- •Әдістемелік нұсқау
- •1.Тақырыбы: Судың сапасын зерттеу әдістері. Судың сапасын жақсарту әдістері.
- •5. Сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар: Негізгі білім бойынша:
- •6. Ақпараттық – дидактикалық блок.
- •1 Кесте. Суды өңдеу процесі кезінде түсетін және пайда болатын зиянды химиялық
- •Суды залалсыздандыру.
- •7. Сабақтың мазмұны:
- •Негізгі білім деңгейін бақылау.
- •Дәріхананың тазартылған суын микробиологиялық зерттеу.
- •Судың химиялық құрамын анықтау.
- •Суды залалсыздандыру әдісінің сапасын анықтау.
- •1. 1% Хлор ерітіндісіне белсенді хлор мµлшерін аныќтау.
- •2. Хлордыњ қажетті мµлшерін аныќтау.
- •Қортынды білім деңгейін бағалау
- •8.Сабақ бойынша ұсынылатын әдебиеттер:
Судың химиялық құрамын анықтау.
1.Аммиак азотын сапалы аныќтау:
1.10 мл зерттелетін суды пробиркаѓа ќ±яды.
2.оѓан 0,2 мл (1-2 тамшы) сегнет т±зын және
3.оѓан 10 минут кейін кестені пайдаланып, аммонийлы азоттыњ мµлшерін аныќтайды.
2.Нитриттер азотын аныќтау:
10 мл зерттелетін су мен 0,5 мл Грисс реактивін пробиркаѓа ќ±яды жєне
70-80ºС температурада 10 минут ќайнатады.
Нитриттердіњ жуыќ мµлшерін кестеден аныќтайды.
3.Нитраттар азотын аныќтау:
10 мл зерттелетін суды пробиркаѓа ќ±яды
1 кристалл дефицинил аминді ќосады
бірте-бірте концентрленген к‰кірт ќышќылын ќосады.
Кµк саќиналардыњ пайда болады
суда нитраттардыњ барлыѓы расталды.
4.Хлоридтерді анықтау:
5 мл зерттелетін суды пробиркаѓа ќ±яды жєне
2-3 тамшы азот ќышќылын ќосып ќышќылдайды, одан соњ
10% к‰міс нитраты ерітіндісінен 3 тамшы ќосады
судыњ лайлау дењгейін аныќтайды.
Хлоридтердіњ жуыќ мµлшерін кесте бойынша аныќтайды.
5.Сульфаттарды аныќтау:
5 мл зерттелетін суды пробиркаѓа ќ±яды да
1-2 тамшы т±з ќышќылы 3-5 тамшы 5% барий хлорид ерітінді
10 мл зерттелетін су мен 0,5 мл Грисс реактивін пробиркаѓа ќ±яды жєне
70-80ºС температурада 10 минут ќайнатады.
Нитриттердіњ жуыќ мµлшерін кестеден аныќтайды.
3.Нитраттар азотын аныќтау:
10 мл зерттелетін суды пробиркаѓа ќ±яды
1 кристалл дефицинил аминді ќосады
бірте-бірте концентрленген к‰кірт ќышќылын ќосады.
Кµк саќиналардыњ пайда болады
суда нитраттардыњ барлыѓы расталды.
4.Хлоридтерді анықтау:
5 мл зерттелетін суды пробиркаѓа ќ±яды жєне
2-3 тамшы азот ќышќылын ќосып ќышќылдайды, одан соњ
10% к‰міс нитраты ерітіндісінен 3 тамшы ќосады
судыњ лайлау дењгейін аныќтайды.
Хлоридтердіњ жуыќ мµлшерін кесте бойынша аныќтайды.
5.Сульфаттарды аныќтау:
5 мл зерттелетін суды пробиркаѓа ќ±яды да
1-2 тамшы т±з ќышќылы
3-5 тамшы 5% барий хлорид ерітіндісін ќосады.
Сульфаттыњ жуыќ мµлшерін лайлылыќ пен т‰скен т±нба бойынша кестеден аныќтайды.
6.Темірді аныќтау:
1.10 мл зерттелетін суды приборкаѓа ќ±яды жєне
2. 2 тамшы концентрленген т±з ќышќылын қосады
3.4 тамшы 50% аммоний радоксид ерітіндісін ќосады.
Темірдіњ жуыќ мµлшерін кесте бойынша аныќтайды.
Қосымша 4.
Судың кермектілігін анықтау.
Карбонатты кермектілікті аныќтау єдісі.
1.150 мл колбаѓа 100 мл зерттелетін суды ќ±йып
2. 2 тамшы метиллоранж ќосады
3.т±з ќышќылыныњ 0,1 Н ќалыпты ерітіндісімен ќызѓылт т‰ске боялѓанша титрлейді.
4.Мына формула бойынша аныќталады:
А х 0,1 х 1000
Х= -------------------
В , м±ндаѓы
Х – карбонаты (жоюѓа болатын) кермектілік мг/эковалентті.
А – титрлеуге кеткен 0,1 Н т±з ќышќылы ерітінділірініњ мµлшері
0,1 – ќышќылдыќ титрінің қалыпты жағдайы
В – зерттелетін судыњ мµлшері
Жалпы кермектілікті аныќтау єдісі – колбаѓа 250 мл зерттелетін суды ќ±яды жєне оѓан 5 мл аммиак ерітіндісімен 5-7 тамшы хромогенді ќосады. Сосын трилон В-ныњ 0,1 Н ерітіндісімен ќызыл т‰сін кµк-жасыл т‰ске бояѓанша бірте-бірте титрлеп. Араластырады. Кермектілік мына формула бойынша аныќталады:
А х К х 0,1 х 1000
Х= ---------------------
В , м±ндаѓы
Х – жалпы кермектілік мг/эковалентті)
А – трилон Б ерітіндісініњ шыѓыны, мл
0,1 – трилон Б ќалыптылыѓы
К – трилон Б ерітіндісініњ т‰зету коэффиценті (0,95)
В – зерттелетін су кµлемі кермектілікті градусќа айналдыру ‰шін алынѓан нєтижелі 2,8 – ге кµбейту керек.
Қосымша 5.