- •Бібліятэчна-бібліяграфічнае краязнаўства
- •Лекцыя 7. Краязнаўчы даведачна-бібліяграфічны апарат бібліятэкі , 4 гадз. 52
- •Пытанні:
- •Пытанне 1. Краязнаўства. Аб’ект, прадмет, формы арганізацыі
- •2. Бібліятэчнае краязнаўства — самастойная галіна бібліятэчнай дзейнасці і комплексная тэарэтыка-прыкладная дысцыпліна
- •Пытанне 3. Краязнаўчае бібліятэказнаўства — тэарэтычнае ядро бібліятэчнага краязнаўства
- •4. Краязнаўчая дзейнасць бібліятэкі як базавая падсістэма бібліятэчнага кразнаўства
- •Пытанні:
- •Пытанне 1. Арганізацыя краязнаўчай дзейнасці бібліятэк паводле "Палажэння аб краязнаўчай рабоце бібліятэк Рэспублікі Беларусь" (1993г.)
- •Пытанні:
- •Пытанне 1. Вызначэнне паняццяў "краязнаўчы дакумент", "мясцовы дакумент", "краязнаўчы фонд", "фонд мясцовых дакументаў", "падфонд краязнаўчых дакументаў".
- •Пытанне 2. Структура, асаблівасці, уласцівасці краязнаўчага фонда бібліятэкі
- •Пытанне 3. Спецыфіка краязнаўчых фондаў бібліятэк розных тыпаў і відаў.
- •Пытанне 4. Сукупны краязнаўчы фонд краю. Умовы фарміравання.
- •Такім чынам, існуе пэўная спецыфіка фарміравання краязнаўчых фондаў бібліятэк розных тыпаў і відаў, што з’яўляецца ўмовай стварэння сукупнага краязнаўчага фонду рэгіёна.
- •Пытанні:
- •Краязнаўчы фонд з’яўляецца структурнай адзінкай агульнага фонда бібліятэкі. Таму фарміраванне кф ажыццяўляецца на аснове агульнафондавых прынцыпаў і агульнапрынятай тэхналогіі.
- •Пытанне 3. Агульныя і дапаможныя прыметы вызначэння краязнаўчай каштоўнасці дакумента. Крыніцы папаўнення фондаў краязнаўчых і мясцовых дакументаў
- •Пытанне 4. Улік і апрацоўка краязнаўчых дакументаў
- •Пытанне 5. Размяшчэнне і захаванне краязнаўчага фонда
- •Пытанні:
- •Пытанне 1. Індывідуальныя, групавыя і калектыўныя карыстальнікі краязнаўчых фондаў і паслуг бібліятэк па краязнаўстве
- •Пытанне 2. Віды краязнаўчых патрэбнасцей спажыўцоў інфармацыі
- •3. Формы ўдзелу мясцовага насельніцтва ў рэалізацыі мэт краязнаўчай дзейнасці бібліятэк
- •Пытанні:
- •Пытанне 1. Сістэма бібліятэчнага абслугоўвання па краязнаўстве: састаўныя часткі
- •Пытанне 2. Асаблівасці арганізацыі абслугоўвання па краязнаўстве ва універсальных абласных, публічных (масавых) і спецыяльных бібліятэках
- •Пытанне 3. Фактары, якія ўплываюць на ўзровень бібліятэчнага абслугоўвання па краязнаўстве
- •Пытанні:
- •Пытанне 2. Структура кдба
- •Пытанне 3. Краязнаўчыя каталогі: агульныя пытанні
- •3.3. Зводны краязнаўчы каталог (ЗвКк)
- •Пытанне 4. Краязнаўчыя картатэкі і базы даных
- •Пытанне 5. Краязнаўчы даведачна-бібліяграфічны фонд (кдбф) бібліятэкі
- •Пытанне 6. Фонд неапублікаваных бібліяграфічных дапаможнікаў (фнбд)
- •Пытанне 7. Краязнаўчыя бібліяграфічныя рэсурсы на сайтах бібліятэк
- •Пытанні:
- •Пытанне1. Паняцце “сістэма краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў” (скбд)
- •Пытанне 2. Характарыстыка мадэляў сістэмы.
- •Пытанне 3. Стан і тэндэнцыі развіццця сістэмы краязнаўчых дапаможнікаў ў бібліятэках Беларусі
- •Вывады:
- •Падрыхтоўкі краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў
- •Пытанні 1. Віды, тыпы і жанры краязнаўчых дапаможнікаў
- •Пытанне 2. Асаблівасці працэсаў падрыхтоўчага этапу.
- •Пытанне 3. Асаблівасці працэсаў і аперацый аналітычнага этапу
- •Пытанне 4. Асаблівасці працэсаў і аперацый сінтэтычнага этапу.
- •Пытанне 5. Асаблівасці працэсаў і аперацый заключнага этапу.
- •Пытанні:
- •Пытанне 1. Метадычныя асаблівасці падрыхтоўкі асобных тыпаў і жанраў папулярных краязнаўчых дапаможнікаў
- •Пытанне 2. Метадычныя асаблівасці падрыхтоўкі асобных тыпаў і жанраў навукова-дапаможных краязнаўчых дапаможнікаў
3.3. Зводны краязнаўчы каталог (ЗвКк)
У адносінах да краязнаўчых каталогаў даўно пастаўлена задача развіваць іх як зводныя (ЗвКК), што павялічвае іх інфармацыйную ёмістасць і павышае узровень дзейнасці бібліятэк рэгіёна па інфармацыйна-бібліяграфічным забеспячэнні патрэб у краязнаўчай інфармацыі і ведах.
Прынцыпы падрыхтоўкі і арганізацыі зводных краязнаўчых каталогаў распрацоўваюцца абласной бібліятэкай і абмяркоўваюцца з іншымі ўдзельнікамі. Ствараецца адпаведная дакументацыя (дагаворы і інш.) Для забеспячэння уніфікаванай методыкі вядзення краязнаўчых каталогаў, у т.л. пераемнасці пры далучэнні новых работнікаў, неабходна наступная нарматыўна-метадычная дакументацыя: схема каталога (рабочая), пашпарт, тэхналагічныя інструкцыі па выкананні асобных працэсаў, картатэка прагледжаных крыніц, якая дазваляе здзейсніць кантроль за адлюстраваным патокам дакументаў, пазбягаць дубліравання, выбіраць чарговыя крыніцы для выяўлення краязнаўчага матэрыялу.
Пры стварэнні ЗвКК неабходна атрымаць звесткі аб краязнаўчых выданнях, якія захоўваюцца ў ЦБС вобласці і ў іншых бібліятэках на яе тэрыторыі, а таксама ў музеях і архівах, у кнігасховішчах краіны і замежных краін. Магчыма прапанаваць і прыватным асобам адлюстраваць інфармацыю аб каштоўных дакументах у краязнаўчых каталогах. Для атрымання звестак аб выданнях з бібліятэк вобласці існуюць наступныя асноўныя спосабы:
Пры вядзенні карткавых ЗвКК 1) разаслаць спіс краязнаўчых выданняў, якія ёсць у АУНБ для дапаўнення бібліяграфічнымі апісаннямі выданняў, якія захоўваюцца ў іншых кнігазборах.
2) Атрымаць з іншых бібліятэк і ўстаноў бібліяграфічныя спісы літаратуры і ўнесці даныя ў краязнаўчыя каталогі.
Абодва спосабы працаёмкія, затратныя, ненадзейныя і доўгатэрміновыя.
Зараз пры аўтаматызаванай тэхналогіі АУНБ распаўсюджвае падрыхтаваныя файлы. Іншыя ўдзельнікі (інфарматары) могуць прысылаць толькі нумары запісаў электроннай БД, адпаведныя выданням, якія маюцца ў іх фондах. Бібліятэкі з невялікім краязнаўчым фондам могуць не праводзіць зверку, але дасылаць звесткі аб наяўных выданнях у выглядзе тэкставага файла. Усе ўдзельнікі зводных каталогаў павінны быць прадстаўлены ў запісах сігламі ці поўнымі сваімі назвамі. Паколькі краязнаўчыя фонды ЦБС адной вобласці ў пэўнай ступені ідэнтычныя, то магчыма размеркаваць абавязкі паміж імі па стварэнні бібліяграфічных запісаў на новыя выданні і рэтраканверсію па раздзелах “Тыпавой схемы класіфікацыі дакументаў для краязнаўчых каталогаў (картатэк) РБ”. Наяўнасць абласной камп’ютарнай сеткі дазваляе капіраваць бібліяграфічныя запісы на краязнаўчыя выданні, створаныя сумеснымі намаганнямі бібліятэк, у краязнаўчы каталог любой з іх.
У АУНБ Беларусі зводныя карткавыя каталогі з'яўляюцца буйнейшым бібліяграфічным рэсурсам і ахопліваць дзесяткі тысяч бібліяграфічных запісаў. Напрыклад, у краязнаўчым каталогу Магілёўскай АБ (вядзецца з 1967 г.) сёння больш за сорак сем з паловай тысяч картачак. З 2000 г. пачалася рэтраканверсія карткавага краязнаўчага каталога. У краязнаўчым каталогу Мінскай АБ (вядзецца з 1972 г.) 38000 картак. У каталогах Магілёўскай, Брэсцкай і іншых абласных бібліятэк адлюстраваны каштоўныя краязнаўчыя дакументы, выяўленыя ў НББ, ЦБ НАН, архівах і іншых фондах.