- •Метадычная распрацоўка для студэнтаў №9
- •Па дысцыпліне “Беларуская мова. Прафесійная лексіка”
- •III. Пытанні для самападрыхтоўкі па змесце заняткаў:
- •IV. Пытанні для аўдыторнага кантролю ведаў:
- •МАтэрыял для самападрыхтоўкі
- •1. Паняцце навуковага стылю
- •2. Асаблівасці лексікі навуковага стылю
- •3. Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю
- •4. Сінтаксічныя асаблівасці
- •5. Сродкі лагічнай сувязі
- •V. Літаратура Асноўная:
- •Дадатковая:
- •Метадычная распрацоўка для выкладчыкаў №9
- •Па дысцыпліне “Беларуская мова. Прафесійная лексіка”
- •Даць азначэнне і характарыстыку навуковаму стылю і яго падстылям.
- •Вызначыць лексічныя, марфалагічныя, сінтаксічныя асаблівасці навуковага стылю.
- •Навучыцца перакладаць навуковыя тэксты з рускай мовы на беларускую, улічваючы стылістычную прыналежнасць і асаблівасці лексіка-граматычнай будовы тэксту.
- •IV. Агульныя метадычныя ўказанні:
- •V. Ход заняткаў.
- •1. Уводная частка:
- •2. Кантроль зыходнага ўзроўню ведаў:
- •1. Пры дапамозе суфіксаў і прыставак утварыце новыя словы ад назваў частак цела.
- •3. Апытванне па тэарэтычным матэрыяле:
- •4. ПрактычнЫя заданні:
- •Перакладзіце тэксты на беларускую мову. Коклюш
- •Вирусные гепатиты
- •Адзначце лексічныя, марфалагічныя і сінтаксічныя асаблівасці перакладзеных тэкстаў навуковага стылю.
- •5. Выстаўленне выніковых адзнак.
- •6. Заключная частка.
- •VI. Літаратура Асноўная:
- •Дадатковая:
3. Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю
1). Адсутнасць дзеясловаў у форме 1-й и 2-й асобы, большасць дзеясловаў ужыта ў форме 3-й асобы цяперашняга часу: увага сканцэнтравана на змесце, а не на суб’екце дзеяння, дзеясловы абазначаюць пастаянныя ўласцівасці, прыметы, якія з’яўляюцца пазачасавымі. Пры гэтым асабовыя займеннікі ён, яна, яно, яны паказваюць на паняцці, а не на асоб.
Бялкі з’яўляюцца абавязковым і незаменным кампанентам харчавання, таму што яны забяспечваюць рост і развіццё арганізма.
2). Адсутнасць асабовых займеннікаў я, ты, вы. Займеннік мы мае дадатковыя сэнсавыя адценні мы = мы сумеснасці, мы з вамі.
Мы можам прасачыць, што ... . Нашы назіранні паказалі, што ... .
3). Катэгорыя ліку назоўнікаў мае свае асаблівасці, звязаныя з неабходнасцю абазначаць множнасць праз адзін прадмет, г.зн. ужыванне абстрактных і рэчыўных назоўнікаў у множным ліку (звычайна толькі ў адзіночным): кіслоты, частоты, тэмпературы, смолы, гліны, солі, маслы).
4). Пераважаюць формы роднага склону назоўнікаў, за ім па распаўсюджанасці ідуць назоўны і вінавальны. (Перавага роднаму склону – асаблівасць, якая вынікае з шырокай ужывальнасці ў навуковых тэкстах субстантантыўных спалучэнняў тыпу вынікі эксперыментаў, хвароба сэрца, дасягненні навукі)
Р.скл.
Недахоп бялкоў у харчаванні абумоўлівае перш за ўсё парушэнне
Р.скл.
ферментатыўных сістэм.
5). Пераважаюць складаныя формы вышэйшай і найвышэйшай ступеняў параўнання. Найвышэйшая ступень утвараецца пры дапамозе слоў: найбольш, найменш, зрэдку – вельмі, амаль не выкарыстоўваецца – самы (найбольш распаўсюджаны, больш эфектыўныя, менш прадуктыўныя).
Простыя формы не ужываюцца, бо яны эмацыяналь экспрэсіўныя.
6). Высокая частотнасць састаўных адыменных злучнікаў і прыназоўнікаў (пры дапамозе, у адпаведнасці, на аснове, у залежнасці ад, у якасці і інш.)
7). Шырока выкарыстоўваецца абрэвіяцыя: ЦНС (цэнтральная нервовая сістэма), ВНД (вышэйшая нервовая дзейнасць), МІ (мазгавы інсульт), МТ (медыцынскія тэхналогіі), ККД (каафіцыент карыснага дзеяння).
4. Сінтаксічныя асаблівасці
1). Шырокае выкарыстанне пасіўных канструкцый, у якіх канкрэтная асоба гаворачага не абазначаецца дзейнікам, а называецца даданым членам сказа ў форме творнага склону або наогул апускаецца.
Аўтарам упершыню выяўлены недастатковы ўзровень дасведчанасці урачэй-стаматолагаў Беларусі ў галіне ўласнай анатоміі зубоў і выяўлены памылкі, якія найбольш распаўсюджаны ў стаматалагічнай практыцы.
2). Выкарыстанне простых сказаў, ўскладненых аднароднымі членамі, пабочнымі і ўстаўнымі канструкцыямі.
Па значэнні для жыццяздольнасці організма мікраэлементы раздзяляюць на абсалютна неабходныя (кобальт, жалеза, медзь, цынк, марганец, ёд, фтор,бром) і відавочна неабходныя (селен, нікель, крэмній, ванадзій, хром, малібдэн і інш.)
3). Выкарыстанне складаназалежных сказаў, даданая частка якіх заключае асноўную інфармацыю, а галоўная частка зусім або амаль зусім пазбаўлена зместу. Гэта канструкцыі, дзе ў ролі галоўнай часткі выступаюць фармуліроўкі тыпу: Трэба сказаць, што ... Варта падкрэсліць, што ... Неабходна адзначыць, што ... і г.д.
Трэба адзначыць, што ўсе вышэйпералічаныя вывады і абагульненні дазваляюць лічыць дысертацыйную работу завершанай.
Кожны ўрач павінен памятаць, што бязбольнасць усіх дыягнастычных і лячэбных маніпуляцый з’яўляецца важнай умовай эфектыўнага лячэння стаматалагічных захворванняў.
Нярэдка выкарыстоўваюцца і складаныя бяззлучнікавыя сказы.
Матэрыял даследавання паказаў наступнае: ... .
Варта адзначыць наступнае: ... .
4). Расшчапленне выказніка (дзеяслоў з канкрэтным лексічным значэннем замяняецца назоўнікам таго ж кораня і дзеясловам з аслабленай семантыкай): знаходзіць прымяненне - прымяняць, рабіць назіранні - назіраць, рабіць вымярэнні - вымяраць, аказваць уплыў - уплываць, рабіць разлікі - разлічваць і інш.)
5). Прамы парадак слоў.
Усе вітаміны падзяляюцца на тлушчарастваральныя і водарастваральныя.
Фізіялагічная патрэба ў вітамінах індывідуальная для кожнага арганізма і залежыць ад полу, узросту, стану здароўя, характару працоўнай дзейнасці.
6). Адсутнасць пытальных, клічных, пабуджальных сказаў.
7). Сучасны навуковы стыль вызначаецца ўжываннем формул, умоўных абазначэнняў, графікаў, схем, табліц прычым не толькі ў дакладных навуках (матэматыцы, фізіцы, хіміі), але і ў гуманітарных – псіхалогіі, мовазнаўстве і інш.