5. Купала – публіцыст (5 вопрос)

Газета «Беларусь» уяуляе сабой выдатны прыклад развiцця беларускай публіцыстыкi. I гэта, у болыпасці, дзякуючы актыунаму супрацоуніцтву Купалы з выданнем. У новых умовах К праявiу талент палiтычнага i грамадскага дзеяча, надрукаваушы шэраг глыбокiх i іцкавых артыкулау аб «палiтычным моманце», як тады гаварылася. Публiцыст зрабіу удалую спробу сфармуляваць праграя У нацыянальна-дэмакратычнага пераутварэння на Бел. Ён nicay, што для стварэння незалежнай беларускай краiны неабходна у першую чаргу вызвалiць Б ад акупантау i не чакаць, што гэта зробіць нехта іншы, а самiм арганi-зоуваць узброеную барацьбу з захопнікамi, ствараць вызваленчую армiю. Патрэбна было разгарнуць прапаганду i агітацыю сярод насельніцтва i выкрываць каланiяльную польскую i расійскую палiтыку, а таксама крытыкаваць калабарацыянiсцкiя элементы у Беларусi, якiя пайшлi на змову з белапалякамi. Купала выступау за надзяленне сялян зямлёй, пераемнасць традыцый нацыянальна-вызваленчага руху маладым пакаленнем для стварэння незалежнай беларускай дзяржавы. Вось такiя абразкi нацыянальнай iдэалогii прапанавау чытачам Купала. Многае з таго, аб чым пicay у той час вялiкi паэт, увайшло у скарбонку беларускай дзяржавы i нацыянальнай культуры.Артыкулы: «Больш самачыннасцi» (22.10.1919), «Зямельная спекуляцыя» (24.10.1919), «Моладзь iдзе» (15.11.1919), «Таржышча» (20.11.1919), «Незалежная дзяржава i яе народы» (29.11.1919) i iнш. Акрамя публіцыстыкi у газеце былi змешчаны вядомыя творы паэта: паэма «Магiла льва», пераклад на бел мову «Слова аб палку Ігаравым» i шмат вершау.

6. Беларускія часопісы ў 20-30 гг. (7 вопрос)

У 20-30-я гг. XX ст. у Б створана сiстэма нац СМІ, якая забяспечвала функцыянаванне палiт, сац-эк i культ пр-сау у грам. Паколькi Б уваходзша у склад СССР, то на яе тэр распаусюджвалiся цэнтральныя выданнi («Правда», «Ізвес-тія»), якiя займалi значнае месца у інфармаваннi нас-ва i аказвалi станоучы уплыу на развіццё рэсп прэсы. Камунiстычная партыя Белi i савi урад арганiзавалi выпуск рэспублiканскiх, абласных, акруговых, павятовых, потым i раённых партыйна-савецкiх газет, шмат часопiсау, якiя складалi асноунае iдэалагiчнае звяно. Таксама друкавалiся выданнi прафсаюзныя, камсамольскiя i пiянерскiя, навуковыя, лiтаратурныя, ваенныя, галіновыя, нацыянальных меншасцей, дзiцячыя, шматтыражныя i г. д. У 1940 г. у Беларусi выдавалася больш за 250 розных газет.

У студзенi 1921 г. начало працаваць Дзяржаунае выдавецтва Беларусi, на базе якога быу аргатзаваны шэраг устаноу для выпуску палiтычнай, вучэбнай, навуковай, мастацкай i шшай лiтаратуры, неабходнай для ажыццяулення асветнай дзейнасцi у грамадстве. Кiраунiцтва рэспублiкi вырашыла праблему абсталявання выдавецтвау палiграфiчнай тэхнікай. Для забеспячэння рэдакцый рэспублiканскай, саюзнай i мiжнароднай інфармацыяй у 1931 г. было створана Беларускае тэлеграфнае агенцтва (БелТА). Развіццё перыядычнага друку i выдавецкай справы прадык-тавала неабходнасць падрыхтоукi журналiсцкiх кадрау. На пра-ЦУ У рэдакцыi прыйшлi партыйныя i савецкiя работнiкi, вучоныя, лiтаратары, выпускнікi вышэйшых навучальных устаноу. Дзеля прафесійнай падрыхтоукi работнiкау рэдакцый газет i чаcoпicay у 1932 г. у Мінску быу адкрыты Камутстычны iнстытут журналiстыкi (КІЖ).

Рабселькораускi рух. У 20-30-я гг. камсамольцы, рабоча-сялянская моладзь, вайскоуцы у масавым парадку станавiлiся рабселькорамi газет. Многiя з iх сталi вядомымi публiцыстамi i лiтаратарамi: Чорны, Александровiч, Трус, Чарот, Галавач, Крапiва. У сяр 30-х гг. у Б было больш за 300 тыс. рабселькорау, праз якiх кiруючыя стр-ры прапагандавалi сваю палiтыку сярод насельніцтва.

Ва умовах вострага дэфіцыту кнiжнай справы выхад лiтаратурнага ча сопiса узбагачау бiблiятэку бел л-ры. «Полымя» фактычна стала асновай стабiльнага л-га нац пр-су. Пасля стварэння «Полымя» літ пр-с набывау новую моц i нац-ны размах. Разам з гэтым несумненнай каштоунасцю у дзейнасцi рэдкалегii «Полымя» была актыуная праца па умацаваннi нац асаблiвасцей, здзяйсненню iдэалогii беларусiзацыi, адраджэнню гiсторыка-культ традыцый бел народа. Увогуле часопіс i яго аутары былi пачынальшкамi нацыянальнага руху у пачатку 20-х гг. Гэта быу моцны уздым з глыбінь народных сiл, якi не спынiлi нават рэпрэсiуныя меры. У працэс развіцця нац культуры паступова улiваецца стварэнне сав школы, навукi i нар маст-ва. Яшчэ раз зауважым, што рэвалюц час запатрабавау насычэння грам свядомасцi новымi iдэямi лiт-ры, новымi прыёмамi i формамi адлюстравання жыцця. Душа маладосцi «пела» асаблiвым інтузiязмам i патрабавала увасаблення у мастацкiх вобразах. У л-ру iшло новае пакаленне XX ст. Яно таксама жадала аб'яднання. I у жнiунi 1923 г. Пачау выдавацца часопiс «Маладняк». Гэта яшчэ адна цікавая старонка у бел літ-ры i гiсторыi перыядычнага друку. Часопiс стау цэнтрам аднайменнага лiтаратурнага грамадскага аб'яднання, якое аформiлася у канцы 1923 г. Як арганізацыя маладых пралетарскiх пiсьменнiкау. Гэты л-ны ун-т дау навуку амаль усiм вядомым літаратарам Беларусi, творчая маладосць якiх прыйшлася на 20-я гг. Броука, Глебка, Крапіва, Трус, Куляшоу, Галавач, Дубоука, Гурло, Александровiч, Чарот «прарасталi» у «Маладняку». Ідэйнай платформай маладой пісьменніцкай аргатзацыi былi абвешчаныя iдэалы Кастрычн рэвал аб стварэнні грам-ва сац справядлiвасцi - на пазіцыях балыпавіцкай партыi i камсамола удзельнічаць у будауніцтве сацыялiзму. 3 гэтым была звязана мастацкая платформа арганізацыi i яе часопіса: адлюстроуваць у творах новае жыццё i паказаць галоунага героя – працоунага ч-ка.