Тәжірибелік сабаққа тапсырма
1. Жұмыстың теориялық бөлімімен, химиялық бақылаудың құралдарымен толығымен танысу.
2. Күндізгі уақытта В-52 ұшағының құю жолымен химиялық улау жүргізілгені белгілі болды. УЗ зарин табылды. Метеожағдай бұлтты, жел жылдамдығы 1 м/с. Жергілікті жер ашық. Химиялық улану ауданын анықтау.
3. Нысанда 50 г күкіртті сутегі бар сыйымдылық құлады. Түнгі уақыттағы химиялық уланған ауданды анықтау. Жергілікті жер жабық. Метеожағдай — бұлыңғыр, жел жылдамдығы 5 м/с.
4. Халық тұратын жерден 11 км жерде орналасқан нысандағы апат салдарынан хлор қоймасында бұзылыстар болды. Метеожағдай: конвекция, жел жылдамдығы 3 м/с. Уланған бұлттың халық тұратын ауданға келу уақытын анықтау.
5. Нысанда жарылыс салдарынан хлор сыйымдылығы құлады. Жел жылдамдығы 2 м/с. Төгілген хлордың зақымдау іс-әрекетінің уақытын анықтау.
6. Химиялық зауытта апат салдарынан күкіртті сутегі бар сыйымдылық құлады. Зауыттың жұмыскерлерімен қызметкерлер саны 450 адам, газ қағарлармен қамтамасыз етілгендері 80 %. Адамдардың тұрған жері ашық жер. Жоғалуы мүмкін қызметкерлер, жұмыскерлер санымен оның құрылымын анықтау.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ:
-
Жергілікті жерлердегі улы заттар қандай құралдармен анықталады?
-
Инверсия дегеніміз не?
-
Конвекция дегеніміз не?
-
Изотермия дегеніміз не?
-
Химиялық зақымданған аумақ ені қалай анықталады?
-
Химиялық зақымданған аумақ ауданы қалай анықталады?
-
Химиялық зақымданған ошақтағы ҚӘУЗ зақымдау іс-әрекетінің уақыты немен анықталады?
-
Химиялық зақымдану ошағындағы адамдардың жоғалу мүмкіндігінің құрылымын анықтау.
ҚОСЫМША
1 - қосымша - Жарылыс өткеннен бастап кез-келген уақыттағы t, радияция деңгейін есептеу коэффициенті
|
t, сағ. |
К=Р1/Рt |
t, сағ. |
К=Р1/Рt |
t, сағ. |
К=Р1/Рt |
|
0,25 |
0,19 |
33 |
66,4 |
84 |
203,7 |
|
0,3 |
0,24 |
34 |
68,84 |
85 |
206,6 |
|
0,5 |
0,43 |
35 |
71,72 |
86 |
209,6 |
|
0,75 |
0,71 |
36 |
73,72 |
87 |
212,5 |
|
1 |
1 |
37 |
76,17 |
88 |
215,5 |
|
1,25 |
1,31 |
38 |
78,65 |
89 |
218,4 |
|
1,5 |
1,63 |
39 |
81,16 |
90 |
221,4 |
|
1,75 |
1,66 |
40 |
83,66 |
91 |
224,3 |
|
2 |
2,3 |
41 |
86,16 |
92 |
227,3 |
|
2,25 |
2,65 |
42 |
88,69 |
93 |
230,2 |
|
2,5 |
3 |
43 |
91,24 |
94 |
233,2 |
|
2,75 |
3,37 |
44 |
93,78 |
95 |
236,2 |
|
3 |
3,74 |
45 |
96,34 |
96 |
239,2 |
|
3,25 |
4,11 |
46 |
98,93 |
100 |
251,2 |
|
3,5 |
4,5 |
47 |
101,5 |
104 |
263,3 |
|
3,75 |
4,88 |
48 (2 тәу) |
104,1 |
108 |
275,5 |
|
4 |
5,28 |
49 |
106,7 |
112 |
287,7 |
|
4,5 |
6,08 |
50 |
109,3 |
116 |
300,2 |
|
5 |
6,9 |
51 |
111,9 |
120 (5 тәу) |
312,6 |
|
5,5 |
7,73 |
52 |
114,7 |
132 |
350,5 |
|
6 |
8,59 |
53 |
117,2 |
144 (6 тәу) |
389,1 |
|
6,5 |
9,45 |
54 |
119,9 |
156 |
428,3 |
|
7 |
10,33 |
55 |
122,6 |
168 (7 тәу) |
468,1 |
|
7,5 |
11,22 |
56 |
125,2 |
192 (8 тәу) |
549,5 |
|
8 |
12,13 |
57 |
127,9 |
216 (9 тәу) |
633 |
|
8,5 |
13,04 |
58 |
130,6 |
240 (10 тәу) |
718,1 |
|
9 |
13,69 |
59 |
133,4 |
264 (11 тәу) |
805,2 |
|
9,5 |
14,9 |
60 |
136,1 |
288 (12 тәу) |
893,9 |
|
10 |
15,85 |
61 |
138,8 |
312 (13 тәу) |
984 |
|
11 |
17,77 |
62 |
141,6 |
336 (14 тәу) |
1075 |
|
12 |
19,72 |
63 |
144,3 |
360 (15 тәу) |
1169 |
|
13 |
21,71 |
64 |
147 |
384 (16 тәу) |
1263 |
|
14 |
23,73 |
65 |
149,8 |
408 (17 тәу) |
1358 |
|
15 |
25,73 |
66 |
152,5 |
432 (18 тәу) |
1454 |
|
16 |
27,86 |
67 |
155,3 |
456 (19 тәу) |
1552 |
|
17 |
29,95 |
68 |
158,1 |
480 (20 тәу) |
1649 |
|
18 |
32,08 |
69 |
160,9 |
504 (21 тәу) |
1750 |
|
19 |
34,21 |
70 |
163,7 |
528 (22 тәу) |
1849 |
|
20 |
36,44 |
71 |
166,5 |
552 (23 тәу) |
1951 |
|
21 |
38,61 |
72 (3 тәу) |
169,3 |
567 (24 тәу) |
2053 |
|
22 |
40,83 |
73 |
172,2 |
600 (25 тәу) |
2152 |
|
23 |
43,06 |
74 |
175 |
624 (26 тәу) |
2260 |
|
24 (1 тәу) |
45,31 |
75 |
177,8 |
648 (27 тәу) |
2365 |
|
25 |
47,58 |
76 |
180,7 |
672 (28 тәу) |
2471 |
|
26 |
49,89 |
77 |
183,5 |
696 (29 тәу) |
2577 |
|
27 |
52,19 |
78 |
186,4 |
720 (30 тәу) |
2684 |
|
28 |
54,53 |
79 |
189,3 |
1080 (45 тәу) |
4366 |
|
29 |
56,87 |
80 |
192,2 |
1140 (60 тәу) |
6167 |
|
30 |
59,23 |
81 |
195,1 |
1800 (75 тәу) |
8061 |
|
31 |
61,6 |
82 |
198 |
2160 (90 тәу) |
10030 |
|
32 |
64 |
83 |
200,8 |
|
|
2 - қосымша – Орташа метеожағдай кезіндегі әуемен химиялық жұқтыруды қолданудағы химиялық зақымданған аумақ ұзындығы
|
УЗ түрі және оны қолдану тәсілі |
Ұшақ түрі және саны |
Химиялық зақымданған ұзындық L, км |
|
Құю, ви-икс (VX) |
1 – В-52, FB-111 |
8 |
|
2 – В-52, FB-111 |
8 |
|
|
Топ – В-52, FB-111 |
8 |
|
|
1 – F-4, F-105 |
4 |
|
|
2 – F-4, F-105 |
4 |
|
|
Топ – F-4, F-105 |
4 |
|
|
зарин (GB) |
1 – В-52 |
2 |
|
2 – В-52 |
4 |
|
|
Топ – В-52 |
6 |
|
|
1 – F-4, F-105 |
1 |
|
|
2 – F-4, F-105 |
2 |
|
|
Топ – F-4, F-105 |
4 |
3 - қосымша – УЗ әуемен ашық жерде қолдану кезіндегі уланған ауа бұлтының тереңдігі, км
|
УЗ түрі |
Нақты жылдамдық пен жел кезіндегі уланған ауаның қауіпті таралу тереңдігі, м/с |
|
|
1-2 |
2-4 |
|
|
Зарин (GB) |
50 |
40 |
|
Ви-икс (VX) |
5-8 |
8-12 |
|
Иприт (HD) |
24 |
15 |
4 - қосымша– Ашық жердегі ҚӘУЗ зақымдау концентрациясымен уланған ауа бұлтының таралу тереңдігі (1 м/с)
|
ҚӘУЗ атауы |
Сыйымдылықтағы ҚӘУЗ саны (нысанда), т |
|||||
|
5 |
10 |
25 |
50 |
75 |
100 |
|
|
Инверсия кезінде |
||||||
|
Хлор, фосген |
23 |
49 |
80 |
80 астам |
||
|
Аммиак |
3,5 |
4,5 |
6,5 |
9,5 |
12 |
15 |
|
Күкіртті ангидрид |
4 |
4,5 |
7 |
10 |
12,5 |
17,5 |
|
Күкіртті сутек |
5,5 |
7,5 |
12,5 |
20 |
25 |
61,6 |
|
Изотермия кезінде |
||||||
|
Хлор, фосген |
4,6 |
7 |
11,5 |
16 |
19 |
21 |
|
Аммиак |
0,7 |
0,9 |
1,3 |
1,9 |
2,4 |
3 |
|
Күкіртті ангидрид |
0,8 |
0,9 |
1,4 |
2 |
2,5 |
3,5 |
|
Күкіртті сутек |
1,1 |
1,5 |
2,5 |
4 |
5 |
8,8 |
|
Конвекция кезінде |
||||||
|
Хлор, фосген |
1 |
1,4 |
1,96 |
2,4 |
2,85 |
3,15 |
|
Аммиак |
0,21 |
0,27 |
0,39 |
0,5 |
0,62 |
0,66 |
|
Күкіртті ангидрид |
0,24 |
0,27 |
0,42 |
0,52 |
0,65 |
0,77 |
|
Күкіртті сутек |
0,33 |
0,45 |
0,65 |
0,88 |
1,1 |
1,5 |
5 - қосымша – Жабық жердегі ҚӘУЗ таралу тереңдігі, км (сыйымдылық құламаған кезде, жел жылдамдығы, 1 м/с)
|
ҚӘУЗ атауы |
Сыйымдылықтағы ҚӘУЗ саны (нысанда), т |
|||||
|
5 |
10 |
25 |
50 |
75 |
100 |
|
|
Инверсия кезінде |
||||||
|
Хлор, фосген |
6,57 |
14 |
22,85 |
41,14 |
48,85 |
54 |
|
Аммиак |
1 |
1,28 |
1,85 |
2,71 |
3,42 |
4,28 |
|
Күкіртті ангидрид |
1,14 |
1,28 |
2 |
2,85 |
3,57 |
5 |
|
Күкіртті сутек |
1,57 |
2,14 |
3,57 |
5,71 |
7,14 |
17,6 |
|
Изотермия кезінде |
||||||
|
Хлор, фосген |
1,31 |
2 |
3,28 |
4,57 |
5,43 |
6 |
|
Аммиак |
0,2 |
0,26 |
0,37 |
0,54 |
0,68 |
0,86 |
|
Күкіртті ангидрид |
0,23 |
0,26 |
0,4 |
0,57 |
0,71 |
1,1 |
|
Күкіртті сутек |
0,31 |
0,43 |
0,71 |
1,14 |
1,43 |
2,51 |
|
Конвекция кезінде |
||||||
|
Хлор, фосген |
0,4 |
0,52 |
0,72 |
1 |
1,2 |
1,32 |
|
Аммиак |
0,06 |
0,08 |
0,11 |
0,16 |
0,2 |
0,26 |
|
Күкіртті ангидрид |
0,07 |
0,08 |
0,12 |
0,17 |
0,21 |
0,3 |
|
Күкіртті сутек |
0,093 |
0,13 |
0,21 |
0,34 |
0,43 |
0,65 |
4 және 5 қосымшаға ескерту: 1 м/с жоғары жел жылдамдығы кезінде келесі мәндерге ие түзетілген коэффициенттер қолданылады.
6 - қосымша – Әр түрлі жел жылдамдығы кезіндегі ҚӘУЗ зақымдаушы концентрациясымен уланған ауа бұлттарының таралу тереңдігі үшін түзетілген коэффициенттер
|
Жел жылдамдығы, м/с |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
|
Инверсия кезінде |
1 |
0,6 |
0,45 |
0,38 |
- |
- |
|
Изотермия кезінде |
1 |
0,71 |
0,55 |
0,5 |
0,45 |
0,41 |
|
Конвекция кезінде |
1 |
0,7 |
0,62 |
0,55 |
- |
- |