Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
все файлы 2 / ЕНТ К тарих / Басты оқиғала к тарих 2.doc
Скачиваний:
107
Добавлен:
09.02.2016
Размер:
403.46 Кб
Скачать

1837 – 1847 Жж. К. Қасымұлы басқарған көтеріліс. 10жыл.

Қоқан билеушісінің Саржанды өлтірген жылы – 1836жыл.

XIXғ. 20-30ж. Сыр бойына бекініс тұрғызған – Хиуа хандығы.

Кенесары көтерілісінің басты мақсаты – отарлауды тоқтату.

Қасымұлы көтерілісі – бүкіл Қазақстанды қамтыды.

Кенесары көзқарасына ықпал еткен адам - әкесі Қасым.

Кенесарының алғашқы қарсылығы – 1837ж(Ақтау бекінісіне).

Кенесары әскерінің Ақмола бекінісіне шабуылы – 1838ж. мамыр.

Кенесары көтерілісіне қатысқан аймақтар – Құсмұрын, Көкшетау, Қарқаралы.

Кенесары көтерілісіне қатысқан би – Жоламан Тіленшіұлы.

1841ж. Кенесары қоршаған Қоқан бекіністері – Созақ, Жаңақорған, Ақмешіт.1841ж.

Кенесары Ташкентке аттанды, алайда жорықтың тоқтау себебі –

сарбаздар арасында жұқпалы ауырудың таралуы.

Кенесарының хандық билікті қолға алған жылы – 1841ж.

Кенесары билер сотын жойып, оның орнына хандық сотты кіргізді.

Кенесары құрған хандық кеңестің Әбілқайыр хан кезіндегі ақсақалдар кеңесінен ерекшелігі –

билік хан қолында болды.

Опасыздық үшін беретін жаза - өлім.

1843ж. Кенесары көтерілісін жаншуға жіберілген – Лебедев отряды.

Лебедевтің жазаға тартылу себебі – дәрменсіздік көрсеткені үшін.

Кенесары қолдаған шаруашылық – егіншілік.

1844ж шілдеде Кенесарыға қарсы ұрыста мерт болған сұлтандар саны – 44 (Ахмет Жантөреұлының отряды).

1845ж. Кенесарының аулына келген елшілік – Долгов, Герн елшілігі.

Патша үкіметі мен Кенесары арасындағы келіссөздердің тоқтап қалу себебі – жазалаушылардың бассыздығының, Кенесары талаптарының орындалмауы.

Кенесары Сарарқадан бет алды – Ұлы жүзге.

Кенсарының өзіне ермеген белді тұлғалардың ауылын ойрандауы – Жетісудағы белді рулардың Ресейден көмек сұрауына себепші болды.

Кенесарыны оның Қоқан бектеріне қарсы күресін қолдаған батырлар

Тайшыбек, Саурық, Сұрыншы.

Қырғыз манаптары Кнесарының Қоқан хандығына қарсы ұсынысын – жауапсыз қалдырды.

Кенесары көтерілісі кезіндегі патша – I Николай.

Кенесары 1847ж. қырғыз жеріне басып кіріп, Бішкекке жақын Майтөбе деген жерде жеңіліс тапты.

1836-1838 Жж. Ішкі (Бөкей) ордасындағы шаруалар көтерілісі.

Кіші жүз территориясы – 850 мың шақырым.

Бөкей ордасы Жайық пен Еділ аралығында.

Император I Павелдің жарлығымен Кіші жүз қазақтарының осы жерде көшіп-қонуы заңдастырылған уақыт – 1801ж.

Патша үкіметінің Кіші жүз руларының күресін біршама бәсеңдеткен – Жайық, Еділ арасында қоныстануға рұқсат беруі.

Жас құс деген жерде хан сарайы салынды.

1827ж. ұйымдастырылған 12 биден құралған Орда әкімшілігінің басты құрамды бөлігі –

хандық кеңес.

Көтеріліске себеп болған Жәңгір ханның өз қайын атасы Қарауылқожа Бабажанұлын Каспий теңізі өңірінде көшіп жүрген қазақ руларына билеуші етіп тағайындауы түрткі болды.

Исатайдың Орынбор генерал-губернаторының көрсетуі бойынша жала жабылып, сотқа тартылған жылы – 1823ж.

Ішкі Ордадағы көтеріліс бөлінді – үш кезеңге.

1837ж. 15-қазанда Теректіқұм деген жерде ауылы талқандалған Жәңгірдің сыбайласы –

Балқы Құдайбергенұлы.

1837ж. қазанда ханның резиденциясын қоршаған көтерілісшілер саны – екі мың.

700 жүз казак әскері, 400 жүзден астам хан жасақтарынан құрылған жазалаушылар Исатай қолына қарсы тұрды – 1837ж. қараша.

Исатай көтерілісін басуды тездеткен жағдай – Кенесары көтерілісінің Кіші жүз жерін шарпуы.

Исатайды ұстап берген адамға – 1000 сом тігілді.

Көтерілісшілер Гекке мен Жәңгірдің біріккен әскерімен Тастөбе деген жерде кездесті.

Исатай Ақбұлақ деген жердегі ақырғы шайқаста қайтыс болды – 1838ж.

Исатай көтерілісі бойынша сот жазалау ісін басқарған – Гекке.

Исатай көтерілісінен кейін Ішкі Ордадағы 1842ж. шаруалар көтерілісін басқарған –

Аббас Қошайұлы, Лаубай Мантайұлы.

М. Өтемісұлы өлтірілді – 1846ж.

XIX ғ. 50-жылдары қазақ шаруаларының патша үкіметінің отарлау саясатына қарсы күресі –

Ж. Нұрмағамбетұлы.

1843ж. Жанқожа құлатқан бекініс – Хиуа бекінісі.

1756ж. Жанқожа батыр Жаңа қаланы көтеріліс тірегіне айналдырды.

Райым(Қазалы) бекінісі салынды – 1847ж.

Жанқожа көтерілісі жаншылды – 1860ж.

XIX ғ. 50-жылдары Арал бойындағы көтерілістің жетекшісі – Есет Көтібарұлы.

Орынбор әкімшілігі Есетті ұстауды жүктеді – Арыстан Жантөринге.

1855ж. шілдеде Есет тобы қырып салған – Жантөрин тобын.

Есеттің Орынборға барып лажсыз патша билігін мойындаған уақыты – 1858ж.

1820ж. Хиуа ханы Мұхамед-Рақым 2000-ға жуық қазақ ауылын шауып кетті.

Қазақ шаруаларының Қоқан хандығына қарсы Тетек төре бастаған көтерілісі 1821ж. Болды (10 мың).

Балаларды Орта Азия базарларында құлдыққа сатты.

Қоқан езгісіне қарсы қазақ-қырғыз шаруаларының Әулиеата маңындағы көтерілісі 1858ж. болды.

1858ж. Қоқан ханы Хұдияр қазақ феодалдарын қабылдап – Ішінара жеңілдіктерге келісім берді.

1858ж. Қоқан езгісіне қарсы күрестің тарихи маңызы – Қоқан езгісінен құтулуға себепші болды.

Қазақстанның қытаймен саяси-экономикалық байланыстары.

1805-1806 жж. Ресей үкіметі осы елмен қатынасты ретке келтіруге ұмтылды – Қытаймен.

XIX ғасырдың басында Шыңжан мен Қазақстанда сауда байланыстарының ірі орталықтары –

Семей,Петропавл.

1805-1806ж. Ресей үкіметінің Пекинге жіберген елшілігі Ургадан қайтып оралуға мәжбүр болды –

Қытай.

XIX ғ. 1-ші жартысында Қаз.Қытай көпестерінің жиі сауда жасайтын орталықтарының бірі –

Бұқтырма.

XIX ғ. басынан Петропавл, Семей арқылы Қытайға баратын саудагерлерді қорғау жүктелді –

Қарулы казактарға.

Ресей үкіметінің Шыңжан базар жәрмеңкелерінде негізгі сатылатын тауарлары - өнеркәсіптік дайын бұйымдар.

Үлкен Тибетке дейін жетіп, Кашимирде болып, Ресейде кең таралып кеткен Кашимир шәлісін жеткізген грузин көпесі – Семен Мадатов.

Ресей мен қытайдың сауда байланыстарына кедергі жасаған –мемлекет аралық келісімдердің болмауы.

Қаз. Шекаралық бекіністері арқылы өтетін Қытай-Ресей сауда керуендеріне баж салығы көбейтілді - XIX ғ. 30-жылдары.

1811ж. Ресей үкіметі тілмәшінің Бұқтырмаға келудегі мақсаты – Қытаймен саудадағы Бұқтырманың мүмкіндігін анықтау.

XIX ғ. бірінші ширегінде Ресей үкіметінің Тибет пен Қазақстан арқылы байланыс жасауына үлкен үлес қосқан Сібір шекарасының бастығы – Глазенап.

Ұлы жүздің Ресейге қосылуы.

Қоқан мен Хиуаның 30-40 жылдардағы саяси ниеті Қазақстанның Оңтүстігі мен қырғыз жерінің Ресей иелігіне өтуін қаламады.

XIX ғ. 20-30 жылдары Азия комитеті құрылды.

1817ж. Сұлтан Сүйік Абылайұлының қарамағындағы Жалайыр руының 66 мың адамы Ресей құрамына алынды.

XIX ғ. Орта жүз бен Ұлы жүз аумағы жапсарында салынған Ресей әскери бекіністері –

Ақтау, Алатау, Қапал.

Ұлы жүздің оңтүстік аймақтарын билігінде ұстаған – Қоқан хандығы.

1853ж. Ресейдің қоластына қараған бекініс – Ақмешіт.

1825ж. Ресей билігін мойындаған Жетісудағы – Үйсін болысының қазақтары.

1847ж. салынған бекініс – Қапал.

Ұлы жүз қазақтарын басқару туралы Ресейлік пристав тағайындалған жыл – 1848.

Қаскелең өзені бойындағы Қоқан хандығының тірегі – Таушүбек бекінісі.

Таушүбек бекінісінің патша үкіметіне қан төгіссіз берілген жылы – 1851ж.шілде.

1853ж. Талғар өзенінің Ілеге құяр жерінен Іле бекінісін тұрғызған – Перемышельский отряды.

1854ж. көктемінде Перемышельский отряды Верный бекінісінің іргетасын көтерді.

Ұлы жүз приставы резиденциясының Қапалдан Верныйға орын ауыстырған жылы – 1855ж.

Сыра зауыты – 1858ж. салынды.

XIX ғ. 60ж. бекіністе Ш. Уәлиханов тұрды.

1859ж. Ұлы жүзде тұрғызылған бекініс – Қастек бекінісі.

1860ж. қазанда Алатау округінің билеушісі Калпаковскийдің Қоқан әскеріне соққы берген жері – Ұзынағаш(3 күндік соғыс).

Жетісудің Қоқан озбырлығынан құтылуына ықпал еткен Ұзынағаш түбіндегі жеңіс.

1860ж. Ресей әскеріне қарсы қоқандықтармен бірге шайқасқан – Кенесарыұлы Сыздық сұлтан.

XIX ғ. 50-ж. аяғы, 60-ж басында Орта Азия үшін талас болды – Ресей мен Англия арасында.

1864ж. Түркістан бекінісін алғанда орыс әскерін басқарған полковник – Черняев.

1865ж. орыс әскерлері басып алған қала – Ташкент.

Бұхар хандығы Түркістан генерал-губернаторлығының құрамына 1866ж. кірді.

Қазақстанның Ресейге қосылуы 150-жылға созылды.