Сдж арналған есептер

1. Негізгі капитал құны 300 млн.тенге. Орташа айналым жылдамдығы – 6 жыл. Айналмалы капитал 50 млн.тенге және айналымы жылына 13 рет. Табу керек барлық капиталдың уақытын және жылындағы айналым санының?

2. Айналмалы капитал 400 млн.тенге, сонымен қатар еңбек ақы қоры -100 млн.тенге құрайды. Жанармайға, материалға, шикізатқа жұмсалған капитал жылына 10 рет айналады, еңбек ақы-16 рет. Табу керек негізгі капиталды, егерде тозу 10 жылда болса және капиталдың айналым жылдамдығы 0,5 жылды құрайды.

3. Кәсіпкер 100 станокты 400 млн.тенге сатып алды. Орташа мерзім уақыты 10 жыл. 6 жылдан сон станоктың құны 25% төмендеді. Табу керек станоктың қалдық құнының 7-ші жылдың басында моральдық тозу есебімен.

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Ә.Әубәкіров, Б.Б.Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П.Табеев. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. Қазақ университеті. 1999.

2. Әкімбеков С., Баймухаметова А., Жанайдаров У. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы. 2001.

3. Экономикалық теория. Оқулық. Алматы. Қазақ университеті. 2002.

4. Қашықов Ш., Нұрғалиев Ө. Экономикалық негіздері. Қарағанды. Оқулық.

5. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов У.С., Жунісов Б.А., Комягин Б.И. Жалпы экономикалық теория. Оқулық. Алматы-Ақтөбе.2002.

6. С.С.Мәуленова, С.Қ.Бекмолдин, Е.Қ.Құдайбергенов Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы, Экономика, 2004.

7. Под ред. А.Я. Аубакирова Казахстанская модель рыночных преобразований: социально-экономические и правовые аспекты Алматы: Казак. Университетi, 2003

8. Под ред. М.Б. Кенжегузина Рыночная экономика Казахстана: проблемы становления и развития. – В двух томах А., 2001

10-тақырып.Өндіріс шығындары.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары.

1. Экономикалық шығындардың мәні және оның түрлері.

2. Фирманың жалпы, орташа, шекті табыстарын есептеу тәсілдері.

Талқылайтын сұрақтар

1. Шығындардың түрлері мен олардың жіктелуі

2. Тұрақты және өзгермелі шығындар

3. Өндіріс көлемінің өсуі кезіндегі тұрақты және өзгермелі шығындар динамикасының ерекшелігі

4. Жалпы, орташа және шекті шығындар, олардың арасындағы өзара байланыс. Масштаб эффектісі

5. Қысқа және ұзақ мерзімдік кезеңдегі өндіріс шығындары, олардың арасындағы өзара байланыс.

6. Өндірістің трансакциондық шығындары, олардың арналуы

7. Өндіріс шығындарын азайту және пайданы көбейту

Сдж арналған тапсырмалар

1. Тұрақты және өзгермелі шығындар жиынтығы шығынның қай түрін береді:

А) нақты шығындарды;

B) тұрақты шығындарды;

C) жиынтық шығындарды;

D) нақты емес шығындарды;

E) өзгермелі шығындарды.

2. Пайданың бұл түрі фирманың жалпы түсімінен барлық шығындарды (сыртқы және ішкі) алып тастағанда туындайды:

А) орташа тұрақты пайда;

B) экономикалық пайда;

C) альтернативті пайда;

D) қалыпты пайда;

E) бухгалтерлік пайда.

3. Фирманың шикізат, қондырғы, көлік, энергияны сырттан сатып алуға жұмсаған шығындары, демек кәсіпорын құрамына кірмейтін жабдықтаушылардан сатып алулары:

А) нақты шығындар;

B) тұрақты шығындар;

C) альтернативті шығындар;

D) инвестициялық шығындар;

E) орташа тұрақты шығындар.

4. Пайданың бұл түрі фирманың жалпы түсімінен барлық шығындарды (сыртқы және ішкі) алып тастағанда туындайды:

А) орташа тұрақты пайда;

B) экономикалық пайда;

C) альтернативті пайда;

D) қалыпты пайда;

E) бухгалтерлік пайда.

5. Шығынның бұл түрі жиынтық шығындардың өндірілген өнім көлеміне қатынасымен анықталады ТС/Q:

А) орташа нақты шығындар;

B) орташа тұрақты шығындар;

C) орташа альтернативті шығындар;

D) орташа жиынтық шығындар;

E) орташа өзгермелі шығындар.

6. Өндіріс көлемінен тәуелді болатын шығындар, оларға шикізат, материал және еңбек ақыға шығындар жатады:

А) нақты шығындар;

B) тұрақты шығындар;

C) альтернативті шығындар;

D) нақты емес шығындар;

E) өзгермелі шығындар.

7. Тұрақты және өзгермелі шығындар жиынтығы шығынның қай түрін береді:

А) нақты шығындарды;

B) тұрақты шығындарды;

C) жиынтық шығындарды;

D) нақты емес шығындарды;

E) өзгермелі шығындарды.

8. Әр қосымша өнім бірлігін өндіру үшін қажет шығындар:

А) шекті шығындар;

B) тұрақты шығындар;

C) альтернативті шығындар;

D) нақты емес шығындар;

E) орташа тұрақты шығындар.

9. Өндіріс көлемінен тәуелсіз болатын шығындар; оларға амортизация, рента және т.б. жатады:

А) бухгалтерлік пайда;

B) экономикалық пайда;

C) альтернативті пайда;

D) қалыпты пайда;

E) орташа тұрақты пайда.

10. Пайданың бұл түрі фирманың жалпы түсімінен сыртқы шығындарды алып тастағанда туындайды:

А) орташа тұрақты пайда;

B) экономикалық пайда;

C) альтернативті пайда;

D) қалыпты пайда;

E) бухгалтерлік пайда.

11. Фирманың шикізат, қондырғы, көлік, энергияны сырттан сатып алуға жұмсаған шығындары, демек кәсіпорын құрамына кірмейтін жабдықтаушылардан сатып алулары:

А) нақты шығындар;

B) тұрақты шығындар;

C) альтернативті шығындар;

D) инвестициялық шығындар;

E) орташа тұрақты шығындар.