētur |
capiētur |
muniētur |
|
Plurālis |
||||
1. |
laudabĭmur |
docebĭmur |
mittēmur |
capiēmur |
muniēmur |
2. |
laudabĭmini |
docebimĭni |
mittēmĭni |
capiēmĭni |
muniēmĭni |
3. |
laudabŭntur їх будуть хвалити |
docebŭntur їх будуть навчати |
mittēntur їх будуть посилати |
capiēntur їх будуть брати |
muniēntur їх будуть укріплювати |
ІІ. Infinitīvus praesentis passīvi утворюється за допомогою закінчень
-ri ( в І, ІІ, ІV дієвідмінах), -і (ІІІ дієвідміна) :
-
Inf. praesentis activi
Inf. praesentis passīvi
І
laudāre
хвалити
laudāri
хвалитись, бути похваленим
ІІ
docēre
вчити
docēri
вчитись, бути навченим
ІІІ
scriběre
писати
scribi
писатись, бути написаним
ІУ
munīre
укріплювати
munīri
укріплюватись, бути укріпленим
Вправи
І. Провідміняйте дієслова у Imperfectum indicatīvi actīvi і Futūrum I indicatīvi actīvi:
divĭdo, vīsi, vīsum, ěre – розділяти, роз`єднувати
do, dedi, datum, dāre – давати, дарувати, платити
habĭto, āvi, ātum, āre – жити, мешкати
floreo, florui , – , ērе – цвісти, процвітати
moveo, movi, motum, ērе – будити, рухати
rego, rexi, rectum, ěre – керувати, правити
trado, tradidi, tradĭtum, ĕre – передавати
venio, veni, ventum, īre – приходити
П. Провідміняйте дієслова в Praesens, Imperfectum, Futūrum I indicatīvi passīvi:
defendo, defendi, defensum, ěre 3 – захищати
audio, īvi, ītum, īre 4 – слухати
voco āvi, ātum, āre 1 – звати, викликати
teneo, tenui, tentum, ērе 2 – володіти, тримати
servio, īvi, ītum, īre – бути поневоленим, перебувати в рабстві
Ш. Визначте граматичні форми поданих дієслів: dabit, eram, serviet, erĭtis, scribebāmus, ages, veniēmus, legēbas, habitābam, rogabāmus, stabĭtis, nocēbat, tenēbis, vidēbo, facies, respondēbat, gubernābĭtis, imperābas, exercebātis, defendebāmus.
IV. Замініть активну конструкцію пасивною, перекладіть:
Verum amīcum pecuniā non parābis.
Tarquinius Romam muris cingēbat.
Agricŏlae agrum colunt.
Romāni multos deos colebant.
V. Замініть пасивну конструкцію активною, перекладіть:
Officium officiō provocātur.
Inimīci a Romānis vincebantur.
Verba magistri a puěris andiuntur.
Liber a studiosā legĭtur.
VI. Перекладіть на рідну мову:
A. 1. Alexander Magnus Philippi filius, claros magistros habēbat. 2. Caesar magnas copias in Galliam ducebat. 3. In numěro magistrōrum Alexandri praeclarus Graecōrum philosophus Aristóteles erat. 4. Romāni et Graeci popŭli antiqui erant.
5. Romāni multos servos habēbant. 6. Apud Romānos antiquos agricultūra in gloria magna erat. 7. Multa templa Graecōrum Aesculapio sacra erant. 8. Puěri in Graecia philosophiae studēbant, verba clarōrum oratōrum audiēbant. 9. Romāni multa bella gerēbant. 10. Femĭna in famĭliā vĭri sui lŏcum fīliae obtinēbat. 11. Numěrus servōrum magnus erat. 12. Advocātus in fŏro causam dicēbat. 13. Stellas caeli nunquam numerabĭtis. 14. Discipŭli boni cotidie memoriam exercebunt. 15. Memoria virōrum magnōrum semper manēbit. 16. In pericŭlis semper patriam defendēmus. 17. Si necessarium erit pro patria nostra pugnāre, nullum, hostem timebĭmus. 18. Patriam nostram semper amabĭmus. 19. Legēmus librum de bello Gallico. 20. Narrabo, si audiētis.
B. 1. Actio a praetore datur. 2. In Gallia plebs servōrum loco habebātur. 3. Attenti discipŭli a magistris in scholā laudantur. 4. Puella a magistrā ad tabŭlam vocatur.
5. Oppĭda antiqua vallō fossaque muniuntur. 6. Tertium non datur. 7. Galli a Romānis superantur. 8. Servi Romā pro nullis habentur. 9. Qui a multis timētur, multos timet. 10. Troia a Graecis expugnātur. 11. Discipŭlus a magistro interrogabātur. 12. Apud Romānos mortui plerumque cremabāntur. 13. Contraria contrariis curāntur. 14. Castra a Romānis ponebāntur. 15. Etiam magna regna delebāntur. 16. Apud Romānos multi servi in ludis gladiatoriis exercebāntur. 17. Liběri Romanōrum a servis Graecis instruebāntur. 18. Gallia antiqua a Belgis et Celtis incolebātur. 19. Si pericŭlum erit, ad arma vocabimĭni. 20. Noměn amīci popŭli Romāni a senātu Romāno nonnullis Gallis dabātur.
Leo et Vulpes
Leo, annis confectus, in spelunca recubabat et, quia vix magno labore victum parabat, aegrōtum simulabat. Tum regem multae bestiae visitabant, sed statim a leōne devorabantur. Venit tandem etiam vulpes neque tamen intravit, sed caute ante speluncam stetit et regem salutavit. Tum leo interrogavit: «Cur in speluncam non intras?» Vulpes respondit: «Quia me vestigia terrent: multa enim in speluncam spectant, nulla retrorsum».