5.Charakterystyka inwestycji zagranicznych w kraju

Ukraina jest na 10 miejscu w Centralnej i Wschodniej Europie pod względem ilości projektów BIZ (178) i ilością stworzonych miejsc pracy (7 487). W 2011 r. czysty przyrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) na Ukrainie wyniósł 40, 053 mld USD (w 2009 r. – 35, 616 mld USD), a suma skumulowanych inwestycji wg stanu na 1 stycznia 2011 r. wyniosła 44,108 mld USD (wzrost o 10,12% w 2010 roku). Dane co do napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do kraju prezenruje poniższy wykres.

Źródło: Państwowy Komitet Statystyki Ukrainy

Struktura geograficzna skumulowanych inwestycji nie uległa istotnym zmianom. Czołowe pozycje zajmują nadal: Cypr, Niemcy, Holandia, Rosja, Austria, Francja, Wielka Brytania. W strukturze sektorowej skumulowanych inwestycji wg stanu na 1 lipca 2011 r. największy udział mają sektor finansowy (32,5%) i przemysł (31,4%).

Ukraina ma duży rynek zbytu, graniczy z Bialoruśją, Rosją, Moldową, Węgrami, Rumunią, Słowacją i Polską. Ma wyjście do Czarnego i Azowskiego morza a stąd do morza Śródziemnego. Co daje możliwość handlu z innymi krajami. Również Ukraina oferuje inwestorom bardzo dobrze wykształconych pracowników którzy ucą się nie tylko teoretycznie, ale i praktycznie. Przyciąganiu inwestycji, w szczególności zagranicznych, nie sprzyja brak bazy informacyjnej o ukraińskich regionach, pozwalającej dokonać oceny stopnia zainteresowania inwestorów danym regionem i poziomu ryzyka inwestycyjnego. Tygodnik Biznes, dokonując analizy ważniejszych wskaźników liczbowych i ocen ekspertów, po raz pierwszy dokonał oceny atrakcyjności inwestycyjnej każdego obwodu. Z przeprowadzonych badań wynika, że absolutnym liderem, biorąc pod uwagę charakterystykę klimatu inwestycyjnego (potencjał i ryzyko) jest miasto Kijów. Pod względem potencjału inwestycyjnego do grupy wiodącej zalicza się też obwody: Zaporoski, Doniecki i Dniepropietrowski. Kolejne miejsca zajmują obwody: Odeski, Połtawski i Charkowski. Niską ocenę atrakcyjności inwestycyjnej mają regiony Równeński, Tarnopolski, Chmielnicki i Czernowiecki. W zakresie ryzyka inwestycyjnego najwyższe oceny, oprócz Kijowa, otrzymały obwody Odeski i Zakarpacki. Średnim poziomem ryzyka charakteryzuje się utonomiczna Republika Krym oraz obwody: Iwanofrankowski, Kirowogradzki, Lwowski, Nikołajewski, harkowski, Czerkawski i Czerniowiecki.

Struktura branżowa bezpośrednich inwestycji zagranicznych na Ukrainie

Gałęzi	Stan na 2011 r. ( w mln USD)	% udziału
Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo	2272,8	7,6
Rybactwo	4,6	0,02
Przemysł	10789,1	36,2
Budownictwo	1067,6	3,6
Handel; remont samochodów, techniki bytowej i przedmiotów osobistego użytku	2158,0	7,2
Działalność hotelów i restauracji	613,5	2,1
Działalność transportu i komunikacji	4921,9	16,5
Działalność finansowa	394,0	1,3
Operacji związane z nieruchomością	5263,3	17,7
Zarządzanie państwowe	232,2	0,8
Edukacja	310,7	1,04
Ochrona zdowia i nadanie pomocy socjalnej	431,4	1,45
Działalność w zakresie kultury i sportu	880,1	2,96
Nadanie usług komunalnych	432,6	1,5
Ogółem	29771,8	100

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Państwowego Komitetu Statystyki Ukrainy

Inwestycje zagraniczne na Ukrainie najczęściej lokowane w 2011 roku w przemysł w największym stopniu (36,2%), następnie w działalność transportu i komunikacji (16,5%) oraz operacje związane z nieruchomością (17,7%). Podczas ostatnich 12 miesięcy 2011 roku wzrosł udział inwestycji w obrot nieruchomościami i usługi dla przedsiębiorstw (z 14,6% do 17,7%), natomiast znaczenie BIZ w sektorze handlu i usług remontowych spadło – narazie stanowi 7,2%. Istotne znaczenie miały dotychczas także inwestycje w budownictwie (3,6%) oraz w rolnictwie i leśnictwie (7,6%). Inwestorzy zagraniczni w mniejszym stopniu stali interesować się budownictwem. Taki spadek napływu BIZ do Ukrainy był spowodowany kryzysem ekonomicznym w 2008-2009.

Przykłady inwestycji zagranicznych. W sektorze telekomunikacji zainwestowały takie firmy, jak: AT&T (USA), PTT Telecom (Holandia), Deutsche Bundespost Telecom (Niemcy), Telecom (Dania), i UMC. W sektorze przetwórstwa żywności działają Coca-Cola, PepsiCo, Cargill, Kraft Jacobs Suchard i McDonalds, który dynamicznie rozwija sieć swoich restauracji. W sektorze chemii gospodarczej zainwestowały: Procter&Gamble oraz SC Johnson. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się sektor energetyki, gdzie inwestują: ABB, Westinghouse (USA), Siemens (Niemcy), AES Corporation (USA), Northland Power (Kanada), VEZ (Słowacja). Duże zainteresowanie rynkiem ukraińskim przejawia Rosja, która inwestuje głównie w sektorze ropy naftowej, gazu i w przemyśle chemicznym (firmy Łukoil i TNK). Sprzyjają temu podpisane w 2004 roku porozumienia o współpracy, w szczególności dotyczące realizacji wspólnych projektów inwestycyjnych, w tym inwestycji rosyjskich w budowę gazociągu Bohorodczany – Użhorod, umożliwiającego tranzyt rosyjskiego gazu na zachód poprzez Ukrainę i Słowację. Ponadto, w 2002 roku rosyjska firma Mobilne Telesystemy nabyła 57,7 % akcji ukraińskiej firmy UMC (Ukraińskie Mobilne Syst 16,33 % akcji. Oprócz firm rosyjskich w ukraińskim sektorze ropy naftowej i gazu obecne są: Petroleum Corporation (USA), Eurogas (USA), RWE-DEA (Niemcy). W budownictwo zainwestowało pięć firm amerykańskich (AIDCO, Best International, OTIS, Interwindows oraz fundusz Western NIS Enterprise Fund), a także firmy niemieckie Knauff i Henkel Bautechnik. Indyjska grupa handlowo-przemysłowa Tata po sześciu latach działania na rynku ukraińskim przez pośredników, w drugiej połowie 2002 roku otworzyła swoje przedstawicielstwo. Plany przewidują długofalową współpracę w dziedzinie metalurgii, budownictwa, przemysłu samochodowego, produkcji obuwia i wyrobów skórzanych, hotelarstwa, telekomunikacji oraz oprogramowania komputerowego.

Jednocześnie przedstawiciele wielu cudzoziemskich kompanii otwarcie mówią, że nadejście wielkoskalowych inwestycji do Ukrainy komplikuje się nieobecnością stabilności nawet na krótki przedział czasu. Wskutek tego powab ukraińskich kompanii dla inwestorów zagranicznych nie zmniejsza się, lecz pewne z ich zajmują wyczekującą pozycję.