Ms dos операциондық жүйесі. Ms dos негізгі түсініктері - шақыру, файл, каталог, ағымдағы диск, ағымдағы каталог, файл адресі. Негізгі бұйрық файлдары.

MS DOS (Microsoft Disk Operating System – Microsoft фирмасының дискілік операциялық жүйесі). «Дискілік» сөзі – бұл жүйе дискіден жұмысқа жіберіледі дегенді білдіреді. 1981 Microsoft компаниясында ІВМ тапсырмасы бойынша жасалынған. Ол ІВМ РС компьютерлерін жасайтын.

MS DOS кемшіліктері: Біріншіден, MS DOS бір есептік (однозадачная) ОЖ қалпында қалды. Бірнеше DOS-программаны жіберуге мүмкіндігі жоқ. Екіншіден, MS-DOS-та көптеген құрылғыларды қолдауы шектеулі. Үшіншіден, MS-DOS-та пайдаланушының өз интерфейсін (меню, иконкалар) жасауға қажетті құралдардың болмауы.

MS DOS қолдану аймақтары: автомобильдің болуы өз аяғымызбен жүруді тоқтатпайтыны сияқты Windows бар болуы MS DOS және DOS программаларының қажеттігін алып тастамайды, бірақ өте қысқартады. Қазіргі кезде дейін әр түрлі қызметте DOS-программасы табысты жұмыс істеуде, басқадай операциялық жүйе (ОЖ) қолдану мүмкін емес немесе экономикалық жағынан тиімсіз.

Windows операциялық жүйесі бүліккен жағдайда (бұл жиі кездеседі) жұмыс істемей қалу себебін зерттеу үшін және оларды жөндеуде MS DOS және DOS қолдануға тура келеді.

Windows операциялық жүйесі MS DOS үсіне қосымша болып табылады. Олардың эффективтті пайдаланылуы үшін MS DOS-ты реттей білу керек.

MS DOS (версиялары)

MS DOS 7.0 версиясы Windows 95 құрамында болады. MS DOS-тың бұл версияны жеке операциялық жүйе емес, Windows 95-тың жүйесіне кіретін система-ішілік (подсистема), MS DOS-тың алдың версияларымен үйлесуін қамтамасыз етуге қызмет етеді деп қарастырған дұрыс.

DOS операциялық жүйесін алғашқы жүктеу (загрузка)

Бұл жұмыс автоматты түрде сынадай жағдайда орындалады:

• Компьютердің электрмен қамтамасыз етуінқосқан кезде (тоққа қосқанда)

• Reset батырмасын (компьютер корпусында) басу арқылы

DOS-пен жұмыс істеу кезінде DOS қалыптап артық жүктеу (перезагрузка) Ctrl+Alt+Del батырмаларын бірмезгілде басы арқылы орындалады.

Пайдаланушының DOS-пен диалогі (өзара әрекеті) пайдаланушының DOS шақыруына жауап ретінде енгізетін символдардың команда – жолы түрінде жүргізіледі. Пайдаланушының әр командасы DOS әр түрлі әрекетті орындауға тиіс екенін білдіреді. Мысалы файлды қағазға жазу немесе каталог мазмұнын (оглавление) экранға шығару, т.б. DOS командасы команда атауынан немесе программа шақыруынан тұрады немесе бос орынмен бөлінген параметрлерден құралуы мүмкін. Әр команданы енгізу Enter клавишасын басумен аяқталады.

Far Manager

FAR – бұл мәтіндік режимде жұмыс істейтін Windows 95/98/Me/NT/2000/XP үшін файлдарды басқару программасв, ол ұзын атаулары бар файлдарды өңдеуді қамтамасыз етеді және оның қосымша фнукциялары өте көп.

FAR архивтермен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Сонда архивтегі файлдар папкалардағы файлдар сияқты өңделеді. FAR өздігінен сіздің командаларыңызды сәйкес сыртқы архиваторларды шақырту командаларына түрлендіреді. FAR сонымен қатар сервистік фнукциялардың айтарлықтай санын қамтамасыз етеді.

Файлдарды басқару және сервистік командалар

Көмек F1

Пайдаланушылық менюді шақырту F2

Қарап шығу F3

Редактрлеу F4

Көшіру F5 - файлдар мен папкаларды көшіреді.

Атын өзгерту немесе орнын өзгерту F6 - Файлдар мен папкалардың атын өзгерту немесе орнын ауыстыру.

Жаңа папка құру F7

Өшіру F8

Горизонталь көрсету F9

FAR жұмысын аяқтау F10

Қосылатын модульдердің командаларын көрсету F11

Сол жақ панельдегі ағымдағы дискіні өзгерту Alt-F1

Оң жақ панельдегі ағымдағы дискіні өзгерту Alt-F2

Ішкі/сыртқы қарап шығу программасы Alt-F3

Файлдарды басып шығу Alt-F5

Файлдарды іздеу Alt-F7

Жаңа файлды редактрлеу Shift-F4

Жүктеу, папканы өзгерту, архивке кіру Enter

Папканы түбірліге өзгерту Ctrl-\

Белгіленген файлдарға суреттеме қосу Ctrl-Z

Панельдер

Әдетте FAR түрлі ақпараты бар екі панельді көрсетеді (сол және оң терезелер). Егер сіз панельдегі ақпарат типін өзгерткіңіз келсе, Left Right Menu (Сол Оң) панельдерінің менюін немесе оларға сәйкес келетін пернелік KeyRef командаларын қолданыңыз.

Панельдердің бірнеше түрлері бар:

1. FilePanel файлдар панелі

2. TreePanel папкалар тармағы

3. InfoPanel ақпарат панелі

4. QViewPanel жылдам қарап шығу панелі

FilePanel

Файлдар панелі

Файлдар панелі ағымдық папканың ішіндегісін көрсетеді. Сіз файлдар мен папкаларды таңдай аласыз, түрлі файлдық немесе архивтік операциялар орындай аласыз.

Файлдар панелінде автоматты түрде қарап шығудың келесі режимдері қолданылады:

• Қысқаша Файлдар аттары үш бағанға шығады.

• Орташа Файлдар аттары екі бағанға шығады.

• Толық Файлдың аты, өлшемі, датасы мен уақыты шығады.

• Кең Файлдың аты мен өлшемі шығады.

• Детальды Файлдың аттары, өлшемдері, қысылған өлшемі, ақырғы өзгерту , құру уақыты, атрибуттары шығады.

Файлдар панелінің қарап шығу режимдерін сіз өздігінен күйлей аласыз.

Егер сіз панельдің қарап шығу режимдерін өзгерткіңіз келсе, панельдер менюінен қажеттісін таңдаңыз Left Right Menu (Сол Оң). Қарап шығу режимін немесе ағымдық дискіні ауыстырған соң кез келген панельдің типі автоматты түрде файлдар панеліне өзгереді.

TreePanel

Папкалар тармағы

Папкалар тармағы ағымдық дискінің папкаларының құрылымын тармақ түрінде көрсетеді. Бұл ағымдық папканы тез ауыстыруға және папкаларға операциялар орындауға мүмкіндік береді. FAR папкалар құрылымы туралы ақпаратты Tree.Far файлында сақтайды, ол әрбір дискінің тамырлық папкасында орналасады.егер дискіге жазу мүмкін болмаса, онда бұл ақпарат Tree.Cache жасырын папкасында сақталады, ол FAR.EXE орналасқан папкада орналасады.

InfoPanel

Ақпарат панелі

Ақпарат панелінің келесі мәліметтері бар:

1. Компьютер мен пайдаланушының желілік аттары;

2. ағымдық дискінің аты мен типі, оның файлдық жүйесінің типі, желілік ат, жалпы және бос өлшемдер, том меткасы мен сериялық нөмірі;

3. жадының жүктелу деңгейі (100% барлық жады қолданғандығын білдіреді), физикалық және виртуалды жадының жалпы және бос өлшемдері;

4. папка суреттемесінің файлы

QViewPanel

Жедел қарап шығу панелі

Жедел қарап шығу панелі FilePanel файлдар панелінде немесе TreePanel папкалар тармағында таңдалған элемент туралы ақпарат алу үшін қолданылады. Егер таңдалған элемент файл болса, онда оның ішіндегісі көрсетіледі. Windows-қа белгілі файлдар типтері үшін тип аты көрсетіледі. Жедел қарап шығу панелінде папкалар үшін жалпы өлшем, жалпы қысылған өлшем, файлдар саны мен ішкі папкалар саны, ағымдық дискінің кластер өлшемі, файлдардың нақты өлшемі. Жалпы қысылған өлшем NTFS файлдық жүйесінің дискілеріне ғана қолданылады.

Menus

Меню

Менюді белсенді ету үшін F9 пернесін немесе экранның жоғарғы жолында тышқанды шерту керек.

F9 пернесімен белсенді еткенде автоматты түрде белсенді панельге сәйкес келетін меню таңдалады. Меню белсенді болған жағдайда Tab пернесі сол және оң панельдің менюі арасында ауысып отыруға мүмкіндік береді. Егер "Файлы", "Команды" немесе "Параметры" менюі таңдалса, Tab пернесі белсенді емес панельге ауыстырады. Shift-F10 комбинациясы ақырғы қолданылған меню пунктін таңдауға мүмкіндік береді.