Кесте-2. Жабдық құнын есептеу

Жабдық аты	Саны	Бағасы м.тг	Құны м.тг
Сорап	1	54	54
Сүт есептегіш	1	342	342
Резервуар	13	120	1560
Сепаратор	2	4500	9000
Пастеризатор	1	3200	3200
Пастеризатор	1	4000	4000
Гомогенизатор	1	3000	3000
Дозатор	1	1500	1500
Буып түю аппараты	2	4000	8000
Буып түю аппараты	1	3800	3800
Жиыны			34456

Баланстық құн — бухгалтерлік кітаптардағы негізгі қорлар мен айналым қаржыларының ақшаға шаққандағы құны (нақты нарықтық құны басқаша болуы мүмкін). Баланстағы негізгі қорды бағалау үшін бастапқы қалпына келтіру және инвентарлық құндары негізге алынады. Әдетте, негізгі қорлар баланста бастапқы құны бойынша белгіленеді. Ал, құн оны алуға, жеткізуге, орналастыруға кеткен шығындардан құралады. Кейінгі жылдардағы жаңадан қайта бағаланған қорлар баланста қайтадан бағалау кезінде белгіленген қалпына келтіру құнымен есептеледі (индексация). Күрделі қаржының есебінен алынған негізгі қорлардың инвентарлық құны көрсетіледі. Басыбайлы алынған объектілер беріп отырған жақтың бухгалтерлік есебіндегі деректер бойынша балансқа алынады. Бұл мәліметтер алыс-беріс құжатында көрсетіледі.

Кесте-3.Технологиялық жабдық пен машинаның баланстық құнын табу

Көрсеткіштер	Шамасы
1. Бастапқы құны	34456
2. Жеткізу құны	1722,8
3. Орнату құны	5168,4
4. Өлшеу аспаптар құны	2756,48
5. Баланстық құны	44103,68
6. Транспорт құралдары	11025,92
7. Барлығы	55129,6

Негізгі өндірістік қорлар елдің экономикалық әлеуетінің маңызды сипаттамаларының бірі болып табылады. Негізгі капитал деп материалдық өндіріс саласында, сонымен қатар өндірістік емес салада да ұзақ уақыт бойы, яғни бір жылдан артық уақыт пайдаланылатын,

Негізгі капиталға жататындар: жылжымайтын мүлік (жер телімдері, ғимараттар, құрылыстар, көп жылдық екпе ағаштар және басқа да жермен байланысты және оларды оның міндетіне залал келтірмей жылжыту мүмкін болмайтын нысандар), машина мен құрал-жабдықтар, өткізгіш тетіктер, өлшеуіш машиналар мен техникалар және олардың бағдарламалық құралдары, тасымалдау құралдары, аспаптар, өндірістік және шаруашылық құрал-саймандары, жұмыскер және өнім беретін мал басы, арнайы саймандар және өзге де негізгі капитал.

Кесте-4. Өндірістік ғимарат құнын табу

Аты	Ғимарат ауданы кв.м	Бағасы 1 кв.м, тг	Ғимарат құны м.тг
Өндірістік және Көмекші	2310	25000	57750
Қызмет көрсетуші	346,5	25000	8662,5
Жиыны			66412,5

Жоспарланған шағын кәсіпорынның негізгі өндірістік қорларының мөлшерін анықтау келесі есептеулердің негізінде жүргізілді. НӨҚ жалпы құнын табу үшін келесі әдістеме қолданады. Шығарылатын өнiмнiң көлемдерi және олардың орташа нарықтық бағаларының негiзiнде, кәсiпорынның тауарлық өнiмiнiң жуықталған көлемі анықталады: ТПп=

мұндағы: ТПп – болжам бойынша тауарлық өнім, м.тг

В – өнделетін өнiм көлемi, т., дана

Ц – өнiм бiрлiгiнің орташа нарықтық бағасы, м.тг.

Сонда,

ТПп=600*770+900*850+1200*925=2337 мың тг

Тауарлық өнiмдi анықтағаннан кейiн, НӨҚ бағасы одан процент бойынша есептеледi. Сүт өндiрiсi үшiн 30-35%. НӨҚ құрамы бойынша есептеулер келесі құрылымдар бойынша жүргізіледі.