- •Методыка выкладання літаратуры як навуковая дысцыпліна, яе месца сярод дысцыплін літаратуразнаўчага і педагагічнага цыклаў.
- •Беларуская літаратура як вучэбны прадмет. Адукацыйны стандарт вучэбнага прадмета “Беларуская літаратура”.
- •1. Мэта вывучэння прадмета
- •2. Задачы вывучэння прадмета
- •3. Змест адукацыі па вучэбным прадмеце “беларуская літаратура”
- •4. Патрабаванні да ўзроўню падрыхтоўкі вучняў
- •Этапы станаўлення і развіцця методыкі выкладання беларускай літаратуры.
- •Якуб Колас
- •Іван Іванавіч Замоцін
- •Канцэпцыя літаратурнай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь: асноўныя палажэнні. Канцэпцыя вучэбнага прадмета “Беларуская літаратура”.
- •1. Уводзіны
- •2. Зыходныя метадалагічныя перадумовы і прынцыпы пабудовы зместу вучэбнага прадмета
- •3. Дыдактычныя асновы, прынцыпы і крытэрыі адбору ў канструяванні зместу літаратурнай адукацыі
- •4. Мэты вучэбнага прадмета
- •5. Агульная характарыстыка і асаблівасці пабудовы зместу літаратурнай адукацыі па ступенях навучання
- •6. Састаў і структура вучэбна-метадычнага комплексу
- •Школьныя праграмы па беларускай літаратуры, асаблівасці іх пабудовы. Агульная характарыстыка.
- •Характарыстыка школьных падручнікаў па беларускай літаратуры. Параўнальны аспект (на прыкладзе 1 – 2 паралеляў).
- •Агульнадыдактычныя прынцыпы выкладання літаратуры. Прынцыпы літаратуразнаўчага аналізу.
- •Прынцыпы літаратуразнаўчага аналізу на ўроках літаратуры
- •Метады і прыёмы выкладання літаратуры. Разнастайныя прынцыпы класіфікацыі метадаў.
- •Тыпы і віды ўрокаў літаратуры, іх класіфікацыя. Адыход ад традыцыйнай структуры ў сучаснай практыцы выкладання (нетрадыцыйныя ўрокі, сучасныя адукацыйныя тэхналогіі).
- •Арганізацыйныя патрабаванні да ўрока
- •Дыдактычныя патрабаванні да ўрока
- •Гігіенічныя патрабаванні да ўрока
- •Метадычныя патрабаванні да ўрока
- •Літаратуразнаўчыя патрабаванні да ўрока
- •Патрабаванні да сучаснага ўрока літаратуры:
- •На кожным уроку павінны быць вытрыманы агульнаадукацыйныя прынцыпы:
- •Класіфікацыя ўрокаў у залежнасці ад падыходаў:
- •1. Найбольшае распаўсюджванне атрымала класіфікацыя, якая адлюстроўвае этапы вывучэння літаратурнага твора (в. Галубкоў):
- •2. Вылучаецца тып урокаў у залежнасці ад роду, жанру твора:
- •3. Тып уроку абумоўліваецца спосабам яго правядзення, формай падачы матэрыялу:
- •Традыцыйная структура ўрока:
- •Нетрадыцыйныя ўрокі па літаратуры
- •Vі клас
- •Этапы работы над праектам
- •Лінія параўнання
- •Вучань як чытач. Асаблівасці ўспрымання школьнікамі мастацкіх твораў на розных узроставых ступенях.
- •Декрет № 15 от 17 июля 2008 г.
- •Падрыхтоўка вучняў да першага знаёмства з мастацкім творам (змест і методыка правядзення ўступных заняткаў). Чытанне мастацкага твора.
- •Вывучэнне чытацкага ўспрымання твора вучнямі.
- •Аналіз мастацкага твора. Прынцыпы аналізу.
- •Шляхі аналізу мастацкага твора ў школе.
- •Заключныя (абагульняючыя) заняткі ў сістэме вывучэння літаратурнага твора.
- •Вывучэнне вуснай народнай творчасці ў школе.
- •Спецыфіка вывучэння лірычных твораў у сярэдніх і старшых класах.
- •Сучасная методыка назапасіла багаты арсенал шляхоў, форм, метадаў і прыёмаў работы па вывучэнні лірычных твораў. Выпрацавана схема парадку працы над лірычным творам.
- •Вывучэнне эпічных твораў: шляхі і прыёмы аналізу.
- •Асаблівасці ўрокаў па вывучэнню драматычных твораў. Улік спецыфікі драматычнага роду і драматычных жанраў.
- •Урокі па вывучэнні аглядавых і манаграфічных тэм у гісторыка-літаратурным курсе старшых класаў, іх асаблівасці і методыка правядзення.
- •Урокі па вывучэнні жыццёвага і творчага шляху пісьменніка, іх спецыфіка ў сярэдніх і старшых класах.
- •Тэорыя літаратуры ў школьным вывучэнні.
- •Агульны стан вуснага маўлення ў школе і сістэма работы па яе развіцці на ўроках літаратуры.
- •Інструкцыя аб парадку фарміравання культуры вуснай і пісьмовай мовы ў агульнаадукацыйных установах Рэспублікі Беларусь
- •Глава 1 агульныя палажэнні
- •Глава 2 патрабаванні да правядзення навучальных і кантрольных работ, якія праводзяцца ў пісьмовай форме
- •Прыкладны аб’ём пісьмовага выказвання па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“ вызначаецца згодна з дадаткам 7.
- •Глава 3 прыкладная колькасць і прызначэнне вучнёўскіх сшыткаў
- •Глава 4 парадак афармлення I вядзення сшыткаў, афармлення экзаменацыйных работ
- •(Подпіс) у.В.Пракаповіч глава 5 парадак праверкі навучальных, кантрольных, экзаменацыйных работ і работ над памылкамі
- •Глава 6 патрабаванні да афармлення рэферата
- •Глава 7 патрабаванні да афармлення класнага журнала
- •Кантрольная работа ”… “ Дыктант ”…“
- •Дыктант
- •§ 14, Стар. 24 – 25
- •§ 15, 16, Стар. 34 – 39
- •Паўтарэнне. Правапіс о, а, э. Пр. 116
- •Глава 8 патрабаванні да вядзення і афармлення дзённіка
- •67. У агульнаадукацыйных установах выкарыстоўваюцца дзённікі адзінага ўзору, рэкамендаваныя Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь. Дзённік вучань пачынае весці з трэцяга класа.
- •68. Усе запісы ў дзённіках павінны весціся з захаваннем наступных патрабаванняў:
- •Узоры афармлення надпiсу на вокладцы сшытка
- •Прыкладны аб’ём навучальных пераказаў, сачыненняў, слоўнікавых дыктантаў на і ступені агульнай сярэдняй адукацыі
- •Колькасць кантрольных работ на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі, іх віды і прыкладны аб’ём
- •Колькасць кантрольных работ на II і III ступені агульнай сярэдняй адукацыі, іх віды
- •Прыкладны аб’ём кантрольных работ на II і III ступені агульнай сярэдняй адукацыі
- •Колькасць арфаграм і пунктаграм у тэкстах кантрольных работ па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Руская мова“, ”Родная мова нацыянальнай меншасці“
- •Прыкладны аб’ём пісьмовага выказвання па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“
- •Аб’ём навучальнага і экзаменацыйнага рэфератаў, узор іх афармлення
- •Урокі па развіцці пісьмовага маўлення вучняў. Методыка навучання сачыненням у школе.
- •Развіццё маўлення лагічнага тыпу
- •Алгарытм працы над рэфератам
- •Алгарытм напісання даклада
- •Унутрыпрадметныя сувязі
- •Міжпрадметныя сувязі
- •Пазакласная праца па літаратуры – арганічная частка навучальна-выхаваўчага працэсу ў школе.
- •Урокі пазакласнага чытання, іх змест і методыка правядзення.
- •Літаратурнае краязнаўства ў школе як культуралагічная праблема.
- •Факультатыўныя заняткі па літаратуры: мэта, структура, формы навучання.
- •1. Уводныя.
- •2. Паглыбляючыя.
- •3. Развіваючыя курсы.
- •Педагагічная мэтазгоднасць выкарыстання тсн на ўроках літаратуры. Методыка прымянення нагляднасці.
- •Дамашняе заданне па літаратуры. Улік і ацэнка ведаў і ўменняў пры вывучэнні літаратуры.
- •Ацэнка вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў па вучэбным прадмеце “Беларуская літаратура”
- •Ацэнка вуснага і пісьмовага выказвання
- •Ацэнка выразнага чытання на памяць
- •Ацэнка тэхнікі чытання (для V—VIII класаў)*
- •Апісанне характару памылак
- •Планаванне навучальнай працы настаўніка літаратуры. Віды планаў.
- •Этапы планавання ўрока і падрыхтоўкі да яго
- •Памятка ўрок
- •Тэхналагічная карта ўрока
- •Род і жанр літаратурнага твора
- •Асноўныя стадыі развіцця беларускай літаратуры і культуры
- •Асноўныя стадыі развіцця літаратуры і мастацкія сістэмы
- •Адукацыйныя мэты і задачы:
- •Развіццёвыя мэты і задачы:
- •Выхаваўчыя мэты і задачы:
- •Віды вусных і пісьмовых работ па літаратуры:
- •Асноўныя патрабаванні да эсэ
1. Уводныя.
Задачы:
-
даць вучню магчымасць рэалізаваць сваю цікавасць да абранага прадмета;
-
пазнаёміць вучняў з новымі тэмамі і прадметамі, якія не вывучаліся ў базавай і сярэдняй агульнаадукацыйнай школе.
2. Паглыбляючыя.
Задачы:
-
даць вучню магчымасць рэалізаваць сваю цікавасць да абранага прадмета;
-
удакладніць гатоўнасць і магчымасць вучня асвойваць вылучаны прадмет на павышаным узроўні;
-
стварыць умовы для падрыхтоўкі да іспытаў па найбольш верагодных прадметах будучага прафілявання.
3. Развіваючыя курсы.
Задачы:
-
зарыентацваць вучняў у свеце сучасных прафесій, пазнаёміць іх са спецыфікай дзейнасці, адпаведнай найбольш распаўсюджаным прафесіям;
-
падтрымліваць матывацыю выбару прафесіі вучнямі, спрыяючы тым самым унутрыпрофільнай спецыялізацыі.
Работа на факультатыве пачынаецца з акрэслівання яго тэматыкі, выбару аднаго з магчымых варыянтаў, што рэкамендуе праграма: калі школьнікі жадаюць пашырыць свае веды па літаратуры наогул ці маюць намер працягваць далейшую вучобу на гуманітарных факультэтах ВНУ, мэтазгоднымі будуць курсы на выбар, якія з’яўляюцца дадатковымі раздзеламі да праграмных тэм асноўнага курсу літаратуры; калі трэба надаць заняткам пошукавы, даследчы характар, максімальна актывізаваць самастойную работу моладзі, перавага аддаецца курсам на выбар уводнага і развіваючага характару.
Актуальным з’яўляецца і пытанне аб арганізацыі, метадычных формах і прыёмах правядзення факультатыўных заняткаў – выбар канкрэтнай метадычнай формы правядзення абумоўліваецца псіхолага-ўзроставымі асаблівасцямі вучняў, іх пазнавальнымі магчымасцямі, тэматыкай заняткаў, мэтамі іх правядзення. Найбольш распаўсюджанай формай арганізацыі і правядзення заняткаў з’яўляецца лекцыя, якая не толькі фарміруе веды і паняцці пра пэўны прадмет даследавання, але і фарміруе светапогляд вучняў, стымулюе творчую самастойную працу па іх здабыванню. Існуе пэўная залежнасць формаў і прыёмаў вучэбнай работы на факультатыве ад мэт і задач, якія ставіць перад сабой настаўнік. Калі ён мае на мэце пашырэнне літаратурнага кругагляду вучняў, павышэнне іх культурнага ўзроўню, то больш увагі надае лекцыям; калі ж імкнецца да развіцця эстэтычных запатрабаванняў моладзі, забеспячэння яе духоўнага развіцця, выкарыстоўвае эмацыянальную гутарку з вучнямі; накіроўваючы ж намаганні на развіццё даследчых уменняў і навыкаў, настаўнік практыкуе разнастайныя віды самастойных творчых работ тыпу дакладаў, рэфератаў, водгукаў, рэцэнзій, сачыненняў і інш.
Пры выбары тых ці іншых метадычных прыёмаў работы на факультатыве неабходна ўлічваць і схільнасць яго ўдзельнікаў да пэўнай формы літаратурнай дзейнасці.
На пачатковым этапе работы настаўнік запісвае на дошцы план лекцыі і прапануе вучням заданне супаставіць тэкст лекцыі з планам, якая перапісваецца вучнямі ў сшыткі і дома на яе аснове рыхтуецца вуснае ўзнаўленне лекцыі. Паступова выпрацоўваецца прывычка ўважліва ставіцца да новага матэрыялу, запамінаць важнае, істотнае, што павінна быць у аснове будучага плана лекцыі, складзенага ўжо самімі вучнямі. Лекцыя спалучаецца з іншымі прыёмамі работы: рэфератамі, паведамленнямі вучняў, гутаркамі і г.д., якія выкарыстоўваюцца перад семінарскімі заняткамі (вучні самастойна рыхтуюцца да раскрыцця пэўнага пытання ці праблемы). Структура правядзення семінара выбіраецца настаўнікам; праверка самастойна засвоенага матэрыялу можа быць праведзена ў форме калёквіуму, абмеркавання напісаных вучнямі дакладаў, рэфератаў, іх рэцэнзавання і інш. Практычныя заняткі як форма навучання на курсах на выбар выкарыстоўваюцца падчас аналізу формы і зместу мастацкага твора, даследавання прыёмаў стварэння характараў, раскрыцця. Гутарка як метад арганізацыі заняткаў павінна мець эўрыстычны і даследчы характар. Адной з формаў развіцця навукова-даследчых і творчых здольнасцей вучняў, выпрацоўкі ў іх навыкаў самастойнага і аналізу літаратурных твораў, умення працаваць з літаратурна-крытычнымі артыкуламі з’яўляецца абарона праектаў і напісанне “курсавых” прац, тэматыка. Рыхтуючы вучняў да напісання прац і абароны праектаў, настаўнік павінен расказаць аб патрабаваннях да гэтага віду работы, дапамагчы выбраць тэму, скласці план, праводзіць кансультацыі ў працэсе назапашвання і сістэматызацыі матэрыялу. Шырокае распаўсюджанне атрымала такая форма арганізацыі работы, як камбінаваныя заняткі (навуковыя канферэнцыі, выпуск часопісаў, газет, зборнікаў, афармленне альбомаў, альманахаў, правядзенне літаратурных вечароў і г.д.), якія звязаны з пазакласнай і пазашкольнай работай, спрыяюць фарміраванню навыкаў самастойнага навуковага даследавання.