- •30. Паустанне 1863г. У беларуси. К. Калиноуски. Грамадска-палитычны рух у 70-90гг 19 ст.
- •31. Культурнае жыцце беларуси у 60-90 гг 19 ст.
- •32. Грамадска-палитычнае жыцце у пачатку 20 ст. Рэвалюцыйная падзерэвалюцыйная падзеи 1905-1907гг у беларуси. Беларуски нацыянальны рух у перыяд рэвалюцыи
- •33. Сталыпинская рэформа. Грамадска-палитычнае жыцце Беларуси (1907-1914гг). Беларуски-нацыянальна вызваленчы рух
- •34. Беларусь у гады першай сусветнай вайны (1914-1918)
- •35. Литоуская рэвалюцыя. Беларуски нацыянальны рух у перыяд ад Беларусь у перыяд Лютаўскай рэвалюцыі 1917 года
- •36. Развицце культуры беларуси у пачатку 20 ст. Фармираванне белКультура Беларусі ў першай палове XIX cт.
- •37. Кастрвчницкая рэвалюцыя и усталяванне савецкай улады у беларуси и на заходним фронте
- •38. Абвяшчэнне бнр. Утварэнне бсср и литоуска-беларусская сср
- •40. Пераход да новай эканамичнай палитыки
- •41. Прамысловасць бсср у 20-30 гг 20 ст.
- •42. Сельская гаспадарка бсср у 20-30 гг 20ст. Калектывизацыя
- •43. Грамадска-палитычнае жыцце беларуси у 20-30 гг 20ст
- •44. Адукацыя, навука, литаратура и мастацтва беларуси у 20-30гг 20 ст
- •46. Беларусь у пачатку другой сусветнай вайны. Узъяднанне
- •47. Пачатак вав. Абарончыя баи летам 1941г. Урадавыя мераприемствы па мабилизацыи насельництва на адпор ворагу
- •48. Акупацыйны рэжым нямецка-фашыстских захопникау на тэрыторыи беларуси
- •49. Партызанская и падпольная барацьба на тэрыторыи беларуси супрать нямецка-фашыстских захопникау
- •50. Вызваленне беларуси ад нямецка-фашыстских захопникау
- •51. Аднауленне и развицце прамысловасци Беларуси у другой палове 1940-першай палове 1980гг
- •52. Аднауленне и развицце сельскай гаспадарки Беларуси у другой палове 1940-першай палове 1980гг
- •53. Асноуныя тэндэнцыи грамадска-палитычнага развицця у беларуси у другой палове 1940-першай палове 1980гг
- •54. Беларусь на мижнароднай арэне у другой палове 1940-першай палове 1980гг
- •55. Развицце культуры, навуки и адукацыи у бсср у другой палове 1940-першай палове 1980гг
- •56. Асабливасци грамадска-палитычнага развицця Беларуси у пачатку 90-х гг 20 ст
- •57. Канстытуцыя рб . Фармираванне прававой дзяржавы и грамадзянскай супольнасци у беларуси
- •58. Тэндэнцыи эканамичнага развицця рб. Шляхи пераходу да рыначнай эканомики у канцы 20-пачатку 21 ст. Сацыяльная палитыка дзяржавы
- •59. Духоунае и культарнае жыцце беларускага народу у канцы 20-пачатку 21 ст.
- •60. Першыя кроки у знешняй палитыцы незалежнай Беларуси. Интэграцыйныя працэсы на постсавецкай прасторы. Працэс станаулення саюза Беларуси и Расии. Адносины беларуси з краи
44. Адукацыя, навука, литаратура и мастацтва беларуси у 20-30гг 20 ст
У комплексе праблем культурнага будаўніцтва важнае месца займала ліквідацыя непісьменнасці і малапісьменнасці дарослага насельніцтва.
Была створана Рэспубліканская надзвычайная камісія па ліквідацыі непісьменнасці.
Але ў канцы 30-х гадоў частка дарослага насельніцтва рэспублікі, асабліва на вёсцы і сярод жанчын, яшчэ заставалася неахопленай навучаннем.
Разам з ліквідацыяй непісьменнасці і малапісьменнасці дарослага насельніцтва праводзілася вялікая работа па стварэнні сістэмы народнай адукацыі.
Да сярэдзіны 20-х гадоў такая сістэма адукацыі была створана і складалася з наступных частак: 1) дашкольных устаноў; 2) масавых чатырохгадовых працоўных школ; 3) сямігадовых працоўных політэхнічных школ; 4) школ сялянскай моладзі; 5) рабфакаў; 6) тэхнікумаў; 7) вышэйшых навучальных устаноў.
Асаблівая ўвага надавалася ўвядзенню ўсеагульнага абавязковага навучання дзяцей.
Значнае развіццё атрымала сярэдняя спецыяльная адукацыя.
Кадры кваліфікаваных рабочых рыхтаваліся ў прафесійных школах.
20-я гады сталі часам нараджэння беларускай савецкай навукі.
Вучоныя займаліся даследаваннем рэсурсаў, праблемы прыкладнога характару.
Праводзіліся даследаванні і ў галіне гуманітарных навук.
Развіццё літаратуры і мастацтва адбывалася ў складаных умовах.
Беларуская паэзія вітала рэвалюцыю. Для яе характэрны былі аптымізм, дух змагання за новае жыццё. Гэта быў час агульнага духоўнага ўздыму, час надзей, веры і мар.
У другой палове 20-х гадоў развіццё беларускай савецкай літаратуры адбывалася ў вострай барацьбе ідэйна-эстэтычных тэндэнцый, розных літаратурных груповак.
У 30-я гады завяршыўся працэс стварэння адзінай пісьменніцкай арганізацыі Беларусі.
У вострай барацьбе розных мастацкіх школ і плыняў стваралася беларускае савецкае тэатральнае, музычнае і выяўленчае мастацтва.
У сярэдзіне 20-х гадоў першыя поспехі былі дасягнуты ў развіцці беларускага музычнага мастацтва, у якім усё яшчэ пераважала самадзейная творчасць музычных, харавых і танцавальных калектываў.
Значны крок наперад зрабіла музычнае мастацтва ў 30-я гады.
Паспяхова развівалася кінамастацтва. Ствараліся дакументальныя і мастацкія фільмы, кінахроніка.
Дасягненні ў сферы культурнай дзейнасці сведчаць аб сапраўдным ажыццяўленні культурнай рэвалюцыі ў рэспубліцы.
У 20-30-я гады паспяхова развіваліся жывапіс, скульптура, архітэктура.
20-я гады ў гісторыі беларускага жывапісу былі часам збірання творчых сіл, першых спроб засваення новай тэматыкі, актыўнага ўкаранення мастацтва ў жыццё шырокіх пластоў народа.
У 30-я гады мастацтва Беларусі ўзбагачалася новымі тэмамі і вобразамі.
Буйной падзеяй у культурным жыцці стаў Першы з'езд мастакоў Беларусі, які адбыўся 6 снежня 1938 г. у Мінску.
Багатыя і цікавыя традыцыі мае беларуская графіка.
У 20-30-я гады шэраг манументальных помнікаў стварылі беларускія скульптары.
У цэлым для прамысловай архітэктуры 20-х гадоў характэрна выкарыстанне жалезабетонных і металічных канструкцый.
У канцы 20-х гадоў рабіліся спробы распрацаваць тып дома з агульнымі бытавымі элементамі. Такія будынкі атрымалі назву дамоў-камун.
Галоўнымі задачамі архітэктуры Беларусі ў перадваенныя пяцігодкі (1933-1941) сталі рэканструкцыя і развіццё гарадоў.
Кожны твор архітэктуры ўяўляе сабой спалучэнне трох прынцыпаў: функцыянальнасці, трываласці і прыгажосці.
45 Заходняя Б у складзе Польшчы (1921-1939 гг.).
У выніку савецка-польскай вайны 1919-1920 гг., паводле Рыжскага мірнага дагавора ад 18 сакавіка 1921 г., вялікая частка тэрыторыі Беларусі з насельніцтвам перайшло ва ўладанне польскай дзяржавы.
Заходняя Беларусь і яе насельніцтва апынуліся ў вельмі цяжкім становішчы.
На заводах і фабрыках працоўны дзень працягваўся 10-11 гадзін. У сярэднім на аднаго працуючага прыходзілася два беспрацоўныя. Людзі згаджаліся на любую работу і любую аплату.
Вельмі цяжка жылося ў вёсцы.
Аграрныя пераўтварэнні вялі да ўзрастання дыферэнцыяцыі сялян, колькасць бедных жыхароў вёскі пачала няўхільна павялічвацца.Сяляне павінны былі пастаянна выконваць павіннасці.
У пошуках заробкаў, даведзеныя голадам і ўціскам да адчаю, сяляне шукалі выйсця ў эміграцыі.Вядучую ролю ў паланізацыі беларускага насельніцтва адыгрывала каталіцкая царква.У Заходняй Беларусі панаваў жорсткі палітычны рэжым і паліцэйскі тэрор.Такім чынам, сацыяльнае, нацыянальнае і палітычнае становішча працоўных мас на тэрыторыі Заходняй Беларусі штурхала іх на актыўныя антыўрадавыя дзеянні.
У пачатку і сярэдзіне 20-х гадоў сацыяльная і нацыянальная барацьба характарызавалася не толькі эканамічнымі забастоўкамі і антыўрадавымі дэманстрацыямі, але і праявамі ўзброеных выступленняў у форме партызанскага руху.
Ва ўзмацненні сацыяльнага і нацыянальна-вызваленчага руху значную ролю адыгралі партыі і арганізацыі камуністычнага і нацыянальна-дэмакратычнага напрамку.
Выдаваліся газеты, якія па прычыне праследавання ўладамі часта закрываліся.
У студзені 1927 г. улады пачалі ліквідацыю гурткоў і камітэтаў БСРГ. Па ўсім краі прайшлі масавыя арышты яе актывістаў.
Польскія ўлады чынілі розныя перашкоды для стварэння сеткі гурткоў на месцах, а таксама ажыццяўлялі жорсткі ўціск на перыядычныя выданні.Важную ролю ў грамадска-палітычным жыцці Заходняй Беларусі адыграла культурна-асветная арганізацыя - Таварыства беларускай школы (ТБШ).За перыяд свайго існавання (да 1937 г.) ТБШ заваявала вялікую любоў насельніцтва Заходняй Беларусі.
Заслуга ТБШ была не толькі ў асветніцкай ролі, але і ў тым, што яна падрыхтавала і выхавала ў вельмі цяжкіх умовах нацыянальнага прыгнёту значную колькасць беларускай творчай інтэлігенцыі.
У канцы 20 - пачатку 30-х гадоў адбыліся значныя палітычныя і эканамічныя змены на тэрыторыі Заходняй Беларусі.