- •IV тарау. Жеке тұлғаның базалық мәдениетінің құралуы
- •1.2 Жеке тұлғаның даму факторлары
- •1.3. Жеке тұлғаның дамуындағы қозғалыс күші, қарама – қайшылықтар.
- •2.Тәрбиенің маңызы
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.2. Тәрбие және даму
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.3 Әрекетшілдік және тілдесудегі жетілу
- •3. Қазіргі тәрбие мақсаттары
- •3.1. Тәрбиелеу мақсаты туралы ұғым
- •3.2.Тәрбиелеу мақсаттарының қоғамдық-тарихи шарттастырылуы
- •3.3. Жеке тұлғаның гармонды және жан-жақты жетілуін қалыптастыру
- •4. Тәрбиенің заңдылығы мен қағидалары
- •4.2 Тәрбиенің метақағидалары
- •4.3. Тәрбиелеудің жеке принциптері
- •5. Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі
- •5.2.Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі тәсілдері
- •5.3. Өзіне-өзі әсер ету тәсілдері
- •1.Тұлға, индивд, даралық ұғымдарына түсініктеме беріңдер
- •6.Адамгершіл тұлғаны сипаттау
- •6.2. Гуманисті құндылықтар
- •6.3. Адамгершілік қасиеттердің қалыптастыру белгілері
- •7.1. Гуманистік жеке тұлғаны қалыптастыру шарттары
- •7.2. Гуманистік қарым-қатынасты(тілдесуді) қамтамасыз ету
- •7.3. Білім алудың гуманизациясы мен гуманитаризациясы
- •8. Гуманистикалық тәрбие
- •8.3. Гуманды – жеке тұлғалы педагогика
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9.Отбасындағы адамгершілік тәрбиесі
- •9.1. Отбасы тәрбиесі және оның мәселелері
- •9.2. Отбасындағы баланың орны
- •9.3. Отбасындағы адамдық тәрбиенің негізгі ережелесі
- •III бөлім.Азаматтық тәрбие
- •10.Азаматтық тәрбие және азаматшылық.
- •10.1. Азаматтық тәрбие туралы түсінік
- •10.2.Құқықтық тәрбие
- •10.3.Патриоттық және интернационалдық тәрбие
- •11.Өзара әркеттестік мәдениетін көпұлтты ортада қалыптастру
- •11.1.Ұлтаралық тілдесу мәдениетінің ерекшеліктері
- •11.2.Көпмәдениетті компетенттілік
- •11.3.Азаматтық бірлікті қалыптастыру
- •12. Жауапкершілік және міндет сезіміне тәрбиелеу.
- •12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
- •12.2. Экологиялық жауапкершілігі
- •13. Дүниетаным қалыптастыру
- •13.1 Дүниетаным туралы түсінік
- •13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
- •13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
- •IV бөлім. Тұлғалық мәдениетті қалыптастыру.
- •14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
- •14.2.Саналы тәртіпке тәрбиелеу
- •14.3.Мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру
- •16.Еңбек тәрбиесі
- •16.1.Еңбек тәрбиесінің мазмұны
- •16.2.Оқушылардың еңбек әрекетін ұйымдастыру шарттары
- •16.3.Еңбек процессінде тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
- •17.1 Ұғым туралы эстетикалық мәдениет
- •17.2 Өнер эстетикалық мәдениеттің құралымында
- •17.3. Қоршаған орта және эстетикалық мәдениет
- •18. Дене шынықтыру
- •18.1. Оқушының дене тәрбиесі
- •18.2.Физикалық тәрбиенің құрау құралдары
- •18.3. Дене тәрбиесі және салауатты өмір салты
- •V бөлім. Тұлғаның тәрбиесі мен әлеуметтендіру
- •19.Жеке тұлғаны әлеуметтендіру
- •19.1.Социализация туралы түсінік
- •19.2.Социализацияның негізгі мақсаттары
- •19.3. Әлеуметтену факторлары
- •20. Тұлғаның қоғам меншігіне айналуы
- •20.1. Тұлғаның әлеуметтену компоненттері
- •20.2. Тұлғаның әлеуметтену технологиялары
- •21. Тұлғаның өз–өзін билеуі
- •21.1 Өз-өзін билеу ұғымы
- •21.2. Өзін-өзі кәсіпті билеу
- •21.3 Тұлғаның өмірлік орны және оның социализациясы
- •22.Оқушының кәсіби бейімделуі
- •22.1Кәсіби бейімделу және тұлғаның өз өзін анықтауы.
- •22.2.Кәсіби бейімделудің негізгі ұстанымдары
- •22.3 Профильдық тәлім- тәрбие және кәсіптік бағдарлама.
- •Өзін-өзі тексеру сұрақтар
- •VI бөлім.Тәрбиеленушінің спецификалаық өзгешеліктері
- •23. Дербес және фас өзгешеліктер
- •23.2. Кіші сынып оқушының және бозбаланың өзгешеліктері
- •23.3. Жоғары сынып оқушысының өзгешеліктері.
- •24.Оқушылардың жыныс айырмашылықтары
- •24.1. Жыныстық айырмашылықтар және тәрбие
- •24.2 Жыныстық өзгешеліктің мінездемесі.
- •24.3. Жыныстық тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.2. Интеллект дарындылықтың компоненті ретінде
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •Өз-өзін бақылау сұрақтары:
- •Рефераттар тақырыбы
- •Әдебиет
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •VII. Тарау. Мектептегі тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •27.1. Мектептегі тәрбие беру әдістерінің классификациясы
- •27.2. Тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері
- •Стимуляция және мотивация әдісі
- •28. Мектептегі тәрбие жұмысының формалары
- •28.1. Тәрбие ісі
- •28.2. Тәрбие беру ісінің тиімді шарттары
- •28.3.Тәрбие жұмысының бағыты
- •Ұжымда тәрбиелеу және ұжым арқылы тәрбиелеу
- •Тәрбиелеуші балалар ұжымы
- •Оқушылық ұжым дамуындағы негізгі шарт
- •30. Сыныптағы тәрбие жұмысы
- •30.1. Сынып жетекшісі және оның негізгі міндеттері
- •30.2. Сыныптағы тәрбие жұмысының формалары
- •30.3. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмысы
8.3. Гуманды – жеке тұлғалы педагогика
Гуманды-жеке тұлғалы педагогика авторы танымал теорияшыл және практикашыл Ш. А. Амонашвили болып табылады. Ол оқушының белсенді оқу-танымдық ісі тек тұлғаның жетілуіне бағытталған оқуды ұйымдастыруда ғана мүмкін екендігін әділетті түрде көрсетеді. Сондықтан мыналарды қарастыратын оқудың гуманисті принциптерін жүзеге асырудағы қажеттіліктері туындайды:
Оқушы тұлғасының дамуы үшін оқыту;
Адамдарға, табиғатқа, еңбекке, қоршаған өмірге деген гуманисті, өнегелі қатынастардың бекемделуі;
- баланың ішкі әлеміне, оның қызығушылығы мен қажеттіліктеріне күтімді көңіл аудару;
- оқушының ішкі және рухани потенциалын байыту.
Гуманды-тұлғалық педагогикадаоқу процестерінің келесі мақсаттары тұжырымдалады:
а) оқушыдағы оның жеке қасиеттерін ашу арқылы игі адамның қалыптасуы, жетілуі және тәрбиесі;
б) оқушының танымдық қабілеттерінің дамуы және қалыптасуы;
в) білім мен үйрену көлемінің кеңейтілуі және тереңдігіне арналған жағдайларды қамтамасыз ету;
г) өзін-өзі тәрбиелеуді жүзеге асыру жетістіктері тәрбие идеалы ретінде.
Көрсетілген мақсаттар Ш.А.Амонашвили есептегендей, тек егер де мұғалім қажетті қасиеттерге ие болған жағдайда ғана жетістікке жете алады. Педагог өзі жеке тұлға болуы керек, яғни тұлға тек тұлғамен ғана тәрбиелене алады. Ол гуманис болуы керек, яғни баладағы ізгілікті тек гуманист, мейірімді адам ғана дағдыланлыра алады. Мұғалім ауқымды білімді және өнерпаз адам, патриот және интернационал болуы тиіс. Оқушылармен қарым-қатынаста мұғалім көрсетуі тиіс:
-Кез келген оқушы мұғаліммен тілдесу қызықты және қуанышты екендігін сезінуі үшін, оқушылардың барлығын және әрбіреуін түсіне алу шеберлігі.
Ерекше аккөңілділік, мейірімділік, бауырмалдылық, ақжүректілік, әдептілік, педагогикалық төзім мен оптимизм; оқытушы талабы бірге уайымдаумен, шыдаммен және байсалдылықпен сай келуі керек;
Әрбір оқушының өсіп, дамып, жетіліп келе жатқанына қуанып отыру қасиеті.
Гуманды-тұлғалық педагогика принциптері оқушыға деген гуманистік қатынас оқу процесінің барлық тәсілдері мен формаларында көрсетілуін қарастырады. Бұл балалардағы мейірімділікті, серіктестік, достық сезімін және өзара көмектесудің тек мектепте емес, күнделікті өмірде де сәтті қалыптасуын ынталандыруы тиіс.
9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
9.2.Баланың отбасылық мәртебесі
9.3.Отбасыдағы гуманистік тәрбиенің негізгі ережелері
Негізгі түсініктер: отбасы, отбасы тәрбиесі, ата-ана, мектеппен байланыс, гуманизм, ізгіліктік.
9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
Отбасылық тәрбие (отбасындағы тәрбие) нақты отбасында құралған отбасы мүшелерінің арасындағы үлкендер жағынан отбасының кіші мүшелеріне ықпал етуін ұғыну және ұғынбау акттарында көрсетілетін өзара қарым-қатынас деп түсіндіріледі. Көрсетілген ықпал отбасының кіші мүшесі өзінің ұстануы, әрекеттері мен істері отбасы үлкен мүшелерінің ол үшін дұрыс, жарамды деп санайтын түсінікпен сәйкес болу керектігіне бағытталған. Дәл отбасы индивидтің үлкен өмірлік жолының басы болып табылады, дәл осы жерде ізгіліктің қасиеттері жинақталады(немесе жинақталмайды). Отбасы гуманисті тұлғаның қалыптасуындағы басты, ең маңызды буын болып табылады.
Бірлесе өмір сүру, бірлесіп қызмет ету процесінде отбасының барлық мүшелері осылай немесе басқалай, басқа мүшелеріне әсер етеді, яғни белгілі бір тәрбие ықпалын көрсетеді. Сол уақытта отбасыдағы басты тәрбие берушілер болып ата-ана саналады. Бұл ретте сол немесе басқа да жеке қасиеттерді қалыптастырудағы нәтиже әр уақытта ата-ананың арнайы тәрбиелік күштеуімен байланысты емес, әдетте ондай қасиеттер отбасында автоматты түрде қалыптасады. «Нәресте – бұл ата-ананың өнегелі өмірінің айнасы. Жақсы ата-ананың балаларына ешқандай күштеусіз берілетін ең құнды өнегелі болмысы – бұл ана мен әкенің ішкі мейірімділігі, адамдарға жақсылық жасай білуі. Әке мен ананың өз жанынң бөлігін басқаларға беріп, адамдардың қуаныш пен қайғысын жүректеріне жақын қабылдап отыратын жанұяларда балалары мейірбан, кішіпейіл, ақкөңіл болып өседі» (В.А. Сухомлинский).
Отбасылық тәрбиенің нәтижелілігі гуманисті тұлғаның қалыптасуына айтарлықтай әсер ететін көптеген факторлардын тәуелді. Мұндай факторларға төмендегі келтірілгендерді көрсетуімізге болады.