Крушинскийдің пікіріншежануарлар элементарлық пайымдау әрекетінің болуы.
Жануардың экстраполяцияға қабілеті ( функцияны орындалған шекарадан тыс көрсету ).
Заттың мөлшерін ажырата білу. Ерекше назар аударатын нәрсе аталған қабілеттерді жануар тиісті затты, өзгерісті бір ақ рет ұсынудан соң-ақ байқата алады. Элементарлық пайымдау әрекеттің мүмкіні болатын механизімі жөнінде Л. В. Крушинский мынадай 5 қағиданы ұсынады.
-
Қоршаған дүние құбылыстары мен заттардың байланыстарын эмпирикалық заңдарды аңғаруды аңғарудың негізінде мидағы арнайы детектор-нейрондардың тітіркедіргіштің спецификалық қасиеттерін таңдап сезе алатындық қабілеті жатады.
-
Нейрон реакциясының спецификалығы оның генетиқалық аппаратының онтогенез барысында ашылатын активтігімен анықталады.
-
Мидағы нейрондар санның молдығы-қоршаған дүниенің алуан түрлігін қабылдау және ондағы күрделі өзара әрекеттесулер мен байланысты негізде жатқан заңдарды аңғарудың қажетті шарты.
-
Орталық жеке элементтерін және олардың арасындағы қатынастарды қабылдау үшін нейрондар функциональдық констелляцияға,топқа бірігу керек.
-
Бұл констелляцияларды таңдау сананың қатысуына жүреді, ал тітіркендіргіштің биологиялық маңызын бағалау эмоцияның көмегімен іске асады.
Қорыта келгенде, әрине, жануарда элементарлық пайымдаушылық жоқ деуге болмайды. Дегенімен оны рефректорлық теория тұрғысынан түсіндіруге болмайды деген пікірмен дауласуға болмайды. Бұған дейінгі айтылғанның бәрі жеткілікті дәлел болса керек.
Пайдаланылған әдебиеттер:
-
А. Н. Кабанов. Физиология человека и животных. Москва, 1963г
-
Аубакирова,Құлжанова, Джангозина: Адам жануарлар физилолгиясының үлкен практикумына арналған оқу құралы.
-
И. Төленбек. Нерв жүйесінің физиологиясы.,
Адам мен жануарлар физиологиясы . Алматы Білім. 2002ж
-
Сәтбаев, Нілдібаева, Өтепбергенов: Адам физиологиясы.